Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά. Στις αίθουσες της Θεσσαλονίκης, προβάλλονται 4 ταινίες που δεν πρέπει να χάσετε με τίποτα. Ο ΓιώργοςΛάνθιμος αναρωτιέται «τι είναι αυτό που το λένε αγάπη» στον υπέροχο «Αστακό» του, ο ΓκιγιέρμοΝτελΤόρο μας καθηλώνει στα γνώριμα μονοπάτια του τρόμου, στο πανέμορφο οπτικά “Crimson Peak”. Ο Πάολο Σορεντίνο, μετά την «τέλεια ομορφιά», αναζητά εναγωνίως τη «Νιότη», ενώ ο Στεφάν Μπριζέδιατυπώνει με χειρουργική ακρίβεια τον αδυσώπητο «Νόμο της αγοράς». Σπεύσατε άφοβα, για μία σινεφίλ τζούρα πριν από την κινηματογραφική γιορτή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που ανοίγει τις πύλες του την προσεχή Παρασκευή, στις 6 Νοέμβρη.
The Lobster
Αξιολόγηση: ****
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Παίζουν: Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, ΑριάνΛαμπέντ, Αγγελική Παπούλια, Λέα Σεϊντού, Μπεν Γουίσο
Διάρκεια: 118’
Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής, στο Φεστιβάλ των Καννών του περασμένου Μαΐου. Ένα εκπληκτικό διαφημιστικό promotion, με υπέροχα πόστερ και διασκεδαστικά κουίζ. Μία εντυπωσιακή έξοδος στις ελληνικές αίθουσες, με ουρές έξω από τα σινεμά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Εκπληκτική πορεία, από άποψη εισιτηρίων και vibe, σε Αγγλία και Γαλλία και εξασφάλιση διανομής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ναι, ο «Αστακός» του Γιώργου Λάνθιμου ήταν όλα όσα υποσχόταν εξαρχής. Και λίγα περισσότερα. Ο Έλληνας σκηνοθέτης, ερωτηθείς πάμπολλες φορές για τις διαφορές μεταξύ του να γυρίζεις μία ταινία στην Ελλάδα με φραγκοδίφραγκα και του να διευθύνεις μία ευρωπαϊκή παραγωγή με πανύψηλο (σε σύγκριση με τα ελληνικά δεδομένα) μπάτζετ, απαντούσε σε σταθερό τόνο. «Η κυριότερη διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά πληρώθηκαν όλοι όσοι δούλεψαν». Πράγματι, η νέα ταινία του Λάνθιμου δεν ξεφεύγει ούτε από το γνώριμο σύμπαν του σκηνοθέτη ούτε από τις καλλιτεχνικές του ιδιοτροπίες. Μόνο που αυτή τη φορά απολαμβάνει όλα τα οφέλη μιας πιο επαγγελματικής παραγωγής.
Οι τέσσερις ταινίες μεγάλου μήκους του Λάνθιμου(«Κινέττα», «Κυνόδοντας», «Άλπεις» και “The Lobster”) διαθέτουν ένα κοινό παρονομαστή. Παραπέμπουν σε ένα απόκοσμο μέλλον, το οποίο φαντάζει κάτι παραπάνω από κοντινό. Φαντάζει σχεδόν παρελθοντικό, σε μία καλοφτιαγμένη παραδοξότητα, η οποία γοητεύει και καθηλώνει. Ο Λάνθιμος αντλεί στοιχεία από τον κόσμο που μας περιβάλλει, χωρίς να έχει ανάγκη από φουτουριστικές εξτραβαγκάντζες. Επί της ουσίας, ο κόσμος της κάθε ταινίας του είναι ήδη εδώ, είναι ήδη παρών. Απλώς είναι διανθισμένος, είναι πειραγμένος, είναι επεξεργασμένος, είναι αλλοιωμένος. Είναι μία στυγνή κι αλύπητη ανάγνωση της πραγματικότητας, μπολιασμένη με μία αλλόκοτη παραμορφωτική αίσθηση. Ο Λάνθιμος επενδύει τα μάλα σε μία κατασκευή εξόφθαλμα τεχνητή, αλλά ταυτόχρονα τόσο δεξιοτεχνώς επενδυμένη που καταλήγει αφόρητα οικεία.
Αφόρητα, σχεδόν κατά κυριολεξία, καθώς ο κόσμος του «Αστακού» είναι γεμάτος από διάσπαρτες εκρήξεις συγκλονιστικής βίας, για τις οποίες δεν νιώθουμε την ανάγκη να προετοιμαστούμε εκ των προτέρων. Είμαστε αντίθετα διατεθειμένοι να δεχτούμε όλα τους τα θραύσματα. Αυτές οι εκρήξεις είναι σύμφυτες με αυτό τον κόσμο στο οποίο ξεσπούν, φυτρώνουν ακριβώς εκεί που τις σπέρνουν, καραδοκούν για να σοκάρουν και να δέσουν αρμονικά με ένα χιούμορ πικρό, σχεδόν βιτριολικό. Διότι το γνωστό χιούμορ του Λάνθιμου είναι και πάλι μία μίνι βόμβα που εκρήγνυται σε μόνιμη βάση στην ταινία. Ένα σταθερό σαρδόνιο χαμόγελο που χαμογελά χαιρέκακα πάνω από τις κοινωνικές συμβάσεις των αισθημάτων, αγκαζέ με τις στενάχωρες αναγκαιότητες της συνύπαρξης, της συντροφικότητας, της μοναχικότητας. Είναι μάλιστα φανερό πως η αγγλική γλώσσα και οι πιο «γυμνασμένοι» ηθοποιοί ταιριάζουν γάντι στο χιούμορ του Λάνθιμου, αποδίδοντας στην εντέλεια μία έξοχη αίσθηση διφορούμενου και ειρωνείας.
Ο «Αστακός», όπως ίσως θα μπορούσε εύκολα κανείς να υποθέσει, δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από το γνωστό μοτίβο των τεθλασμένων κωδικών, υιοθετώντας για μία ακόμη φορά το μοντέλο μίας μορφής μετά-γλώσσας. Όλα είναι θέμα κανόνων, όρων, οπτικής, δομής και σημασιολογίας και οτιδήποτε μπορεί να καταστεί «φυσιολογικό» εφόσον το ορίζουν ως τέτοιο οι παραπάνω συνισταμένες. Ακολούθησε τους κανόνες και θα είσαι ένας από εμάς, όποιοι κι αν είμαστε εμείς. Ο Λάνθιμος εξερεύνησε στον «Κυνόδοντα» την οικογένεια και το κλειστοφοβικό εξουσιαστικό της σύμπαν, στις «Άλπεις» την έννοια της ομάδας και της απώλειας και στον «Αστακό» καταλήγει στο πιο πρωτόλειο όλων των ερωτημάτων. Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη; Είναι σκληρό, είναι πατενταρισμένο, είναι αδυσώπητο, είναι θυσιαστικό κι ανιδιοτελές, είναι απελευθερωτικό, είναι υποκριτικό και προκάτ, είναι εν τέλει υπαρκτό; Τι στο διάολο είναι αυτό το μυστήριο πράγμα που το λένε αγάπη τελικά;
Επίσης στις αίθουσες της Θεσσαλονίκης
Πορφυρός λόφος
Σκηνοθεσία: ΓκιγιέρμοΝτελΤόρο
Παίζουν: Μία Γουασικάουσκα, Τομ Χίντλστον, Τζέσικα Τσαστέιν
Διάρκεια: 119’
Το ότι κάθε ταινία του Γκιγιέρμο ΝτελΤόρο είναι ένα απολαυστικό οφθαλμόλουτρο είναι γνωστό. Πέρα όμως από την εικονογραφική έκσταση που προκαλεί, ο Μεξικάνος μάστορας φροντίζει να μπολιάζει την κάθε ταινία του με μία καυστική ειρωνεία. Ίσως σε αυτή την περίπτωση να μην φτάνει στα επίπεδα του “Pan’s Labyrinth”, αλλά είναι και πάλι απολαυστικός.
Νιότη
Σκηνοθεσία: Πάολο Σορεντίνο
Παίζουν: Μάικλ Κέιν, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Πολ Ντέινο, Ρέιτσλ Βάις
Διάρκεια: 118’
Ο Πάολο Σορεντίνο πιάνει το νήμα ακριβώς εκεί που το άφησε με την «Τέλεια ομορφιά». Όπως ο Τόνι Σερβιλό αναζητούσε σε ένα κόσμο συγκεκαλυμμένης ασχήμιας την «τέλεια ομορφιά», έτσι και οι τιτάνες Μάικλ Κέιν και Χάρβεϊ Καϊτέλ, γερασμένοι αλλά όχι παρηκμασμένοι, ξεκινούν την αναζήτηση μίας αιώνιας και άφθαρτης στον χρόνο «νιότης»
Ο νόμος της αγοράς
Σκηνοθεσία: Στεφάν Μπριζέ
Παίζουν: Βενσάν Λιντόν, Καρίν ντε Μιρμπέκ, ΜατιέΣαλέρ
Διάρκεια: 93’
Ο νόμος της αγοράς είναι αόρατος και πανίσχυρος. Πατά στην αναγκαιότητα των ανθρώπων, βασίζεται στην απελπισία τους, ποντάρει στην ανάγκη τους. Και τους καλεί να γίνουν ρουφιάνοι, να προτάξουν το δικό τους συμφέρον πάνω από οποιαδήποτε αίσθηση κοινού δικαίου. Ο ΒενσάλΛιντόν κουβαλά στο σκυθρωπό του βλέμμα και στις σκυφτές του πλάτες μία ολόκληρη ταινία.
Η σινεφίλ ατάκα της εβδομάδας
«Είναι βαρετό να αντιγράφεις την πραγματικότητα.»
Γιώργος Λάνθιμος
