Άρθρο του Γρηγόρη Ζαρωτιάδη*
Στο πρόγραμμά μας καθοριστική είναι η στροφή προς τη δημιουργική οικονομία που προτείνουμε ως μοναδικός συνδυασμός για τον Δήμο Θεσσαλονίκης. Αλλά και ο μοναδικός πανελλαδικά που συνδυάζει τη δημοτική πολιτική με την πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Από μια τέτοια αναπτυξιακή στροφή προσδοκούμε τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Πέρα από αυτό όμως η πολιτική πολιτισμού δίνει προσανατολισμό στο άτομο στη σύγχρονη μαζική κοινωνία. Με αυτό αγγίζουμε ένα από τα πιο δύσκολα και κρίσιμα ζητήματα της δημοτικής πολιτικής. Όποιος θέλει να δώσει προσανατολισμό στον πολίτη, θα πρέπει να του δώσει γνώση και μέτρο σύγκρισης.
Η συζήτηση για την προς διαβούλευση πρόταση ανάπλασης της ΔΕΘ υπενθυμίζει αυτήν την ανάγκη με εμφατικό τρόπο. Κι αυτό διότι οι πολίτες δεν διαθέτουν τις κατάλληλες πληροφορίες ούτε κανένα διαθέσιμο μέτρο σύγκρισης προκειμένου να διαμορφώσουν γνώμη. Και για τα δύο χρειάζεται χρόνος.
Η διοίκηση της ΔΕΘ και η κυβέρνηση θέτουν αντίθετα την κοινωνία υπό χρονική πίεση: «αν δεν το κάνουμε θα μας προλάβουν άλλοι». Εκφράσαμε χωρίς καμία περιστροφή την αντίθετη άποψή μας στο όλο εγχείρημα, διατυπώσαμε στη συνέχεια μια εναλλακτική πρόταση που λαμβάνει μια σειρά από παράγοντες υπόψη της: αντί για μια έκθεση στην πόλη, η πόλη μια έκθεση. Διότι μία νέα τοπογραφία της πόλης θα πρέπει να είναι προπαντός μια κοινωνική και πολιτιστική τοπογραφία.
Χρησιμοποιήσαμε τον αδόκιμο επιστημονικώς όρο «μπετατζήδες» για να εκφράσουμε αυτή την αγωνία μας για τη μονομέρεια με την οποία αντιμετωπίζεται η ευρύτερη περιοχή, όπου συγκεντρώνονται μερικά από τα πιο εμβληματικά κτίρια της πόλης. Κατά την άποψή μας για να λειτουργήσει η τοπογραφία της πόλης ως «τοπίο πολιτισμού», χρειάζονται να κινητοποιηθούν διάφοροι κλάδοι. Όπου δεν γίνεται αυτό έχουμε οικτρά αποτελέσματα, π.χ. το κατασκευαστικό «έκτρωμα» του Συνεδριακού Κέντρου «Ιωάννης Βελλίδης». Τώρα σχεδιάζουν την ανοικοδόμηση ξενοδοχειακής μονάδας, κάτι που κατά την κρίση μας θα επιβαρύνει αρνητικά την περιοχή.
Η πόλη ως τόπος πολιτισμού και δημιουργικής οικονομίας είναι αποτέλεσμα της διάδρασης πολλών κλάδων και τομέων. Αρχιτέκτονες και παραγωγοί, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, αρχαιολόγοι, συγκοινωνιολόγοι, παιδαγωγοί και καλλιτέχνες, καλούνται μαζί με πολιτικούς, σχεδιαστές, τη διοικητική γραφειοκρατία του δήμου και τη συμβολή των πολιτών να αναπτύξουν την «ιδέα» μιας πόλης. Στην πραγματοποίηση αυτής της «ιδέας» έχουν ιδιαίτερη αξία η τοποθεσία (location) των δημόσιων κτιρίων/θεσμών, η δημιουργία δομών στον τομέα της μόρφωσης και του πολιτισμού, η διαμόρφωση του κέντρου της πόλεως και η ανάπτυξη των κέντρων των συνοικισμών. Για αυτό προτείναμε ευέλικτα μικρότερα σχήματα σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα που θα απορροφήσουν ένα μεγάλο μέρος της εκθεσιακής δραστηριότητας αξιοποιώντας ενίοτε και κτίρια της βιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης.
Η έδρα ενός ιδρύματος έχει για τον περίγυρο του και για την περιοχή εγκατάστασής του έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα προσφοράς και πρόκλησης (προκαλεί ώθηση, δημιουργεί κίνητρα). Αυτό ισχύει περισσότερο για τα πολιτιστικά και μορφωτικά ιδρύματα. Η χωρική διάταξη τους και η σύνδεσή τους έχουν διάφορες «κοινοτικές λειτουργίες» και ουσιαστική επιρροή στα ενδιαφέροντα και την επίσκεψη.
Για να δημιουργηθεί μια πολιτιστική τοποθεσία (location) εντός πόλεως δεν χρειάζεται μόνο η πρόσβαση με τη συγκοινωνία, αλλά θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η κοινωνική δομή του πληθυσμού.
Η γειτνίαση της πανεπιστημιούπολης με το τεράστιο νεανικό δυναμικό δίνει μια άλλη προοπτική στο σχεδιασμό της ευρύτερης περιοχής: Ροτόντα – ΔΕΘ – κάθετος άξονας πανεπιστημιούπολης – ΔΕΘ – Γ΄ Σώμα Στρατού – ενδεχόμενη πεζοδρόμηση Αγγελάκη –πάρκο ΧΑΝΘ – αρχαιολογικό μουσείο – βυζαντινό μουσείο – δημοτικό μέγαρο – πάρκο προσκόπων – χώρος σχολικού κτιρίου – κτίριο προσκόπων – μικρό πάρκο- μεγάλο πάρκο – ενδεχόμενη πεζοδρόμηση κάθετης οδού από Λεωφόρο Στρατού έως Βασιλέως Γεωργίου). Οι νέοι άνθρωποι θα μπορούν να κινούνται και θα «εμπλουτίζουν» με αυτόν τον τρόπο το ύφος της όλης περιοχής αν περιοριστεί η ανοικοδόμηση και δημιουργηθεί μια συνέχεια πάρκων και ανοικτών χώρων συλλογικής δημιουργικότητας.
Οι βασικοί πυρήνες μιας πόλης χαρακτηρίζονται από κάποιο είδος μέτρου και αναλογίας, από μια πολλαπλότητα στις λύσεις του χώρου και από τον πλούτο των λεπτομερειών.
Μια σύγχρονη έξυπνη πόλη δεν εστιάζει στη μονόπλευρη λειτουργία της, αλλά φροντίζει να διατηρήσει όλες τις εκφάνσεις της, να αποφύγει τις μυωπικές καταστροφές του περιβάλλοντός της και να σώσει το αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό της απόθεμα. Ακόμα και εάν η πιο αργή εξέλιξη σημαίνει μεγαλύτερο κόστος.
Για αυτό η Θεσσαλονίκη και οι άνθρωποί της θα πρέπει να υποδείξουν πειστικές ιδέες και σχέδια βιώσιμης ανάπτυξης. Ένα από αυτά αφορά και το ευρύτερο μας σχέδιο για τη μετατροπή της πόλης σε υπερτοπικό κέντρο της δημιουργικής οικονομίας, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζει η πολιτιστική οικονομία.
*Ο Γρηγόρης Ζαρωτιάδης είναι Κοσμήτορας Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών και Υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης – ΥΨΙΠΟΛΙΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»
