Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Χρήστος Ζερεφός: Η Θεσσαλονίκη πρέπει να οχυρωθεί άμεσα

Ο Νομπελίστας επιστήμονας μιλάει στο «typosthes.gr» για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλλίνη

Οι κλιματικές αλλαγές που συμβαίνουν στον πλανήτη, είναι πλέον φανερές και στη χώρα μας. Έντονες και καταστροφικές βροχοπτώσεις, αυξημένη ξηρασία και ανεβασμένες θερμοκρασίες, έχουν γίνει πλέον συνήθεια. Η ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτές τις κλιματικές αλλαγές, πλέον, δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Ο άνθρωπος ευθύνεται για ένα μεγάλο μέρος αυτών των αλλαγών στο κλίμα.

Τα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών τα βλέπουμε, δυστυχώς, μόνο όταν μεταφράζονται σε καταστροφές και τραγωδίες, όπως τα πολύ πρόσφατα τραγικά περιστατικά πυρκαγιών στην Αττική. Ο κρατικός μηχανισμός, αμέσως μετά την τραγωδία, ζήτησε τη βοήθεια και τις συμβουλές ενός επιστήμονα που δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις: Ο Χρήστος Ζερεφός, ακαδημαϊκός - επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, είναι ένας επιστήμονας παγκόσμιας αναγνώρισης και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, έχει προειδοποιήσει και μέσω του «Τύπου Θεσσαλονίκης», για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών.

Σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, χρειαζόμαστε έστω και την ύστατη στιγμή, τις γνώσεις του κ. Ζερεφού για να προστατέψουμε τη Θεσσαλονίκη, αλλά και όλη τη Ελλάδα από τις επιπτώσεις των κλιματικών φαινομένων, οι οποίες θα επηρεάσουν τη χώρα μας τις επόμενες δεκαετίες. Διαβάστε τις απαντήσεις του κ. Ζερεφού για τα την πόλη μας και τους μελλοντικούς κινδύνους.

- Οι προειδοποιήσεις επιστημόνων και η αρθρογραφία για την κλιματική αλλαγή έχουν ενταθεί μετά από τις φετινές πυρκαγιές σε Ελλάδα, Καλιφόρνια και Πορτογαλία, αλλά και το ιδιαιτέρως ζεστό καλοκαίρι στη Βόρεια Ευρώπη. Φέτος, πιο πολύ από ποτέ ήρθε ο όρος κλιματική αλλαγή ξανά στο προσκήνιο. Σε ποιο σημείο βρίσκεται ο πλανήτης αυτή τη στιγμή όσον αφορά την υπερθέρμανση και τι να περιμένουμε από "συμπτώματα" κλιματικής αλλαγής τα επόμενα χρόνια; Είμαστε το σημείο δίχως επιστροφή, περνώντας από το στάδιο της πρόληψης, δυστυχώς, σε αυτό της αντιμετώπισης;

Χρήστος Ζερεφός: Όπως έχουμε αναφέρει και στην Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος αλλά και στη διεθνή βιβλιογραφία, η ανθρωπογενής συνιστώσα στην κλιματική αλλαγή συνδέεται άμεσα με την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ακραίων καιρικών καταστάσεων. Για παράδειγμα, ενώ είχαμε 5 καύσωνες κάθε 30 χρόνια πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή, τα τελευταία 30 χρόνια οι καύσωνες είναι κάθε 15 χρόνια. Δηλαδή, κάθε δύο χρόνια έχουμε και έναν καύσωνα και η πρόβλεψη είναι ότι στο τέλος του αιώνα θα ξεπεράσουμε τη συχνότητα σχεδόν ένας καύσωνας κάθε χρόνο. Άλλα ακραία φαινόμενα ασφαλώς είναι η συχνότητα των κεραυνών, οι πλημμύρες και οι εναλλαγές περιόδων ξηρασίας με πλημμύρα.

Όπως αναφέρει και η Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος και έχει αναφερθεί στο παρελθόν, αναμένεται ότι κατά το τέλος του 21ου αιώνα στην Ελλάδα, λόγω της ανθρωπογενούς παρέμβασης, η βροχή θα μειωθεί μεταξύ 5% και περίπου 19%, αντίστοιχα, σε επίπεδο επικράτειας. Επίσης, προκύπτει ότι κατά το τέλος του 21ου αιώνα η θερμοκρασία του αέρα θα αυξηθεί μεταξύ περίπου 3,0 ºC και 4,5 ºC, αντίστοιχα. Γενικά, οι προσομοιώσεις προβλέπουν σημαντικές μεταβολές πολλών κλιματικών παραμέτρων, όπως η υγρασία, η νεφοκάλυψη κ.ά. 

Μια σημαντική επίπτωση της ανόδου της θερμοκρασίας είναι η αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη το καλοκαίρι. Ειδικότερα, στα πεδινά ηπειρωτικά της Ελλάδος θα υπάρχει αυξημένη ανάγκη ψύξης έως και 40 επιπλέον ημέρες το χρόνο κατά την περίοδο 2071-2010, ενώ στις νησιωτικές και ορεινές περιοχές οι αυξήσεις θα είναι μικρότερες. Επίσης, αναμένεται ότι η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών θα αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των ημερών με εξαιρετικά αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς, κατά 40 ημέρες το 2071-2100 σε όλη την Ανατολική Ελλάδα από τη Θράκη ώς την Πελοπόννησο, ενώ μικρότερες αυξήσεις αναμένονται στη Δυτική Ελλάδα.

Όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στη χώρα μας, υπολογίζεται ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, το ΑΕΠ της Ελλάδος θα μειωθεί, σε ετήσια βάση, κατά 2% το 2050 και κατά 6% το 2100. Το συνολικό σωρευτικό κόστος του Σεναρίου Μη Δράσης για την ελληνική οικονομία, για το χρονικό διάστημα έως το 2100, εκφρασμένο ως μείωση του ΑΕΠ του έτους βάσης, ανέρχεται στα €701 δισεκ. (σε σταθερές τιμές του 2008).

-Σε μια παραλιακή πόλη όπως η Θεσσαλονίκη, πως θα μπορούσε να οχυρωθεί απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και ποια θα ήταν αυτά;

Χρ. Ζερ.: Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε κρίσιμη θέση και η οχύρωσή της είναι η ίδια που ισχύει για όλες τις παραλιακές πόλεις της χώρας. Συγκεκριμένα, η αποσταθεροποίηση του κλίματος θα ενισχύσει τα μπουρίνια τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα.

Ταυτόχρονα η απορροή μεγάλων ποσοτήτων ύδατος από τα γύρω ποτάμια θα αποτελέσει πρόβλημα κυρίως στη δυτική Θεσσαλονίκη και τέλος οι πλημμυρικές καταστάσεις είναι εκείνες απέναντι στις οποίες θα πρέπει να οχυρωθούν έργα όπως το Μετρό αλλά και άλλα έργα βασικών υποδομών όπως οι γέφυρες. Ταυτόχρονα βέβαια, σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει ανάγκη γνώσης και ενημέρωσης του πληθυσμού για το τί πρέπει να κάνει ο καθένας για να προστατευθεί από τα αντίστοιχα ακραία φαινόμενα.

Για παράδειγμα, αν είναι καλοκαίρι και έχουμε κεραυνούς στη θάλασσα, το ψηλότερο προτιμητέο σημείο πτώσης του κεραυνού μπορεί να είναι το κεφάλι ενός λουομένου. Βγαίνουμε αμέσως από το νερό και μπαίνουμε μέσα σε οίκημα για προστασία. Το ρυάκι της γειτονιάς στο χωριό μπορεί να γίνει χείμαρρος και δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο που να μπορεί ασφαλώς να τον διασχίσει όταν το βάθος του χειμάρρου ξεπερνά τα 40 εκατοστά κ.ο., κ.ο.

-Έχετε δηλώσει ήδη ότι η διαχείριση της κρίσης των πυρκαγιών στην Αττική ήταν ανεπαρκής. Η κλιματική αλλαγή, δυστυχώς, χρησιμοποιήθηκε και ως «μαξιλαράκι» εναντίων των όποιων ευθυνών της Πολιτείας. Που «τελειώνει» η σφοφρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων και που «αρχίζει» η ευθύνη της διαχείρησης από το κράτος;

Χρ. Ζερ.: Η σφοδρότητα των ακραίων μπορεί να μην έχει άνω όριο αλλά η ευθύνη της διαχείρισης στηρίζεται στην αρχή της πρόληψης όπως το πρότεινε πριν από 25 αιώνες ο Ιπποκράτης. Επομένως, η μη πρόληψη είναι συνυφασμένη με αυξημένη ευθύνη σε τέτοια θέματα.

-Θα μπορούσατε να απαριθμήσετε μερικά απλά βήματα για την προστασία του ανθρώπου και της φύσης, τα οποία θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε στην Ελλάδα άμεσα, τα επόμενα χρόνια;

 Χρ. Ζερ.: Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως μάθαμε να ζούμε με τους σεισμούς. Η προστασία μιας χώρας με τόσο πολύπλοκο ανάγλυφο και τόσο μεγάλη ποικιλία δυνατότητας ακραίων καιρικών καταστάσεων είναι πολύ δύσκολο να μπει μέσα σε ένα και μοναδικό πλαίσιο. Γι’ αυτό το λόγο η Επιτροπή Μελέτης για την Κλιματική Αλλαγή της Τραπέζης της Ελλάδος στο σημείο που αφορά στην προσαρμογή κάνει σαφές ότι η προστασία της κοινωνίας και της φύσης πρέπει να εστιασθεί σε μελέτες που θα γίνουν ξεχωριστά για κάθε Περιφέρεια. Ήδη αυτά έχουν γίνει Νόμος του Κράτους και έχουν προκηρυχθεί και πολλά σχετικά έργα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αεροπλάνο της British πέρασε ξυστά από drone – Πετούσε από Αθήνα προς Λονδίνο
H απόσταση μεταξύ τους έφτασε στο 1,5 μέτρο - Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος πετούσε σε ύψος 24 φορές μεγαλύτερο από το μέγιστο νόμιμο ύψος για τις...
Αεροπλάνο της British πέρασε ξυστά από drone – Πετούσε από Αθήνα προς Λονδίνο