Του ΤΑΣΟΥ ΘΩΜΑ
«Μεγάλε. Σου χρωστάω χάρη! Πέρνα καμιά μέρα μετά τη δουλειά και θα ανοίξω ένα μπουκάλι Bollinger (γαλλική σαμπάνια)». Και κάπως έτσι η Barclays βρίσκεται στη δίνη ενός σκανδάλου μεγατόνων που απειλεί πλέον ανοικτά ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της χώρας, με βλέψεις, μάλιστα, και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Πρόκειται για ένα από τα πολλά email που έφερε στην επιφάνεια η Αρχή Τραπεζικών Υπηρεσιών της Βρετανίας (FSA), τα οποία αποκαλύπτουν την σχέση ανάμεσα στους χρηματιστές της Barclays και στους ανθρώπους που έστελναν αναφορές στις εποπτικές αρχές της Βρετανίας για τα τραπεζικά επιτόκια. Σχέση που δεν θα έπρεπε να υφίσταται. Πριν περάσουμε στα χθεσινά επεισόδια του σκανδάλου με 2 νέες παραιτήσεις και πολύ παρασκήνιο, ας δούμε πρώτα τι ακριβώς συνέβαινε στην Barclays.
Το σκάνδαλο αφορά στα επιτόκια Libor και Euribor, τα οποία είναι κομβικής σημασίας καθώς χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο ως σημείο αναφοράς στην αγορά παραγώγων και άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων ύψους 350 τρισ. δολαρίων αλλά και στο δανεισμό νοικοκυριών, ιδιωτών και εταιριών. Τα επιτόκια αυτά διαμορφώνονται από τα επιτόκια που χρεώνουν μεταξύ τους οι τράπεζες, εξ ου και εξαρτώνται από την αναφορά που καταθέτουν οι ίδιες. Την περασμένη εβδομάδα η FSA και η αντίστοιχη αμερικάνικη ρυθμιστική αρχή αποκάλυψαν πως είχαν επιβάλει πρόστιμο στην Barclays, ύψους 453 εκατ. δολαρίων, καθώς η τράπεζα χειραγωγούσε τις τιμές των Libor και Euribor από το 2006 μέχρι το 2009.
Για να γίνουμε ακόμη πιο σαφείς, αρκεί να φέρουμε το παράδειγμα των στεγαστικών δανείων σε ολόκληρη την Αμερική. Το 90% των εμπορικών και στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ έχουν ως σημείο αναφοράς το επιτόκιο Libor του Λονδίνου. Άρα, όταν η Barclays «πείραζε» αυτό το επιτόκιο, ακόμη και απειροελάχιστα, έχουμε να κάνουμε με μια χαοτική επίδραση σε εκατομμύρια συναλλαγές και ένα συνολικό ποσό που δεν γίνεται να προσμετρηθεί! «Μακάρι να μπορούσα να πω ότι επρόκειτο για μία μεμονωμένη υπόθεση» μας διαβεβαίωνε η επικεφαλής της FSA, Τρέισι Μακντέρμοντ - με πληροφορίες να θέτουν στο στόχαστρο των αρχών 20 τράπεζες, γιγαντιαίου βεληνεκούς όπως οι Citigroup, RBS, UBS και HSBC – δίνοντας ένα ακόμη κολοσσιαίο παράδειγμα της λειτουργίας των λεγόμενων αυτορυθμιζόμενων αγορών.
Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας, Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε πως είναι εξοργισμένος με τις αποκαλύψεις και προανήγγειλε την «συγκρότηση μιας πλήρους κοινοβουλευτικής επιτροπής, που θα περιλαμβάνει και τα δύο σώματα της Βουλής, στην οποία θα είναι επικεφαλής ο πρόεδρος της δημοσιονομικής επιτροπής της βρετανικής βουλής, Άντριου Τάιρι». Όλα αυτά είναι πολύ όμορφα και ο λαός πάντα θέλει να βλέπει ισχυρούς, κραταιούς και ευθυτενείς άνδρες να δικάζονται, πάντα θέλει να ακούει για την πάταξη της διαφθοράς (αλλιώς δεν θα ήταν παγκόσμιο προεκλογικό σύνθημα), αφήστε που ο Εντ Μίλιμπαντ με τη φράση «να αλλάξουμε την τραπεζική κουλτούρα» πιάνει και τα πιο δύσκολα ακροατήρια παραπέμποντας λίγο στο μεταφυσικό, λίγο στο θρησκευτικό και λίγο στο διανοουμενίστικο. Παράλληλα, όλοι αυτοί που έστελλαν τα email, παραμένουν γνωστοί ως «trader» και «submitter», συνεχίζουν ανενόχλητοι τη δουλίτσα τους, παίρνουν τα παχυλά τους μπόνους και το κυριότερο: μένουν στη σκιά. Και σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά; Κανένα πρόβλημα. Το κράτος, με τα λεφτά του κόσμου, θα μας διασώσει, αφού πρώτα εφαρμόσει αιματηρή λιτότητα γιατί αλλιώς δεν βγαίνει ο λογαριασμός.
Οι 3 παραιτήσεις
Η πίεση των αποκαλύψεων οδήγησε στην παραίτηση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της Barclays, Μάρκους Έιτζιους, την περασμένη Κυριακή, χωρίς ωστόσο να σταματήσει η χιονοστιβάδα των αποχωρήσεων. Χθες το πρωί παραιτήθηκε ο διευθύνοντας σύμβουλος της Barclays, Μπομπ Ντάιαμοντ, για να τον ακολουθήσει εντός της ημέρας και το νούμερο 3 της τράπεζας, ο Τζέρι ΝτεΜισιέρ. «Είμαι πολύ απογοητευμένος διότι τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας παρουσιάζουν μια εικόνα της Barclays και των εργαζομένων της, η οποία δεν θα μπορούσε να είναι μακρύτερα από την πραγματικότητα», αναφέρει σε γραπτή του δήλωση ο Μ. Ντάιαμοντ, ο οποίος μόλις την Δευτέρα ορκιζόταν πως δεν υπάρχει περίπτωση να αποχωρήσει. Για ορθή απόφαση για την Barclays και τη Βρετανία έκανε λόγο ο υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Όσμπορν. Μιλώντας στην ραδιοφωνική υπηρεσία του BBC χαιρέτισε την παραίτηση, λέγοντας ότι αποτελεί το πρώτο βήμα για μια νέα κουλτούρα υπευθυνότητας στο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Στην πραγματικότητα, όμως, η παραίτηση του Μ. Ντάιαμοντ είναι δυναμίτης σε πυριτιδαποθήκη.
Η Barclays κηρύττει πόλεμο στην Τράπεζα της Αγγλίας;
Από χθες το πρωί το πρακτορείο Ρόιτερ μετέδιδε πως τόσο η Τράπεζα της Αγγλίας όσο και η βρετανική εποπτική αρχή του χρηματοοικονομικού κλάδου είχαν ειδοποιηθεί τουλάχιστον πέντε φορές από το 2007 για σφάλματα στον τρόπο υπολογισμού του επιτοκίου. Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει, σε συνάντηση που είχαν αξιωματούχοι 8 τραπεζών της Αγγλίας, αξιωματούχοι της FSA και Οργάνωσης των Βρετανικών Τραπεζών (BBA), εν έτει 2007 συζήτησαν το γεγονός ότι το Libor ήταν χαμηλότερο από τα πραγματικά επιτόκια δανεισμού των τραπεζών. «Οι δείκτες του Libor πρέπει να είναι της υψηλότερης ποιότητας με δεδομένο το σημαντικό ρόλο τους ως βασικού δείκτη,» αναφέρουν τα πρακτικά. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Ρόιτερ, «Έγγραφα που κατατέθηκαν στις ΗΠΑ και τη Βρετανία την περασμένη εβδομάδα, δείχνουν πως το ζήτημα συζητήθηκε για χρόνια χωρίς να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό με τις τράπεζες να χειραγωγούν το επιτόκιο αποκομίζοντας κέρδη ή κρύβοντας στοιχεία για την κακή τους κατάσταση».
Όμως, την πραγματική αποκάλυψη την έκανε χθες η Barclays. Έγγραφο που απέστειλε προς την Βουλή των Κοινοτήτων και τον προεδρεύοντα της ερευνητικής επιτροπής Α. Τάιρι, βυθίζει τόσο την Τράπεζα της Αγγλίας όσο και την προηγούμενη κυβέρνηση των Εργατικών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα email που έχει στείλει ο Μ. Ντάιαμοντ εν έτει 2008, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πολ Τάκερ, τότε υποδιευθυντή της Τράπεζας της Αγγλίας. Στο έγγραφο αυτό, ο Μ. Ντάιαμοντ αναφέρει πως ο Π. Τάκερ του είπε πως «μεγάλος αριθμός υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων της βρετανικής κυβέρνησης αναρωτιούνται γιατί η Barclays διαμορφώνει για καιρό το Libor τόσο κοντά στο ανώτατο όριο». Εν συνεχεία, ο Μ. Ντάιαμοντ γράφει πως «ο κ. Τάκερ πιστεύει ότι στην Barclays δεν χρειάζονται συμβουλές γι' αυτό, αλλά μοιάζει να μην είναι απαραίτητο να είναι τόσο υψηλά διαμορφωμένο για τόσο χρόνο το Libor». Αυτό το έγγραφο διαβιβάστηκε στον Τζον Βάρλεϊ, τότε εκτελεστικό διευθυντή στην Barclays και στον Τ. ΝτεΜισιέρ. Παρότι δεν μπορεί να θεωρηθεί εντολή από τον Π. Τάκερ, έτσι το εξέλαβαν οι Τ. ΝτεΜισιέρ και Τ. Βάρλεϊ, καταλήγει η βρετανική Γκάρντιαν.
Ποιος φοβάται τον Ντάιμοντ;
Ο Μ. Ντάιαμοντ, ο οποίος παραιτήθηκε υπό όρους που δεν έχουν ανακοινωθεί -σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες του ζητήθηκε να μην λάβει έκτακτες αμοιβές (μπόνους) 20 εκατ. λιρών -, αναμένεται να καταθέσει σήμερα για τη χειραγώγηση των επιτοκίων στη Βουλή των Κοινοτήτων. «Εάν του επιτεθούν, θα απαντήσει», αναφέρει μία πηγή των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, καθώς «οι τραπεζίτες επιμένουν πως οι Αρχές γνώριζαν ότι τα επιτόκια ήταν ανακριβή και δεν έφεραν αντιρρήσεις επειδή τότε -εν μέσω της χρηματοοικονομικής κρίσης των Λίμαν Μπρόδερς- υπήρχαν φόβοι για περαιτέρω αποσταθεροποίηση των ήδη πανικοβλημένων αγορών». «Οι εποπτικές αρχές τα γνώριζαν όλα. Είχαν όλες τις αποδείξεις», αναφέρει η πηγή των Τάιμς.
