Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Για το ντοκιμαντέρ με τίτλο "Στο Κέντρο του Κύκλου" μιλάει ο Ορφέας Περετζής. Ο ίδιος αναφέρει πως σε αυτό βιντεοσκόπησε τη θεατρική ομάδα ΡΟΔΑ θέλοντας να δείξει μια παράστασή της και όλη τη διαδικασία μέσα από τα παρασκήνια. Με αφορμή την προβολή της ταινίας στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, απάντησε στις ερωτήσεις μας.
-Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα για το ντοκιμαντέρ αυτό;
-Όταν ξεκίνησα τη βιντεοσκόπηση δεν ήμουν σίγουρος για το αν θα γινόταν μια ολοκληρωμένη ταινία. Μου κίνησε το ενδιαφέρον ο χώρος των παρασκηνίων και τα δευτερόλεπτα πριν βγουν οι ηθοποιοί στη σκηνή. Επίσης ήταν εντυπωσιακή η μεταμόρφωση των ανθρώπων την ώρα της παράστασης. Ταυτόχρονα με μάγευαν πραγματικά οι χώροι των θερινών θεάτρων και η φύση που σχεδόν τα αγκαλιάζει με τους ήχους και τη βλάστησή της.
Αργότερα ξεκίνησα δειλά να μοντάρω το υλικό με έναν απλό στόχο, να δείξω την παράσταση και όλη τη διαδικασία μέσα από τα παρασκήνια. Μέσα μου όμως ένοιωθα ότι κάτι λείπει. Συνέχισα να βιντεοσκοπώ και τους ανθρώπους της ΡΟΔΑ εκτός ομάδας, στη προσωπική τους ζωή. Άνοιξα έναν διάλογο μαζί τους. Διάβασα και κείμενα που έχουν γράψει, προσωπικές καταγραφές σε σχέση με την εμπειρία τους στο θέατρο. Κάποια στιγμή μετά από 6 περίπου χρόνια σποραδικών βιντεοσκοπήσεων, συνεντεύξεων και μοντάζ ένοιωσα πως κάτι ολοκληρώθηκε. Ένοιωσα και πιο ώριμος να αποδώσω και σε φιλοσοφικό επίπεδο, πέρα από το εικαστικό κομμάτι, την προσπάθεια της ΡΟΔΑ.
Μέσα από τη κινηματογράφηση θεώρησα αναγκαίο να αναζητήσω νόημα σε υπαρξιακά ερωτήματα όπως το τι είναι πνευματική αναζήτηση; Πως μπορούμε να μιλήσουμε με πρακτικούς όρους για μια τέτοια είδους αναζήτηση μέσα από μια κινηματογραφική σύμβαση.
-Γιατί επιλέξατε να κάνετε μια ταινία για αυτό το είδους θεάτρου;
-Έχω αρχίσει να μελετάω εδώ και καιρό με μεγάλο ενδιαφέρον το φιλοσοφικό έργο του Γκουρτζίεφ που παρουσιάζει με έναν απλό, αλλά ταυτόχρονα και σύνθετο τρόπο τις λειτουργίες του ανθρώπου σε ψυχοσωματικό επίπεδο. Είναι ένα είδος φιλοσοφίας που έχει πρακτική διάσταση και ξεφεύγει από τη συνηθισμένη θεωρητική προσέγγιση. Η ΡΟΔΑ ενσαρκώνει με πρακτικό τρόπο τη προσπάθεια κατανόησης αυτού του φιλοσοφικού έργου και έχει έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο. Μέσα από τη θεατρική εμπειρία ο ηθοποιός να αναμετρηθεί με τα εμπόδια της προσωπικότητάς του πάνω στη διαδικασία ενσάρκωσης του ρόλου του.
Τα εμπόδια αυτά, για τα οποία γράφουν και μιλούν στην κάμερα οι ηθοποιοί της ΡΟΔΑ, είναι ο παγιωμένος τρόπος που αισθάνονται την προσωπικότητα να διαμορφώνεται με τα χρόνια, με τρόπο που περιορίζει την αντίληψη της πραγματικότητας και έχει ως αποτέλεσμα την τυποποίηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και της σωματικής κίνησης. Αυτό το οποίο αναφέρει o Γκουρτζίεφ ως “μηχανικότητα”.
Μέσα από το θέατρο προκύπτει μια δυνατότητα, το να νοιώσουν οι ηθοποιοί βαθύτερα συναισθήματα, να κινήσουν το σώμα τους με έναν καινούριο τρόπο, αβίαστα, χωρίς εντάσεις, αλλά και να έρθουν σε επαφή με βαθύτερες επιθυμίες που η καθημερινότητα τις καταπιέζει με έναν τρόπο. Να δουν τον κόσμο αλλιώς, "να υποχωρήσει το Εγώ" όπως αναφέρεται συγκεκριμένα στο ντοκιμαντέρ.
Αυτή η μεταμόρφωση και ο τρόπος που συμβαίνει είναι η ουσία της αναζήτησης. Αυτό ίσως να ακούγεται σαν απόδραση, στην πραγματικότητα όμως είναι μια στροφή μέσα στον εαυτό που απαιτεί μεγάλες θυσίες και ταλαιπωρία για να έχει κάποιο αποτέλεσμα. Είναι μια αναζήτηση που μπορεί να είναι και επώδυνη όπως κάθε περιπέτεια, ένα ταξίδι προς κάτι άγνωστο.
-Ποια είναι η παρουσία του θεατρικού αυτού στη χώρα μας;
-Θεωρητικά όλοι που ασχολούνται με το θέατρο έρχονται αντιμέτωποι με τον εαυτό τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Η ιδιαιτερότητα της ΡΟΔΑ έχει να κάνει με το γεγονός ότι η πνευματική αναζήτηση είναι προτεραιότητα με την έννοια που είναι και σε μια σχολή. Οι άνθρωποι μέσα στη ΡΟΔΑ δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί, ούτε τους ενδιαφέρει μια καριέρα σε αυτόν τον κλάδο. Ο στόχος τους είναι αποκλειστικά να έρθουν σε επαφή με άγνωστα κομμάτια της προσωπικότητά τους και να μελετήσουν το μυστήριο ον που λέγεται άνθρωπος σε όλες τις εκφάνσεις του, σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά. Ταυτόχρονα γίνεται μελέτη και στο φιλοσοφικό σύστημα του Έλληνα φιλοσόφου Γκουρτζίεφ και το οποίο δίνει και το πλαίσιο της αναζήτησης αυτής. Το αποτέλεσμα είναι πως αυτή η προσπάθεια με τα χρόνια, από τα τέλη της δεκαετίας του 80, έχει αρχίσει να αποκτάει στοιχεία μιας θεατρικής παράδοσης με αρκετές ιδιαιτερότητες. Όπως η σχέση που εμφανίζει με την αρχαία ελληνική θεατρική παράδοση και τις Διονυσιακές τελετές, και την έννοια της αποταύτισης του ανθρώπου όταν μυείται στη τελετουργία και τη μυσταγωγία. Αυτό το μυστικιστικό στοιχείο υπάρχει στη μουσική, στα κουστούμια και τις χορογραφίες. Μπορώ να πω με σιγουριά πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάτι που να συνδυάζει όλα αυτά τα στοιχεία μαζί. Για αυτόν το λόγο το ντοκιμαντέρ είναι μια καταγραφή μιας ιδιαίτερα σπάνιας συνθήκης.
-Tι θα ακολουθήσει μετά το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ;
-Σίγουρα θα προβληθεί και στην Αθήνα μέσα στους επόμενους μήνες και στο εξωτερικό. Τώρα περιμένω με ανυπομονησία τις αντιδράσεις του κοινού επειδή θα προβληθεί για πρώτη φορά δημοσίως. Ελπίζω να έχουμε μια καλή προβολή και μετά βλέπουμε!
Θα προβληθεί:
-Παρασκευή 18 Μαρτίου, Τόνια Μαρκετάκη 22.30
- Κυριακή 20 Μαρτίου, Τζον Κασσαβέτης 13.00.
