Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Έξι νέες ταινίες έκαναν την εμφάνισή τους στις αίθουσες της πόλης, την κινηματογραφική εβδομάδα που ξεκίνησε χτες, οι οποίες είναι οι εξής: α) η ισπανική περιπέτεια «Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει», με το οποίο θα καταπιαστούμε αναλυτικότερα ευθύς αμέσως, β)η δραματική ταινία «Ο σύμβουλος», με τον Τζέραρντ Μπάτλερ, γ) η μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Μαξ Φρις «Επιστροφή στο Μόντωκ», δ)η ρομαντική κομεντί «Το Παρίσι μπορεί να περιμένει», ε)η κατασκοπική περιπέτεια «Επίλεκτος πράκτορας Stratton» και στ) η ιταλική κωμωδία «Και ο Θεός να βάλει το χέρι του!».
Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει
Αξιολόγηση: ***
Σκηνοθεσία: Ροντρίγο Σορογκόγιεν
Παίζουν: Αντόνιο ντε λα Τόρε, Ρομπέρτο Άλαμο, Χαβιέρ Περέιρα
Διάρκεια: 127’
Όσο μας δίνονται οι ανάλογες αφορμές, θα συνεχίσουμε να το διατυπώνουμε με σαφήνεια και έμφαση. Η σύγχρονη ισπανική κινηματογραφική παραγωγή ειδικεύεται πλέον στις ταινίες είδους. Διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία, τα κατάλληλα υλικά (από καλοδουλεμένα σενάρια μέχρι «καλογυμνασμένους» ηθοποιούς), καθώς και ενδελεχή γνώση όλων των άγραφων νόμων που απορρέουν από το καταστατικό κάθε επιμέρους genre. Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, το ισπανικό σινεμά μας έχει βομβαρδίσει με προσεκτικά ζυγοσταθμισμένες ταινίες είδους, κινούμενο σε ποικίλα μονοπάτια. Από ταινίες τρόμου μέχρι ταινίες εκδίκησης, από heist movies ώς σκοτεινά αστυνομικά θρίλερ. Στην τελευταία κατηγορία (όπου το πλέον αξιομνημόνευτο πρόσφατο δείγμα υπήρξε το νουαρικών απολήξεων “La Isla Minima”) ανήκει και το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ροντρίγο Σορογκόγιεν, το οποίο επιδιώκει τον πλέον πολυπόθητο στόχο κάθε καλοφτιαγμένης genre movie. Να αντλήσει υλικό, έμπνευση, παραστάσεις, ύφος και «γενετικό υλικό» από τις εσωτερικές συμβάσεις του είδους, με απώτερο όμως σκοπό να μην εξαντληθεί σε μία παπαγαλίστικη παράθεση εξωτερικών γνωρισμάτων. Διότι το μηχανιστικό κοπιάρισμα όλων των τεχνικών προδιαγραφών καταντά βαρετό και άνευρο, όταν λείπει η εσωτερική φωνή, η προσωποπαγής ταυτότητα.
Πράγματι, το «Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει» (η κατά λέξη μετάφραση του πρωτότυπου ισπανικού τίτλου είναι, πάντως, «Ας μας συγχωρήσει ο Θεός»), τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο, δεν εξαντλείται σε κάποιον περίτεχνα μπλεγμένο whodunit γρίφο, μήτε σε μία νοσηρή απεικόνιση ενός serial killer. Μάλιστα, ακόμη και το χιλιοφορεμένο κλισέ του αταίριαστου ντουέτο αστυνομικών συνεργατών αποκτά στιβαρό κορμό και γοητευτικές διακλαδώσεις χάρη τόσο στις ερμηνείες των Αντόνιο ντε λα Τόρε (που ήταν εξαιρετικός και στο πολύ ενδιαφέρον «Η οργή ενός υπομονετικού ανθρώπου») και του Ρομπέρτο Άλαμο όσο και χάρη στη διεισδυτική ματιά του Σορογκόγιεν.
Η δράση τοποθετείται στη Μαδρίτη του 2011, η οποία κοχλάζει υπό το βάρος ενός πρωτοφανούς και ανυπόφορου αυγουστιάτικου καύσωνα, και (ψυχ)αναγκάζεται να φορέσει τα γιορτινά της για την επίσημη επίσκεψη του Πάπα. Ενόσω, όμως, το πανηγύρι της πίστης μαίνεται, κάτι σκοτεινό σέρνεται στο υπέδαφος, κάτι βέβηλο, ανίερο και ασεβές. Δύο αστυνομικοί καλούνται να εξιχνιάσουν μία σειρά από βίαιες δολοφονίες ηλικιωμένων γυναικών, στις οποίες έχει προηγηθεί άγριος βιασμός. Ο Αλφάρο είναι οξύθυμος, αθυρόστομος, αδιαπραγμάτευτα μάτσο, ένας άνθρωπος που πασχίζει να φανεί A type male από την κορφή ώς τα νύχια. Ο Βελάρδε, από την άλλη, κατατάσσεται μάλλον στα Z type males, εσωστρεφής και φιλήσυχος, οριστικά και αμετάκλητα ακρωτηριασμένος -κοινωνικά και ψυχικά- από το τραύλισμά του. Κι όμως, τα φαινόμενα απατούν και μάλιστα μεγαλοπρεπώς, με λεπτομέρειες -άλλες σχετικά προφανείς κι άλλες αθέατες- να υποδηλώνουν πως πίσω από την σκληράδα κρύβεται ευαισθησία, πως πίσω από τη νηνεμία κρύβονται πυκνά σκοτάδια.
Το «Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει» δεν αποκτά σε καμία στιγμή την ένταση και τη διαύγεια μίας μεγαλεπήβολης αλληγορίας (γεγονός πολλές φορές καλοδεχούμενο, γιατί ο κρότος μίας αποτυχημένης αλληγορίας μπορεί να αποδειχθεί εκκωφαντικός), αλλά κατορθώνει, μέσα από ένα καλοσχηματισμένο μυστήριο και μια φινιρισμένη τονικότητα, να σκάψει κάτω από τον αρχικό φλοιό. Να μεταδώσει μία αίσθηση αναπόδραστου αδιεξόδου, να αποπνεύσει την πεποίθηση ότι η βία, η ασχήμια, τα τραύματα τρυπώνουν μέσα μας, φιλτράρουν την καθημερινότητά μας και μας σπρώχνουν ασυναίσθητα προς το Κακό.
Καθώς εισερχόμαστε στο τελικό στάδιο της επίλυσης του μυστηρίου, ο Σορογκογιέν επιλέγει (και δεν τον κακίζουμε, σε πρώτη ανάγνωση, για αυτή την επιλογή) να εξαϋλώσει το αρχικό αίνιγμα, προκειμένου να ξεκλειδώσει τα πιο απόκρυφα δωμάτια του λαβύρινθου. Δυστυχώς, όμως, εμφανίζει μία αμήχανη ατολμία απέναντι στα δικά του σκοτάδια, σαν να μην τα εμπιστεύεται απόλυτα. Με αποτέλεσμα να καταφεύγει σε επεξηγηματικές απαγγελίες ερμηνείας του Κακού, θαρρείς φοβούμενος μην κατηγορηθεί για ασάφεια ή για υπερβολή. Εν ολίγοις, όταν έχεις χτίσει επαρκώς και αξιοπρεπώς μία διαρκής αίσθηση ανησυχίας και πεσιμισμού πως κάτι ολοένα και πιο ειδεχθές κρύβεται στην επόμενη γωνιά, απαγορεύεται δια ροπάλου να υπονομεύσεις αυτή την αίσθηση, ακριβώς στην τελική ευθεία.
Το Κακό έχει άπειρα πλοκάμια και αμέτρητες ρίζες. Είναι λογικό και παράλογο μαζί, είναι ανεξήγητο και ερμηνεύσιμο ταυτόχρονα. Και σίγουρα δεν χρειάζεται φωτεινές ενδείξεις για να το εντοπίσουμε.
Επίσης στις αίθουσες:
Ο σύμβουλος
Σκηνοθεσία: Μαρκ Γουίλιαμς
Παίζουν: Τζέραρντ Μπάτλερ, ΓκρέτσενΜολ, ΓουίλεμΝταφόου
Διάρκεια: 108’
Ο Τζέραρντ Μπάτλερ υποδύεται έναν αδίστακτο corporate καριερίστα, που βρίσκεται ένα μόλις βήμα πριν από την πραγματοποίηση των επαγγελματικών του ονείρων. Ακριβώς όμως πριν την τελική στροφή, εκεί που πρέπει να φανεί πιο προσηλωμένος από ποτέ, ο δεκάχρονος γιος του αρρωσταίνει, με αποτέλεσμα ο στυγνός καριερίστας να δει την ανθρώπινη πλευρά της ζωής...
Επιστροφή στο Μόντωκ
Σκηνοθεσία: Φόλκερ Σλέντορφ
Παίζουν: Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Νίνα Χος
Διάρκεια: 106’
Ο Φόλκερ Σλέντορφ έχει να γυρίσει ταινία της προκοπής περίπου μία γεμάτη εικοσαετία, αλλά εξακολουθεί να πιστώνεται μία φοβερή αρετή: την εξαίρετη επιλογή λογοτεχνικών βιβλίων, τα οποία μεταφέρει στο κινηματογραφικό πανί. Είκοσι έξι χρόνια μετά τον «Ταξιδιώτη», ο Σλέντορφ διασκευάζει εκ νέου τον συγγραφέα Μαξ Φρις, και μακάρι το αποτέλεσμα να τον δικαιώσει.
Το Παρίσι μπορεί να περιμένει
Σκηνοθεσία: Ελέανορ Κόπολα
Παίζουν: Νταϊάν Λέιν, Αρνό Βιάρ, Άλεκ Μπόλντγουιν,
Διάρκεια: 106’
Η Αν είναι παντρεμένη με έναν επιτυχημένο κινηματογραφικό παραγωγό, αλλά ο συζυγικός τους βίος μοιάζει να έχει χάσει την παλιά του λάμψη. Ένα αναπάντεχο διήμερο, στο οποίο θα ταξιδέψει από τις Κάννες στο Παρίσι, με ένα Γάλλο συνεργάτη του άνδρα της, θα της ξαναδώσει κάποια από τη χαμένη διάθεση για ζωή, γέλιο και περιπέτεια. Χαζομαρούλα μαζικής κατανάλωσης.
Επίλεκτος πράκτορας Stratton
Σκηνοθεσία: Σάιμον Γουέστ
Παίζουν: Ντόμινικ Κούπερ, ΤζέμαΤσαν, Όστιν Στάουελ
Διάρκεια: 94’
Ένας Βρετανός κατάσκοπος και ένας Αμερικάνος πεζοναύτης φτάνουν στο Ιράν, με σκοπό να αποτρέψουν μία πώληση πυρηνικών όπλων, που πρόκειται να βρεθούν σε χέρια τρομοκρατών. Η επιχείρηση, όμως, στραβώνει και ο Τζον Στράτον (ο Βρετανός είναι αυτός) είναι πλέον ο μοναδικός άνθρωπος που μπορεί να σώσει τον πλανήτη από τον όλεθρο. Μπαρούφα ολκής.
Και ο Θεός να βάλει το χέρι του!
Σκηνοθεσία: Τζενάρο Νουντσιάντε
Παίζουν: ΚέκοΤζαλόνε
Διάρκεια: 87’
Μία ακόμη ιταλική κωμωδία που κόβει αμέτρητα εισιτήρια χάρη στο βαρύ χαρτί που ακούει στο όνομα ΚέκοΤζαλόνε, ο οποίος μετατρέπει σε χρυσάφι κάθε ταινία στην οποία συμμετέχει. Σενάριο της πλάκας, γραμμένο στο πόδι, και αστεία που προκύπτουν μόνο από την περσόνα και τη μανιέρα του πρωταγωνιστή.
Η σινεφίλ ατάκα της εβδομάδας
«Θα ήταν επαγγελματική αυτοκτονία να αφήσω την Ισπανία για το Χόλιγουντ»
Αντόνιο ντε λα Τόρε
