Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Είχαμε θίξει το συγκεκριμένο ζήτημα πριν από λίγους μήνες, με αφορμή τη φρικιαστική επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού “Charlie Hebdo”, στο Παρίσι. Στον σύγχρονο κόσμο της αστείρευτης ροής της πληροφορίας και ακατάπαυστης ειδησεογραφίας, τα πάντα είναι ζήτημα οπτικής γωνίας, θέσης και προοπτικής. Κι όταν λέμε τα πάντα, εννοούμε τα πάντα, ακόμη και έννοιες που υποτίθεται πως είναι υψηλές, ευγενείς και υπεράνω μικροτήτων, όπως το πένθος, η ενσυναίσθηση και η φιλευσπλαχνία.
Προ ολίγων ημερών, όπως όλοι γνωρίζετε, εκδηλώθηκε μία αιματηρότατη τρομοκρατική επίθεση στο κέντρο της τουρκικής πρωτεύουσας, μέρα μεσημέρι. Οι νεκροί κοντεύουν ήδη τους 100, νούμερο που αναμένεται να ξεπεραστεί, καθώς, από τους 240 τραυματίες, τουλάχιστον οι 40 είναι σε πολύ κρίσιμη κατάσταση. Οι βόμβες εξερράγησαν σε φιλειρηνική πορεία που διοργάνωσαν το Φιλοκουρδικό Κόμμα των Λαών (HDP) και πλήθος κινημάτων και ενώσεων πολιτών παρεμφερούς ιδεολογίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, γνωστός για τους μακροσκελείς πύρινους και συναισθηματικούς του λόγους, προέβη σε μία ολοφάνερη μετριοπαθή δήλωση καταδίκης (αυτό έλειπε…) και κήρυξης τριήμερου πένθους, ενώ κύκλοι της κυβέρνησής του έσπευσαν να στρέψουν τα βέλη τους (πού αλλού…) προς το PKK, όσο τραβηγμένο κι αν ακούγεται αυτό το σενάριο στα αυτιά όλων. Η αλήθεια είναι πως η κατάσταση στην Τουρκία σε αυτό το θέμα μοιάζει με καζάνι έτοιμο να εκραγεί εδώ και μήνες, καθώς κάθε φιλοκουρδική οργάνωση και κάθε φιλοκουρδικό μέσο ενημέρωσης είδαν τα γραφεία τους να γίνονται θρύψαλα από μανιασμένους επιτιθέμενους.
Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος μάλλον έχει μεγάλο άχτι απέναντι στο HDP, καθώς το εν λόγω κόμμα θεωρείται ο κυριότερος υπεύθυνος (λόγω του υψηλού ποσοστού που έλαβε) για την απώλεια της αυτοδυναμίας του κόμματος του Ερντογάν στο κοινοβούλιο, για πρώτη φορά έπειτα από 13 χρόνια. Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που διαφάνηκε μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου ήταν και ο λόγος που ο Ερντογάν προκήρυξε νέες πρόωρες εκλογές για την 1η Νοεμβρίου, ενόψει των οποίων το κλίμα έχει προφανώς αγριέψει επικίνδυνα.
Οι οργανωτές της διαδήλωσης και οι επικεφαλής του HDP δεν διστάζουν να αποκαλέσουν τον Ερντογάν «δολοφόνο», υποστηρίζοντας πως ακόμη κι αν δεν ευθύνεται άμεσα για τις επιθέσεις, η στάση του υπήρξε ούτως ή άλλως εγκληματική. Ελλιπή μέτρα ασφαλείας, παρεμπόδιση της ταχείας περίθαλψης των τραυματιών και αδράνεια παρά τις πληροφορίες για υψηλή επικινδυνότητα, είναι τα βασικά στοιχεία του δριμέος «κατηγορώ» που του απευθύνουν.
Κι ενώ ακόμη το αίμα δεν έχει στεγνώσει, μπόλικα ερωτήματα τριβελίζουν στο μυαλό μας. Γιατί αλήθεια δεν προέκυψε κάποιο παγκόσμιο viral του τύπου «είμαστε όλοι HDP»; Σε ποιο λαγούμι κρύφτηκε αυτή η μεγαλόσχημη και σπαραξικάρδια ευαισθησία; Δεν απειλείται σε αυτή την περίπτωση η ελευθερία της (πολιτικής) έκφρασης; Δεν πλήττεται καίρια το δικαίωμα αντίλογου απέναντι σε μία εξουσία αυταρχική και αλαζονική, όπως η ερντογανική; Η συγκίνηση μας για τα θύματα που βρήκαν τραγικό θάνατο γιατί είναι λιγότερο έντονη και γιατί εκδηλώνεται με τόση φειδώ; Αν η εν λόγω βόμβα τοποθετούταν από κάποιους ακραίους Ισλαμιστές (όπως μάλλον ήταν και οι δύο καμικάζι βομβιστές της Άγκυρας) σε κάποια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, το όλο περιστατικό δεν θα λάμβανε ευρύτατες συμβολικές διαστάσεις; Δεν θα μετατρεπόταν σε αφορμή και έναυσμα για κάτι βαθύτερο και πολυεπίπεδο; Τα αγαθά, τα οποία κόπτονταν πως προστάτευαν με μανία οι φέροντες κονκάρδες “Charlie Hebdo”, τώρα δεν βρίσκονται υπό απειλή;
Όλα είναι λοιπόν ζήτημα οπτικής και επιλογής. Και η χλιαρή, αδρανής και αποστασιοποιημένη στάση της Δύσης στην πρόσφατη αυτή τραγωδία είναι μία στάση αμιγώς πολιτική. Μία στάση κατά βάθος βάρβαρη που διαφοροποιεί τα θύματα βάσει εγγύτητας και σκοπιμοτήτων. Γιατί αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Γιατί τα θύματα της Άγκυρας δεν ανήκαν σε τάξεις, ομάδες και κάστες ανθρώπων για τις οποίες ο κυρίαρχος λόγος συγκινείται. Επιπλέον, δεν δίνει κατά βάση δεκάρα για το κουρδικό ζήτημα.
