Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Τα “Οργισμένα Νιάτα”, το έργο του Τζον Όσμπορν ήρθε στη Θεσσαλονίκη και στο Θέατρο Αυλαία (ΧΑΝΘ, πλευρά Τσιμισκή).
Ήρωές του; Ο Τζίμι και η Άλισον, που νοηματοδοτούν ο ένας τη ζωή του άλλου, ο φίλος Κλιφ, που βρίσκεται στη σκηνή ως ειρηνευτική δύναμη, και η φίλη Έλενα, που εισβάλλει ανάμεσά τους ως καταλύτης που ανατινάζει το νόημα. Προδοσίες, αποκαλύψεις, απομαγεύσεις και τέσσερις ψυχές ξεγυμνωμένες μέσα σ’ ένα σαλόνι.
«Το έργο είναι ένας πίνακας της νευρωτικής εποχής μας, σαρκαστικός και άφρων. Υψώνει φωνή που περιφρονεί τους “ώριμους” και “βολεμένους” κάθε γενιάς, μάχεται εναντίον εκείνων που προσπαθούν να επιβάλλουν ένα απονευρωμένο καθωσπρέπει σήμερα», αναφέρει σε σημείωμά της η Κίρκη Καραλή που υπογράφει τη σκηνοθεσία. Περισσότερα μας είπε στη συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης στην πόλη μας.
-Γιατί οι νέοι αντιδρούν σε όσα τους συμβαίνουν, έχουν την δύναμη να κινηθούν περισσότερο και να διεκδικήσουν τη ζωή, ενώ σε πολλούς μεγαλύτερους αυτή η συμπεριφορά είναι θαμμένη;
Πόσο διαφορετική είναι η νεολαία του Όσμπορν από την σημερινή; Και πόσο οργισμένα είναι τα σημερινά νιάτα;
-Ο νέος στην προσπάθειά του να γνωρίσει τον κόσμο έχει το έμφυτο χάρισμα να αμφισβητεί. Περισσότερο απ' τον μεγαλύτερο, που σταδιακά εξοικειώνεται με τα στραβά του κόσμου και αποκτά αντισώματα.
Όμως, είμαστε σίγουροι ότι, σήμερα, οι νέοι αντιδρούν σε όσα τους συμβαίνουν; Η πρόοδος της Επιστήμης, της τεχνολογίας, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, δημιούργησαν πολλές οπές εκτόνωσης όλων αυτών που παλαιότερα κινητοποιούσαν τους νέους και τους οργάνωναν σε κινήματα ή τους έκαναν επαναστάτες. Παλιά υπήρχαν καζάνια που έβραζαν κι αν δεν άνοιγες το καπάκι, άκουγες το μπαμ. Τώρα τα καπάκια έχουν πολλές τρύπες για να φεύγει ο ατμός.
Η σημερινή νεολαία δεν μοιάζει στη νεολαία του Όσμπορν. Όχι σε κοινωνικό επίπεδο, τουλάχιστον. Σε συναισθηματικό, όμως, μοιάζει ακόμη. Κι αυτό είναι το έργο.
.jpg)
-Γιατί πιστεύετε πως αυτό το έργο ξεχωρίζει;
-Γιατί ως έργο ενός πολύ νεαρού και ταλαντούχου συγγραφέα, μεταφέρει τα λόγια και τα συναισθήματα των νιάτων, με αδιαμεσολάβητο τρόπο. Επίσης, επειδή πρόκειται για έργο με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία και με έμμεση απεύθυνση στο πραγματικό πρόσωπο που θεατρικά ονομάστηκε “Άλισον” (σημ. η πρώην αγαπημένη του συγγραφέα), δεν μιμείται κάτι, αλλά εκφράζει κάτι εντελώς οικείο και αντιπροσωπευτικό της ηλικίας που αναπαριστά. Σκιαγραφεί - σα να ήταν “ντοκουμέντο” - και χαρτογραφεί το συναισθηματικό σύμπαν μιας συγκεκριμένης περιοχής των νιάτων.
-Η πλοκή ξετυλίγεται σε εφτά Κυριακές, εφτά εποχές, εφτά διαφορετικές πόλεις Πώς χρησιμοποιήσατε τον χρόνο στην σκηνοθετική σας προσέγγιση;
-Ο χωρισμός της ιστορίας σε εφτά στιγμές του 20ου αιώνα, είναι μια δραματουργική και σκηνοθετική επιλογή. Ο Όσμπορν το έγραψε το ‘56 για να αποκωδικοποιήσει τη δική του γενιά, εκείνης της εποχής, στην Αγγλία του καιρού του. Διαβάζοντας το έργο, όταν μου το πρότεινε ο παραγωγός μας, Ανδροκλής Δεληολάνης, είπα πως καταλαβαίνω τη διαχρονικότητα των ψυχολογικών διακυμάνσεων των ηρώων, αλλά δεν μπορώ με κανέναν τρόπο να συνδεθώ με την ιδεολογική “τοπογεωγραφία”. Ενστικτωδώς, το έφερα αμέσως στα μέτρα μου, στη γενιά μου, και είδα πως αφαιρώντας συγκεκριμένες (αγγλικές) αναφορές, μπορώ να ταυτιστώ. Έπειτα το έφερα στα μέτρα των γονιών μου. Κι εκείνοι, θα ταυτίζονταν. Κι ύστερα το έφερα στα μέτρα των μελλοντικών νέων, των επόμενων 10-20 χρόνων ας πούμε. Αυτοί, οι νεαροί του 21ου αιώνα, μπορεί να μην ταυτίζονται πια. Να μην βιώνουν με τον ίδιο τρόπο - τον σχεδόν γονιδιακό- το βάρος της Ιστορίας, των μεγάλων γεγονότων που σημάδεψαν την πρόσφατη Ιστορία. Να μην αισθάνονται πως πρέπει να ανταποκριθούν σε κάτι που κληροδότησαν απ' τους προηγούμενους. Ίσως γιατί αυτή ακριβώς η περίοδος που ζούμε τώρα, πτώσης, παρακμής κι αφαίρεσης, οδηγεί σε ένα κενό, σ' ένα μηδέν, πάνω στο οποίο καλούνται να χτίσουν εκ νέου, χωρίς τις ίδιες, παραδοσιακές "αρχιτεκτονικές" προδιαγραφές, που είχαν οι παλιότεροι.
Η μετατόπιση, λοιπόν, του χωροχρόνου του έργου, είναι ενδεικτική. Απλώς και μόνο για να πω ότι ο 20ος αιώνας ήταν ένας αιώνας πολύ βαρύς για τους ώμους των νιάτων που τον διέσχισαν.
-Τι αλλάζει στους ήρωές σας με το πέρασμα του χρόνου και πώς λειτουργεί το σπίτι όπου βρίσκονται για να έρθουν στη επιφάνεια τα πάθη τους και τα συναισθήματά τους;
-Το σπίτι δεν είναι παρά μια συνθήκη, ώστε να αναδειχθούν τα τεράστια μεγέθη του ψυχισμού τους. Είναι το σπίτι των μεσημεριών, των Κυριακών, των στιγμών που το φως μπαίνει από τις κλειστές γρίλιες, δημιουργώντας σκιές που θυμίζουν σκιές φυλακής, κελιών. Είναι σπίτι σε στιγμές ανίας. Και την ίδια στιγμή, είναι σπίτι-πεδίο μάχης. Και την αμέσως επόμενη στιγμή, είναι σπίτι - πράσινης γραμμής, συμβιβασμού.
Υπάρχουν άνθρωποι που στον έξω κόσμο φορούν τη μάσκα ενός συμβιβασμένου και φιλήσυχου εαυτού και μέσα στο σπίτι μοιάζουν με άγρια ζώα σε κλουβιά. Έτσι είναι και ο Τζίμυ. Το σπίτι αυτό, αν και τον καταπιέζει, συγχρόνως, τον προκαλεί να απελευθερωθεί. Να φτάσει στην ακραία συνειδητοποίηση ότι αυτό που τον καταπιέζει, δεν είναι το σπίτι, ούτε και κανείς άλλος, αλλά ο εαυτός του. Ο Τζίμυ θα ενηλικιωθεί. Θα δει ότι το πρόβλημα δεν είναι έξω από αυτόν, αλλά εντός του.
-Το έργο μιλάει για ιδανικά. Για ποια ιδανικά μπορούμε να μιλάμε σήμερα;
-Δεν είμαι σίγουρη για το αν μπορούμε πια να μιλάμε για κεφαλαιοποιημένες ιδεολογίες υπό τον τίτλο κάποιων πανανθρώπινων ιδανικών. Μοιάζει σαν να πηγαίναμε ως ανθρωπότητα να τα ορίσουμε, να κατασταλάξουμε στα κοινωνικά "θέλω" μας, και λίγο πριν την τελική σύναψη του συμβολαίου, λες και πέφτει μια ατομική βόμβα και διαλύει τα πάντα. Λες και δεν απέμειναν παρά κάποιες σκόρπιες σημειώσεις, εδώ κι εκεί. Τώρα, άλλος βρίσκει στα συντρίμμια κάτι που μιλάει για "ελευθερία", άλλος κάτι που μιλάει για δικαίωμα στην εργασία, στην παιδεία, στην περίθαλψη... Το οικουμενικό λες και κατακερματίστηκε σε εκατομμύρια ατομικά ηλεκτρονικά προφίλ που εκφράζουν μια μοναδική, εγωκεντρική, επιθυμία. Αν αυτή η σκέψη έχει μια αλήθεια, τότε τα ιδανικά για τα οποία μπορούμε να μιλάμε σήμερα, είναι όσα καλούν σε συσπείρωση, σε συγκέντρωση, σε εκ νέου ομαδοποίηση των όσων θέλουμε. Από αυτό και μετά, μπαίνουν οι υποσημειώσεις, παλιότερες ή ολοκαίνουριες.
Μετάφραση – Έρευνα: Χρήστος Κεχαγιάς, Απόδοση- Δραματουργική Επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Κίρκη Καραλή, Αναλυτική Προσέγγιση: Ανδροκλής Δεληολάνης. Πρωταγωνιστούν: Πέγκυ Τρικαλιώτη, Χάρης Τζωρτζάκης, Σήφης Πολυζωίδης, Ολυμπία Σκορδίλη.
Χρήσιμα
Παραστάσεις: 26, 27,28 Φεβρουαρίου και 1 Μαρτίου στις 21.00. Είσοδος: 15€, 13€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων). Προπώληση: Ταμείο Θεάτρου, Gooddeals, Viva. Πληροφορίες-Κρατήσεις: 2310257218,6934115555.
