Σήμερα, 3 Δεκεμβρίου, συμπληρώνονται 119 χρόνια από τη γέννηση της Άννα Φρόιντ, κόρης του διάσημου Σίγκμουντ Φρόιντ και η Google την τιμά με το σημερινό Doodle, δίνοντάς μας μία καλή ευκαιρία να θυμηθούμε το περίφημο βιβλίο της «Το Εγώ και οι μηχανισμοί άμυνας».
Ο ίδιος ο Φρόιντ έγραφε πως «Το Εγώ χρησιμοποιεί ποικίλες διαδικασίες για να επιτελέσει το έργο του, το οποίο συνίσταται, γενικά, στο να αποφεύγει τον κίνδυνο, το άγχος και τη δυσαρέσκεια. Τις διαδικασίες αυτές αποκαλούμε μηχανισμούς άμυνας». Αυτούς ακριβώς τους μηχανισμούς κατέγραψε η κόρη του το 1936 στο βιβλίο της «Το Εγώ και οι μηχανισμοί άμυνας». Ας δούμε κάποιους από αυτούς τους μηχανισμούς, οι οποίοι σήμερα θεωρούνται αποδεκτοί από την ψυχαναλυτική.
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε απλά με μηχανισμό άμυνας, άλλα με τον ίδιο τον στόχο όλων των μηχανισμών να απωθήσουν την μη αποδεκτές ορμές. Φαντασιώσεις, μνήμες, εικόνες, οτιδήποτε θεωρείται «επικίνδυνο» από το «Εγώ» απωθείται στο ασυνείδητο. Πρόκειται για μία συνεχή διαδικασία, ενώ η άμυνα του «Εγώ» είναι μειωμένη σε συγκεκριμένες περιστάσεις όπως: τον ύπνο, όταν πίνουμε αλκοόλ ή άλλες ουσίες. Βεβαίως, όλη η διαδικασία γίνεται ασυνείδητα.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν αμυντικό μηχανισμό κυρίως για τις ιδεοψυχαναγκαστικές νευρώσεις. Αυτό που κάνει ο συγκεκριμένος μηχανισμός άμυνας είναι αποκόβει μία εμπειρία από το συναισθηματικό της φορτίο. «Απώθηση του συναισθήματος» ή «απώθηση της συγκίνησης», είναι ο όρος που χρησιμοποιούσε ο πατέρας της Άννα Φρόιντ, Σίγκμουντ. Το συναίσθημα απωθείται, η ανάμνηση παραμένει.
«Άρνηση της πραγματικότητας» είναι ο όρος που χρησιμοποίησε ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Όπως καταλαβαίνεται, μιλάμε για ένα αμυντικό μηχανισμό, ο οποίος προσπαθεί να «ξεχάσει» ένα εξωτερικό γεγονός, μέσω της άρνησης. Η άρνηση έχει βασική διαφορά με την απώθηση, καθώς στη μεν απώθηση έχουμε «απόκρουση» των ερεθισμάτων που στέλνει το «Id» στο «Εγώ», ενώ στην άρνηση έχουμε την «απόκρουση» κάποιου εξωτερικού περιστατικού.
Πρόκειται για την μετάθεση των σκέψεων, των συναισθημάτων ή των φαντασιώσεων που δεν είναι «αποδεκτά» από το «Εγώ» σε κάποιο άλλο άτομο. Πολύ συχνό στην παιδική ηλικία.
Η παλινδρόμηση προκαλείται από το «άγχος» του «Εγώ» λόγω νέων ενορμήσεων. Όταν το «Εγώ» δεν μπορεί να διαχειριστεί τις νέες αυτές ενορμήσεις, «επιστρέφει», παλινδρομεί σε προηγούμενο αναπτυξιακό στάδιο.
Μορφή μετάθεσης όπου όμως οι ανεπίτρεπτες ορμές ανακατευθύνονται προς ανώτερους στόχους που είναι κοινωνικά παραδεκτοί.
