Μία μοναδική φωτογραφία, μία Θεσσαλονίκη όπως δεν την έχουμε ξαναδεί, ένα εύρημα «διαμάντι» που έρχεται στο φως της δημοσιότητας από την γνωστή ομάδα «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης».
Όπως γράφει ο Ζαχαρίας Σεμερτζίδης: «Η μοναδική μέχρι σήμερα φωτογραφική αποτύπωση της παραλίας της Θεσσαλονίκης πριν από την κατεδάφιση του παραθαλλάσιου τείχους. Χρονολογία κατά προσέγγιση στα μέσα της δεκαετίας του 1860, οπωσδήποτε πριν το 1867. Μια ιστορική λήψη για την οποία όλοι εμείς στις Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης αισθανόμαστε δικαιολογημένα υπερήφανοι που έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε να σχολιάσουμε και να την κάνουμε γνωστή στα μέλη μας και σε όλους όσους ενδιαφέρονται για το παρελθόν της πόλης μας».
Τι αναφέρει η ομάδα «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης»
Η ομάδα «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης» εξιστορεί τις πρώτες αντιδράσεις και τις έρευνες που ακολούθησαν μετά τον εντοπισμό της φωτογραφίας «Οι πρώτες στιγμές θέασης της φωτογραφίας ήταν, φυσικά, συγκινητικές. Μη ξεχνούμε πως η εύρεση μιας τέτοιας φωτό όπου αποτυπώνονται τα παραθαλάσσια τείχη της πόλης, αποτελούσε στόχο κάθε ερευνητή της επιστημονικής ή μη κοινότητας που ασχολείται με την φωτο-ιστορία της πόλης. Τον αρχικό ενθουσιασμό ακολούθησε η ανάγκη για πιστοποίηση και απόδειξη του γεγονότος πως πρόκειται, όντως, για τη Θεσσαλονίκη δεδομένου πως δεν υπήρχε καμία άλλη ανάλογη εικόνα ως μέτρο αντιπαραβολής. Εφόσον η πρωτογενής αυτή διερεύνηση οδήγησε στο συμπέρασμα πως πρόκειται, όντως, για τη Θεσσαλονίκη, η φωτογραφία παρουσιάστηκε δημοσίως στην Ομάδα, το μεσημέρι του Σαββάτου στις 23 Σεπτεμβρίου 2017, ώστε όσα μέλη μπορούν να συμβάλλουν με τις γνώσεις τους σε αναπάντητα ακόμη ερωτήματα αλλά και να μπορέσουν να την απολαύσουν ελεύθερα.
Από την πρώτη στιγμή δημοσίευσής της προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μελών, της επιστημονικής κοινότητας αλλά και όλων όσων έχουν σχετικό ενδιαφέρον, εντός και εκτός Ελλάδας, αφού αμέσως διοχετεύτηκε σε μεγάλο αριθμό διαδικτυακών μέσων. Στις λίγες ημέρες που βρίσκεται η φωτογραφία στη διάθεση των ενδιαφερομένων προς ανάλυση των στοιχείων της, έχουν υπάρξει αμφισβητήσεις και αμφιβολίες. Παρότι, όλα είναι ακόμη υπό διερεύνηση και παρακολουθούμε τα σχόλια όλων με μεγάλο ενδιαφέρον και σεβασμό, υπάρχουν στοιχεία που δύσκολα αμφισβητούνται όπως η ταύτιση των κορυφογραμμών, κτισμάτων κλπ. Η διερεύνηση συνεχίζεται.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η Ομάδα των Παλαιών Φωτογραφιών της Θεσσαλονίκης είναι περήφανη και ικανοποιημένη που αποτέλεσε, μέσω του έργου της -πάντα αφιλοκερδές και με μόνο κίνητρο την αγάπη για την πόλη και την ιστορία της-, την πλατφόρμα ανάδειξης ενός ξεχωριστού ντοκουμέντου που προσθέτει μια σημαντική ψηφίδα στη συμπλήρωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας για την ιστορία της Θεσσαλονίκης».
Αντιρρήσεις και αμφιβολίες
Ο γνωστός ερευνητής και συγγραφέας Ευάγγελος Χεκίμογλου εξέφρασε τις αντιρρήσεις του για το ζήτημα με την εξής ανάρτηση:
«Εξέτασα στην ιστοσελίδα των Κρατικών Αρχείων της Ουγγαρίας τη φωτογραφία που δημοσίευσε χτες η Ομάδα των Παλαιών Φωτογραφιών της Θεσσαλονίκης (κ. Σεμερτζίδης) και εκφράζω τις αμφιβολίες μου ότι πρόκειται για τη Θεσσαλονίκη, χωρίς να μπορώ να το αποκλείσω αυτή τη στιγμή. Οι λόγοι που επικαλούμαι είναι καταρχάς δύο: α) Δεν υπάρχει ίχνος της Αγίας Σοφίας και του Kara Ali cami’i. β) Δεν έχουμε άλλες λήψεις των freres Αbdullah από τη Θεσσαλονίκη. Προτείνω ένα workshop για τη συζήτηση του θέματος. Σπεύδω να αποδομήσω εξ αρχής το επιχείρημα που προβλήθηκε για ομοιότητα με τον ζωγραφικό πίνακα Sulucca, ο οποίος δεν είναι φωτογραφία (ενδέχεται να περιέχει φανταστικά στοιχεία) και τον οποίον δεν έχει δει κανείς εν πρωτοτύπω. Η δημόσια χρήση του (πέραν της δημοσιεύσεως σε οπισθόφυλλο ποιητικού βιβλίου) έγινε για πρώτη φορά το 1995, όχι όμως με την έννοια του αποδεικτικού στοιχείου. Τα συγχαρητήριά μου, όπως και νάχει, στην Ομάδα των Παλαιών Φωτογραφιών και τον κ. Σεμερτζίδη προσωπικά. Σημασία έχει η συσσωρευτική ερευνητική δουλειά κι όχι το συμπέρασμα, που αλλάζει ανάλογα με τις γνώσεις μας».
Η φωτογραφία εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας
Το φωτογραφικό ντοκουμέντο εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας (Magyar Nemzeti Levéltár) και περιλαμβάνεται σε άλμπουμ με τίτλο «Κωνσταντινούπολη» το οποίο δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1860 από τους διάσημους Αρμενικής καταγωγής φωτογράφους αδελφούς Αμπντουλλάχ. Η ομάδα έφερε στο φως το ντοκουμέντο που έχει συναρπάσει χιλιάδες ανθρώπους και η έρευνα για το αν πρόκειται για τη Θεσσαλονίκη θα συνεχιστεί.
