Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Τις τελευταίες ημέρες, όπως μάλλον θα διαπιστώσατε και εσείς ιδίοις όμμασι, ολόκληρη η Ελλάδα παρακολούθησε ένα πραγματικά τρομακτικό βίντεο που έφερε στο φως της δημοσιότητας το TyposThes, στο οποίο μια γυναίκα παρασύρεται από διερχόμενο όχημα, στη Θεσσαλονίκη, στην οδό Δελφών.
Ένα δυσάρεστο συμβάν που μας ωθεί να αναλογιστούμε το προφανές, να συναισθανθούμε για πολλοστή φορά τις συνθήκες που επικρατούν στην καθημερινότητά μας. Η Θεσσαλονίκη, όπως έχουμε πολλάκις αναφέρει από αυτό το φιλόξενο βήμα, ομοιάζει με ζούγκλα των δρόμων. Ένα πέρα για πέρα αφιλόξενο τοπίο, στο οποίο όλοι μας παίζουμε εναλλάξ τον θύτη και του θύματος. Μια πόλη που έχει μετατραπεί σε ατελείωτη παγίδα, η οποία καταρρακώνει την ψυχολογία των πολιτών σε καθημερινή βάση και απειλεί τη σωματική τους ακεραιότητα.
Το πρόβλημα είναι φυσικά διαχρονικό, κλιμακούμενο, ολοένα διογκωμένο και φαινομενικά άλυτο, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Κι η όποια αναζήτηση των αιτιών καταλήγει ψύλλος στα άχυρα, υπό την έννοια ότι το φαινόμενο είναι τόσο πολυπαραγοντικό που πραγματικά είναι αδύνατον να εντοπίσει κανείς το νήμα της αφετηρίας ή να ιεραρχήσει τα επίπεδα του προβλήματος. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση, πάντως, σίγουρα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις παθογένειες. Δυστυχώς, όπως έχουμε επαναλάβει αμέτρητες φορές, το κυκλοφοριακό χάος της Θεσσαλονίκης πρέπει να αντιμετωπιστεί ολικά, με συντονισμένες ενέργειες σε όλα τα επίπεδα και όχι με σπασμωδικές κινήσεις. Η βαλτωμένη κατάσταση με το μαρτύριο που ακούει στο όνομα ΟΑΣΘ, η σκανδαλώδης ένδεια θέσεων στάθμευσης, οι ατελείωτες σειρές διπλό-τριπλόπαρκαρισμένων, τα δυστοπικά εργοτάξια του μετρό που φράζουν όλες τις συγκοινωνιακές αρτηρίες, συνδημιουργούν ένα τοπίο φουτουριστικής απόγνωσης, στο οποίο οι πολίτες βιώνουν μια ταλαιπωρία σχεδόν υπαρξιακή.
Από εκεί και έπειτα, οφείλει να σημειωθεί ότι η απουσία της τροχαίας είναι μάλλον εκκωφαντική, σε σημείο που προξενεί γνήσια απορία: σε μια πόλη που επικρατεί τέτοιο κομφούζιο, είναι λίαν απαραίτητο να υπάρχει μια άνωθεν παρέμβαση, μια επιβολή καταναγκαστικής πειθαρχίας σε συγκεκριμένους κανόνες. Η προφανής κακοτεχνία των δρόμων φυσικά και συντείνει στη δημιουργία αυτού του εφιαλτικού σκηνικού, ενώ από την όλη εξίσωση θα ήταν λανθασμένο να αφαιρέσουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, ανεξαρτήτως ιδιότητας. Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη εχθρική για τις μετακινήσεις, εχθρική για τον πολίτη, η οποία τον ωθεί να γίνει κι αυτός με τη σειρά του εχθρικός απέναντι στους συμπολίτες του, σε ένα φαύλο κύκλο που διαιωνίζεται και μοιάζει αθεράπευτος.
Διότι η έμμεση βία στους δρόμους και τις μετακινήσεις δεν προέρχεται απλώς από τους ισχυρούς της υπόθεσης, τα τετράτροχα οχήματα δηλαδή, αλλά εκπορεύεται από όλους προς όλους, από πάσα κατεύθυνση προς πάσα κατεύθυνση. Η απουσία συνείδησης και σεβασμού απέναντι στους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και συμπεριφοράς, στον συνάνθρωπό μας αλλά και απέναντι στην κοινή λογική, είναι πλήρης, ισοπεδωτική και πολυσυλλεκτική. Οι οδηγοί τρομοκρατούν τους πεζούς και αλλήλους, οι πεζοί αδιαφορούν πλήρως για τη δική τους ασφάλεια, οι ποδηλάτες ρισκάρουν τη ζωή τους κάθε φορά που βγαίνουν στον δρόμο αλλά την ίδια στιγμή ασκούν εξουσία απέναντι στους πεζούς ευκαιρίας δοθείσης, όσοι χρησιμοποιούν πατίνια δεν υπάγονται σε κανένα κανονιστικό πλαίσιο, και όλοι μαζί υποτιμούμε και αντιμετωπίζουμε τα πεζοδρόμια σαν τσιφλίκι μας, σε ένα κοκτέιλ πέρα για πέρα εκρηκτικό, που απαιτεί αλλαγές διπλής κατεύθυνσης: από τα πάνω προς τα κάτω (αναβάθμιση οδικού δικτύου, εκσυγχρονισμός των δημόσιων μέσων συγκοινωνίας, λύσεις στο θέμα του πάρκινγκ) αλλά και από κάτω προς τα πάνω (βελτίωση της οδηγικής κουλτούρας, σεβασμός στον δημόσιο χώρο, μικρότερη εξάρτηση από το αυτοκίνητο). Μπας και κάποτε θεωρείται φυσιολογικό να κατέβεις στο κέντρο με αμάξι το Σαββατοκύριακο, μπας και κάποτε δεν θεωρείται τρέλα να διασχίσεις την πόλη με δημόσια μέσα συγκοινωνίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»
