Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Μαίρη Κόντζογλου: «Έπρεπε να παρουσιάσω και την ‘άλλη πλευρά’»

Η συγγραφέας μιλάει για το δεύτερο μέρος της τριλογίας της θα παρουσιαστεί και στην πόλη μας

Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ

Καισάρεια, Σινασός, Σμύρνη και Πόντος, στα χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής και της ανταλλαγής των πληθυσμών. Είναι ο καμβάς που πάνω του κεντιέται η ιστορία του έρωτα της Σεβαστής Χατζηαβράμογλου με τον Έλμερ Αλεξάντερ Κάρτερ. Ογδόντα χρόνια μετά η Έλσα θα κάνει ένα ταξίδι στα προγονικά χώματα κουβαλώντας μαζί της το ημερολόγιο της γιαγιάς Σεβαστής, και παράλληλα ο Άλεξ, αναζητά τα χνάρια του καθηγητή Έλμερ Αλεξάντερ Κάρτερ….

Αυτά είναι μερικά από τα όσα συμβαίνουν στο νέο βιβλίο της Μαίρης Κόντζογλου «Μια προσευχή για τα Παλιά Ασήμια» (εκδόσεις Μεταίχμιο). Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας της που ξεκίνησε με τα «Παλιά ασήμια» το 2014, και θα ολοκληρωθεί το φθινόπωρο του 2015 με το τελευταίο μέρος της ιστορίας.

Με αφορμή μια ξεχωριστή βιβλιοπαρουσίαση που έχει προγραμματιστεί την Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015, στις 8 μ.μ. στο ΟΞΥΓΟΝΟ (Ολύμπου 81, Θεσσαλονίκη) η οποία θα είναι αφιερωμένη στην ιστορία και τους θρύλους της Μονής των Παλιών Ασημιών της Καππαδοκίας, μιλήσαμε με τη συγγραφέα.  

-Τι συμβαίνει στο δεύτερο μέρος της τριλογίας σας;

-Στο δεύτερο μέρος της τριλογίας οι ήρωες έχουν μεγαλώσει και ολοκληρωθεί μέσα από το διάβα του χρόνου και των διάφορων καταστάσεων που προκύπτουν στη ζωή τους.

Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος που μαίνεται στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, οι πολιτικές εξελίξεις, το αντάρτικο στον Πόντο και ο έρωτας ‘ενδύει’ τους ήρωες με τους χιτώνες της ενηλικίωσης.

Το δεύτερο αυτό μέρος τελειώνει με την απόφαση για την ανταλλαγή που είναι η κοινή μοίρα όλων των χριστιανών της Μικράς Ασίας.

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα;

-Η ιδέα ξεκίνησε όταν στο πρώτο μου ταξίδι στην Καππαδοκία γοητεύθηκα από το παράδοξο κάλλος του τόπου, την ιστορία της περιοχής που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και τη Μονή των Παλιών Ασημιών με την μοναδική τοιχογραφία της Παναγιάς που χαμογελάει.

Σιγά σιγά, μελετώντας τις συνθήκες που διαμόρφωσαν την κοινωνία των Καππαδοκών αλλά και την νεότερη ιστορία που αφορά την ανταλλαγή των πληθυσμών σχημάτισα την αρχική μου ιστορία.

-Η πλοκή αφορά σε μια ιστορία αγάπης που θυμίζει άλλες εποχές. Τι έχει να μας πει στο σήμερα;

-Η πλοκή δεν αφορά μόνο σε μια ιστορία αγάπης. Με αφορμή μια ιστορία αγάπης ερχόμαστε σε επαφή με μια ξεχωριστή κοινωνία, αυτή των Καππαδοκών, όπως και τον Αρμενίων αλλά και του μουσουλμανικού πληθυσμού της Ελλάδας.

Η ιστορία αγάπης γίνεται το εφαλτήριο από το οποίο ξεπηδούν οι κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες που έφεραν τις τεράστιες αλλαγές στην Μικρά Ασία και στην Ελλάδα, με την ήττα της χώρας μας και την υποδοχή ενάμιση εκατομμυρίου προσφύγων.

Η ιστορία αγάπης εκείνης της εποχής έχει τα ίδια χρώματα με τα οποία στολίζεται και σήμερα ένας μεγάλος έρωτας: το πάθος, την αφοσίωση, την πίστη, την θυσία, την νοσταλγία, την χαρά και τον πόνο.

Οι άνθρωποι μπορεί να αλλάζουμε αλλά τα συναισθήματα είναι πάντα ίδια.

-Ένα μέρος της ιστορίας εκτυλίσσεται την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής και της ανταλλαγής πληθυσμών που επέβαλε η συνθήκη της Λωζάννης. Επιλέξατε να δώσετε και τις δύο πλευρές. Πόσο δύσκολο ήταν αυτό;

-Για να είμαι συνεπής στην παρουσίαση των επιπτώσεων (κυρίως των επιπτώσεων) – πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών, προσωπικών – που είχε η απόφαση της ανταλλαγής των πληθυσμών στους ανθρώπους έπρεπε να παρουσιάσω και την ‘άλλη πλευρά’.

Με τη συνθήκη της Λωζάνης ανταλλάχθηκαν οι χριστιανοί της Μικράς Ασίας (πλην των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου) με τους μουσουλμάνους της Ελλάδας (πλην των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης). Οι άνθρωποι αυτοί, περισσότεροι από εξακόσιες χιλιάδες, πέρασαν ακριβώς τα ίδια πράγματα. Εγκατέλειψαν τους προγονικούς βωμούς και τις εστίες, έχασαν τις περιουσίες τους, θρήνησαν θύματα.

Οι χριστιανοί της Μικράς Ασίας, σαν τουρκόφωνοι οι περισσότεροι, αντιμετωπίστηκαν σαν «Τουρκόσποροι» στην Ελλάδα, ενώ οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας, σαν ελληνόφωνοι, ήταν ξένο και εχθρικό σώμα μέσα στην Τουρκία.

Δεν ήταν δύσκολο, τίποτα δεν είναι δύσκολο αν θέλεις να το κάνεις. Μελέτησα πολύ την ιστορία, βιβλία, συγγράμματα και επιστολές, μίλησα με απογόνους ανθρώπους που ανταλλάχθηκαν. Τόσο χριστιανούς, όσο και μουσουλμάνους.

-Τι θα ακολουθήσει στο τελευταίο μέρος της τριλογίας;

-Το τρίτο μέρος της τριλογίας αφορά την εγκατάσταση στις νέες πατρίδες. Αλλά και η σύγχρονη ιστορία του βιβλίου, γιατί δεν είπαμε πως στην τριλογία παρακολουθούμε παράλληλα δυο ιστορίες, μια παλιά και μια σύγχρονη, και η σύγχρονη ιστορία φτάνει στην κορύφωσή της με τις ψυχικές ενώσεις που υπερβαίνουν τον χρόνο.

Αυτό ίσως είναι λίγο δύσκολο να γίνει κατανοητό, αν δεν διαβάσει κανείς τα βιβλία…

-Η φιλαναγνωσία δεν είναι και τόσο διαδεδομένη στη χώρα μας. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

-Γιατί, όπως σε πολλά πράγματα στην χώρα μας, δεν υπάρχει η σχετική παιδεία. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια δε ο ελληνικός λαός, στην συντριπτική πλειοψηφία του, έχει υποστεί τεράστια και επιβλαβή πλύση εγκεφάλου από την τηλεόραση. Με πολλές και ολέθριες συνέπειες.

-Εσείς ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτό το διάστημα;

-Διαβάζω «Το ξέφωτο» της Τατιάνας Αβέρωφ και μελετώ για τις ανάγκες της συγγραφής το «Με τον διωγμό στην ψυχή – Το τραύμα της Μικρασιατικής Καταστροφής σε τρεις γενιές» της Λίμπυ Τάτα Αρσέλ.

Για τη βραδιά στο ΟΞΥΓΟΝΟ

*Για την Καππαδοκία και τη Μονή θα μιλήσουν ο ιστορικός ερευνητής – συγγραφέας Συμεών Κοιμίσογλου και ο διευθυντής του Προσφυγικού Μουσείου Κώστας Νίγδελης.

Η συγγραφέας Μαίρη Κόντζογλου θα μιλήσει για τη Μονή των Παλιών Ασημιών ως πηγή έμπνευσης και θα διαβάσει αποσπάσματα από τα βιβλία της που αναφέρονται στο βραχομονάστηρο.

Το χορευτικό τμήμα της Ένωσης Καππαδοκικών Σωματείων θα χορέψει τον "Λαμπαγκιάρ" από την Ζήλη της Καππαδοκίας. Είσοδος ελεύθερη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ