Επιμέλεια Γιώργος Καλλίνης
Δύο ανεξάρτητες κινεζικές ερευνητικές ομάδες κατάφεραν -με διαφορετικό τρόπο- να φθάσουν στο ίδιο αποτέλεσμα: να μετατρέψουν κύτταρα του δέρματος σε νευρικά κύτταρα (νευρώνες). Η πρωτοτυπία είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις η μετατροπή επιτεύχθηκε με την προσθήκη λίγων χημικών ουσιών στα δερματικά κύτταρα!
Το επίτευγμα ανοίγει νέους δρόμους για τις θεραπείες νευρολογικών ασθενειών με τη χρήση κυττάρων του ασθενούς από το ίδιο το σώμα του. Οι βιολόγοι ευελπιστούν ότι τέτοιες τεχνικές θα διευκολύνουν την εξατομικευμένη ιατρική στο μέλλον και θα παρέχουν μια αφθονία υγιών κυττάρων προς μεταμόσχευση στον ασθενή.
Συνήθως η μετατροπή ενός είδους κυττάρου σε ένα άλλο ή σε βλαστοκύτταρα (ο λεγόμενος άμεσος κυτταρικός αναπρογραμματισμός) γίνεται με την προσθήκη γονιδίων στα αρχικά κύτταρα. Όμως αυτή η μέθοδος έχει εγγενείς δυσκολίες, είναι χρονοβόρα και μπορεί να αποβεί καρκινογόνος.
Οι δύο νέοι μέθοδοι!
Οι νέες χημικές τεχνικές κυτταρικής μετατροπής είναι ταχύτερες και λιγότερο επεμβατικές. Οι δύο μέθοδοι, από διαφορετικές κινεζικές επιστημονικές ομάδες, παρουσιάσθηκαν στο περιοδικό βιολογίας «Cell Stem Cell».
Η πρώτη τεχνική, με επικεφαλής τον βιοχημικό Γκανκ Πέι του Ινστιτούτου Βιολογικών Επιστημών της Σαγκάης, εισάγει στο αρχικό κύτταρο χημικές ουσίες με πολύ μικρά μόρια, τα οποία «τρυπώνουν» στον κυτταρικό πυρήνα που περιέχει το DNA και αλλάζουν τη δραστηριότητα ενός συγκεκριμένου γονιδίου, με αποτέλεσμα να πυροδοτείται η μετατροπή του κυττάρου-στόχου σε ένα άλλου είδους κύτταρο. Τα δερματικά κύτταρα (ινοβλάστες δέρματος) γίνονται ώριμοι λειτουργικοί νευρώνες σε διάστημα λίγων εβδομάδων, όπως έδειξαν τα πειράματα με καλλιέργειες ανθρωπίνων κυττάρων στο εργαστήριο.
Η δεύτερη τεχνική, με επικεφαλής τον κυτταρικό βιολόγο Χονγκ Κούι Ντενγκ του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, που δοκιμάσθηκε σε κύτταρα ποντικιών, είναι παρόμοια, αλλά χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό «κοκτέιλ» χημικών ουσιών. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι εφόσον και οι δύο παραπάνω τεχνικές έδωσαν τα ίδια αποτελέσματα, τότε ίσως θα μπορούσαν να «αμφισβητήσουν» την παραδοσιακή μέθοδο που προσθέτει γονίδια στα αρχικά κύτταρα. «Σε σύγκριση με την παραδοσιακή μέθοδο, η νέα τεχνική είναι πιο συμβατική με τα κύτταρα, πιο φθηνή και πιο εύκολη στη σύνθεση-διατήρηση-σταθεροποίηση, αλλά και τα αποτελέσματα της είναι πιο εύκολα ανατρέψιμα», δήλωσε ο HongKui Deng του πανεπιστημίου του Πεκίνου, ο οποίος ήταν και συν-συγγραφέας της νέας έρευνας.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η νέα έρευνα μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους για την «εξατομικευμένη» ιατρική, εφόσον θα αξιοποιηθεί νέα πηγή κυττάρων για μεταμόσχευση και κατά συνέπεια να δοκιμαστούν νέες θεραπείες για διάφορες ασθένειες. Μία ακόμη εφαρμογή της νέας τεχνικής αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ, για την οποία η ερευνητική ομάδα συμπέρανε ότι αν δερματικά κύτταρα ασθενών με τη νόσο μετατραπούν σε νευρώνες με ίχνη ΑΛτσχάιμερ, τότε θα δώσουν πολλά χρήσιμα στοιχεία για μια θεραπεία της νόσου – επιδημίας της γενιάς μας.
