Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

«Ίσως και να είναι πιο δίκαιη η σκηνή από τον αληθινό κόσμο»

Ο Μάνος Καρατζογιάννης γράφει και σκηνοθετεί ένα θεατρικό έργο για την ιστορία της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη

Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ

Την τραγική ιστορία της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη, που εκτελέστηκε από μέλη του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) κατά τη διάρκεια των γεγονότων που έμειναν γνωστά ως «Δεκεμβριανά» φέρνει στη σκηνή ο Μάνος Καρατζογιάννης στην παράσταση «Για την Ελένη».

 «Η Παπαδάκη ήταν πνεύμα προοδευτικό, ανεξάρτητο, γλωσσομαθής, μεγαλοαστή, σωφερίνα, καπνίστρια, αμφισεξουαλική, μια θεατρική ιδιοφυΐα, όπως οι κριτικοί της εποχής μαρτυρούν», σημείωσε ο Μάνος Καρατζογιάννης απαντώντας σε ερωτήσεις μας με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης και στην πόλη μας, στις 12 και 13 Φλεβάρη στο Θέατρο Αυλαία (ΧΑΝΘ, πλευρά Τσιμισκή).

Συμπλήρωσε πως ακόμη και σήμερα: «Φοβόμαστε το διαφορετικό, το ξένο, το “άλλο”. Πιστεύω ότι πρέπει να παλέψουμε γι' αυτό. Να το προστατεύσουμε. Αυτό δε μας μαθαίνει και το θέατρο; Να μπαίνουμε στη θέση του "άλλου"; Να ενσυναισθανόμαστε... Να "ακούμε"..».

Ο Μάνος Κατατζογιάννης

Σχολίασε πως «ίσως και να είναι πιο δίκαιη η σκηνή από τον αληθινό κόσμο». Παράλληλα μίλησε για την συνεργασία του με την ηθοποιό Μαρία Κίτσου που ερμηνεύει την Παπαδάκη, αλλά και για το Θέατρο «Σταθμός» όπου είναι καλλιτεχνικός διευθυντής.

Όσο για το Θέατρο εν γένει, είπε πως θέλει να βλέπει σύγχρονα καινούρια κείμενα, ελληνικά και ξένα, γεμάτες αίθουσες, "ελεύθερες" συνεργασίες και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

-Τι γνωρίζατε για την Ελένη Παπαδάκη πριν αποφασίσατε να κάνετε την παράσταση; Πώς θα την περιγράφατε; Και γιατί αντιμετώπισε τέτοια συμπεριφορά που έφτασε μέχρι και την δολοφονία της;

-Για την Ελένη; Δε γνώριζα πολλά. Μισόλογα μόνο. Όλα στα σκοτεινά. Εκεί που προχωρούσαν και οι ήρωες που έσωσε η Παπαδάκη από το εκτελεστικό απόσπασμα λίγο πριν εκτελεστεί και η ίδια. Πνεύμα προοδευτικό, ανεξάρτητο, γλωσσομαθής, μεγαλοαστή, σωφερίνα, καπνίστρια, αμφισεξουαλική, μια θεατρική ιδιοφυία, όπως οι κριτικοί της εποχής μαρτυρούν. Ήταν ζήτημα χρόνου η προσωπική της ετερότητα να συναντήσει τη συλλογική διχόνοια του εμφυλίου και να γραφτεί η πιο μελανή σελίδα του θεάτρου: η άδικη και βίαιη εκτέλεσή της στα διυλιστήρια της Ούλεν ύστερα από τη σύλληψή της από την Όπλα της Πατησίων σε σπίτι συναδέλφου της προπαραμονές Χριστουγέννων του '44. Ήταν μόλις 41 ετών. Η αστήρικτη κατηγορία: "προδοτική στάση" κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής…

-Γιατί ο πόλεμος, και πολύ περισσότερο ο Εμφύλιος Πόλεμος, οδηγεί τους ανθρώπους σε παράλογες πράξεις;

-Δεν ξέρω... Η ιστορία επαναλαμβάνεται. "Άνθρωπος σημαίνει αυτός που δεν μπορεί να εμποδίσει την επανάληψη" λέει κάθε βράδυ στην παράστασή μας στο θέατρο Σταθμός "Πατρίδα Τώρα" η Κατερίνα Χέλμη στο κείμενο της Φωτεινής Τσαλίκογλου ή για να θυμηθώ την Αναγνωστάκη στον "Ουρανό Κατακόκκινο": "Ο άνθρωπος έχει "μια ροπή προς το κακό"...

"Και με το μίσος περνάει ο καιρός"..

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την παράσταση; Και πώς συγκεντρώσατε το υλικό για να φτιάξετε το έργο;

-Οι ιδέες τουλάχιστον σε μένα επωάζουν μέσα μου για χρόνια μέχρι κάποια στιγμή να βγουν στο φως. Όλα ξεκίνησαν από το Φεστιβάλ της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου με θέμα τον Εμφύλιο Πόλεμο πριν περίπου 2 χρόνια. Την ιστορία της Ελένης Παπαδάκη την πρωτοάκουσα από τον Μάνο Ελευθερίου, αφοσιωμένο συλλέκτη της μνήμης της, ο οποίος μάλιστα μου παραχώρησε την πρόσβαση στο ιστορικό του αρχείο. Έτσι, μπόρεσα να γράψω από την αρχή ένα πρωτότυπο νέο κείμενο. Γραμμένο στην ουσία από ένα ηθοποιό για μια ηθοποιό.

-Τι μεταφέρει στον σημερινό θεατή η ιστορία της ηρωίδας;

-Το κλίμα της εποχής..Το εμφύλιο κύτταρο του θεάτρου, του τόπου, του καιρού της Παπαδάκη αλλά και του καιρού μας...

-Πέρα από το ιστορικό πλαίσιο θίγονται και άλλα θέματα όπως της αποδοχής της διαφορετικότητας. Η Ελένη Παπαδάκη ήταν ένα ελεύθερο πνεύμα, μια γυναίκα αλλιώτικη στην εποχή της. Πόσο έχουν γίνει βήματα προς τα εμπρός στην αποδοχή του διαφορετικού και τι παραμένει στάσιμο;

-Έχουν γίνει βήματα αναμφίβολα.. Αλλά χρειάζεται κι άλλο. Δε βλέπετε τόσα γεγονότα και στην επικαιρότητα; Το φοβόμαστε το διαφορετικό, το ξένο, το "άλλο". Πιστεύω ότι πρέπει να παλέψουμε γι' αυτό. Να το προστατεύσουμε. Αυτό δε μας μαθαίνει και το θέατρο; Να μπαίνουμε στη θέση του "άλλου"; Να ενσυναισθανόμαστε.. Να "ακούμε"..

-Πώς δουλέψατε με την Μαρία Κίτσου;

-Με τη Μαρία συνεργαστήκαμε ως συνάδελφοι για πρώτη φορά πριν περίπου δέκα χρόνια στα Σονέτα του Σαίξπηρ, όπου ήταν μια από τις πρώτες της θεατρικές εμφανίσεις. Έκτοτε καταξιώθηκε ως πρωταγωνίστρια του θεάτρου. Λαμπερή και ανήσυχη. Διαθέτει τεράστια ευαισθησία μα τρομερή δύναμη. Της έχω έγνοια και θαυμασμό. Εν προκειμένω, διαθέτει δύο στοιχεία βασικά της Παπαδάκη, όπως τουλάχιστον εγώ την φαντάστηκα: άδολη καρδιά και κάτι απλούστερο: έναν δικό της πιο "αφηρημένο ¨κόσμο..Την "'άκουσα" και με "άκουσε"...

- Σε σημείωμά σας αναφέρετε πως «στη σκηνή δικαιώνονται πρόσωπα αδικαίωτα». Μπορεί να υπάρξει πράγματι αυτή η δικαίωση;

-Το ελπίζω.. Ίσως και να είναι πιο δίκαιη η σκηνή από τον αληθινό κόσμο. Την αμείλικτη πραγματικότητα...

-Ο τίτλος το «Για την Ελένη» παραπέμπει ίσως και στην Ελένη του Ευριπίδη, στο «για ένα πουκάμισο αδειανό», στον παραλογισμό ενός πολέμου;

-Είναι μια προσωπική- αν θέλετε αφιέρωση- που κουβαλάει τη μυθολογία και την ιστορία του ονόματός "Ελένη"..

 -Έχετε αναλάβει τη διεύθυνση στο θέατρο «Σταθμός». Πώς είναι αυτό το νέο εγχείρημα; Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε;

-Μια αγκαλιά για αγαπημένους ανθρώπους και κείμενα είναι για εμένα το θέατρο «Σταθμός». Φέτος, 100 χρόνια μετά τον εθνικό διχασμό αναζητάμε όλα εκείνα τα σημεία που μας ενώνουν. Έχει δουλειά αυτό το εγχείρημα, αγωνία, αλλά και πίστη και μεράκι. Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το καλλιτεχνικό μας πρόγραμμα μπορείτε να δείτε στο stathmostheatro.gr.

 -Πώς θα θέλατε να δείτε το ελληνικό θέατρο;

-Ενωτικό, ανήσυχο, ελπιδοφόρο..

Με σύγχρονα καινούρια κείμενα: ελληνικά και ξένα.

Πιστό στην παράδοσή του αλλά και ανοιχτό σε πειραματισμούς και νέες φόρμες.

Με γεμάτες αίθουσες, "ελεύθερες" συνεργασίες και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Περισσότερη και ποιοτικότερη δουλειά για όλους.

Συντελεστές

Κείμενο/Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης, Σκηνικό: Γιάννης Αρβανίτης, Κουστούμια: Βασιλική Σύρμα, Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Πούλιος, Μουσική σύνθεση τραγουδιού: Άρης Βλάχος, Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου, Φωτογραφίες: Κarol Jarek.

Ερμηνεύουν: Μαρία Κίτσου (στο ρόλο της Ελένης) και Μάριος Μακρόπουλος (στο ρόλο του βωβού εκτελεστή της).

Χρήσιμα

Παραστάσεις: Δευτέρα 12 & Τρίτη 13 Φεβρουαρίου ώρα 21.00. Είσοδος: 13 ευρώ γενική είσοδος & 10 ευρώ φοιτητικό- ανέργων.

Προπώληση: Θέατρο Αυλαία, Gooddeals, Viva. Πληροφορίες- Κρατήσεις :2310257218, 6934115555.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ