Στέλιος Παπαβέντσης: Ο γνωστός παιδίατρος αναλύει τη βιομηχανία τοκετών

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλλίνη

Οι καισαρική τομή έχει συνέπειες και στο παιδί και στη μητέρα, μετά τον τοκετό. Για αυτό το λόγο, χρειαστήκαμε και την άποψη όσον αφορά τις καισαρικές τομές χωρίς ιατρική ένδειξη ενός γνωστού επιστήμονα, του Στέλιου Παπαβέντση, παιδίατρου – σύμβουλου γαλουχίας.

-Είναι υπαρκτό το πρόβλημα των καισαρικών χωρίς αιτία; Πόσο σημαντικό είναι το πρόβλημα στην Ελλάδα;

Φυσικά και είναι υπαρκτό πρόβλημα. Οι διάφορες εκτιμήσεις στην Ελλάδα ανεβάζουν το ποσοστό καισαρικών τομών στο 40-50% των γεννήσεων στα δημόσια μαιευτήρια, μέχρι και 60% στα ιδιωτικά.

Η ιατρική βιβλιογραφία καταλήγει σε ένα ποσοστό έως 15% των γεννήσεων ότι χρειάζονται καισαρική τομή ως ιατρική ένδειξη. Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη κάποιες ελληνικές ιδιαιτερότητες - τις "πολύτιμες" κυήσεις μετά από εξωσωματική, την μεγάλη ηλικία των γυναικών στην εγκυμοσύνη, την παχυσαρκία - δεν μπορούμε να ανέβουμε πάνω απο 30%. Αυτό σημαίνει ότι 2 με 3 από τις 10 γεννήσεις στην Ελλάδα γίνονται με καισαρική τομή χωρίς να μπορεί να υποστηριχθεί ιατρική ένδειξη.

-Ποιες είναι οι αιτίες του προβλήματος;

Το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η υπερπληθώρα γιατρών, η υπέρμετρη ιατρικοποίηση του τοκετού και το ιδιωτικό σύστημα που ακολουθείται στην εγκυμοσύνη και στη γέννα, που αυξάνει υπερβολικά τις αχρείαστες εξετάσεις και παρεμβάσεις και οδηγεί σε ιατρογενείς διαγνώσεις, δηλαδή σε ψευδώς θετικά προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν. Όλο αυτό έχει να κάνει με την βιομηχανία τοκετών, που αναγκαστικά για να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο απαιτεί "οργάνωση" των τοκετών σε ώρες πρωινές, καθημερινές, από πριν καθοριζόμενες. Με άλλα λόγια δεν συμφέρει στον γυναικολόγο να περιμένει 24-36 ώρες για εξέλιξη φυσιολογικού τοκετού. Η παγίωση αυτού του συστήματος έχει επίσης ως συνέπεια ελλειπή εμπειρία των μαιευτήρων στον φυσιολογικό τοκετό, νιώθουν περισσότερη ασφάλεια να κάνουν την επέμβαση που ξέρουν. 

-Πως επηρεάζει μια αναίτια καισαρική τη μετέπειτα πορεία γυναίκας και παιδιού (ανάπτυξη, θηλασμός);

Η καισαρική είναι μια χειρουργική επέμβαση, που σημαίνει περισσότερο πόνο περισσότερες μέρες ανάρρωσης μεγαλύτερες δυσκολίες κινητικότητας της γυναίκας τις πρώτες κρίσιμες μέρες, περισσότερα φάρμακα, πιο πιθανή απομάκρυνση του μωρού από την αγκαλιά της μητέρας του. Είναι παράγοντας που μπορεί να δυσκολέψει την καλή αρχή στον θηλασμό, ενώ, επειδή το μωρό δεν περνάει από το γεννητικό κανάλι για να αποικιστεί με "καλά" μικρόβια, μπορεί να αλλάζει το μικροβίωμα του νεογνού στο δέρμα του και στο έντερό του προς το χειρότερο, προάγωντας επικίνδυνα δυνητικά μικρόβια. Αυτή η αλλαγή μικροβιώματος έχει συσχετίσει σε πολλές μελέτες την καισαρική με αυξημένη προδιάθεση για αλλεργίες στα παιδιά, για λοιμώξεις και για αυτοάνοσα νοσήματα.

Δεν είναι καθόλου μικρή η επίδραση στην ψυχολογία της μητέρας και της οικογένειας. Η μητέρα μετατρέπεται σε ασθενή και αυξάνονται τα ποσοστά επιλόχειας κατάθλιψης.

Τέλος καισαρική σε πρωτότοκο σημαίνει συχνά επομενες καισαρικές στα επόμενα παιδιά - πράγμα όχι ιατρικά απαραίτητο σε πολλές περιπτώσεις, αφού μπορεί υπο προυποθέσεις να γίνει φυσιολογικός τοκετός μετά απο καισαρική. Κάτι τέτοιο έχει επίδραση στην υπογεννητικότητα, μητέρες δύσκολα κάνουν πολλές καισαρικές.

-Τι πρέπει να αλλάξει για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Χρειάζεται να αιτιολογούν οι γιατροί τους λόγους για καισαρική;

Η μόνη σοβαρή αντιμετώπιση δεν μπορεί παρά να περνάει από την επαναφορά της κύησης και του τοκετού σε μια φυσιολογική διαδικασία για πάνω απο 90% των περιπτώσεων όπου τον έλεγχο θα έχουν καλά καταρτισμένες μαίες. Οι γιατροί είναι απαραίτητοι να υπάρχουν από κοντά και να ανατρέχουν οι μαίες σε αυτούς μόνο όταν κάτι πάει στραβά, σε ένα 10-20% των περιπτώσεων. Στο εξωτερικό τα καλύτερα αποτελέσματα έχουν μαιευτικές μονάδες κοντά στα νοσοκομεία που μανατζάρονται απο μαίες και προσφέρουν εμπειρία τοκετού "σαν στο σπίτι", όπου το περιβάλλον είναι όσο γίνεται λιγότερο νοσοκομειακό και οι  παρεμβάσεις κρατούνται στο ελάχιστο. Στις λίγες περιπτώσεις που υπάρχει πραγματικό ιατρικό πρόβλημα υπάρχουν άμεσα διαθέσιμοι γιατροί μαιευτήρες για να παρέμβουν.

Όσο υπάρχει το ιατροκεντρικό μοντέλο έγκυος - ένας μαιευτήρας, δεν μπορεί να αλλαξει κάτι δραστικά. Είναι και θέμα κουλτούρας, στην Ελλάδα πρέπει να μάθουμε να εμπιστεύομαστε ομάδες επαγγελματιών που έχουν επαρκή στάνταρ και εμπειρία, και να μην στηριζόμαστε στον ένα συγκεκριμένο γιατρό, που βέβαια άνθρωπος είναι, θα θέλει και την ζωή του λιγότερο δύσκολη να κάνει και τις διακοπές του να πάει.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»