ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»
Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι οι δωροδοκίες και οι χρηματισμοί εξακολουθούν να γίνονται με τσάντες ξέχειλες από χαρτονομίσματα, που είναι κρυμμένες σε διάφορα σημεία του σπιτιού. Ναι, δεν είχαμε κάτι τόσο retro όσο τα πάμπερς, αλλά όπως και να το κάνουμε οι σημειολογικές-υφολογικές λεπτομέρειες που διαβάσαμε όλες και όλοι για την υπόθεση της Εύας Καϊλή, παραπέμπουν ευθέως σε αλλοτινές εποχές και σκάνδαλα που άφησαν το στίγμα τους στην ελληνική κοινωνία και μετατράπηκαν στο πέρας του χρόνου σε (κάτι σαν) σημεία αναφοράς στην ποπ κουλτούρα.
Φυσικά, και καθώς περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση και πού (και σε ποια πρόσωπα) θα καταλήξουν οι έρευνες, έχοντας πάντα σεβασμό στο τεκμήριο αθωότητας όλων των εμπλεκόμενων μέχρι την τελεσιδικία της δικαστικής ετυμηγορίας, μια σειρά από πιο σφαιρικές σκέψεις είναι αδύνατον να μην περάσουν από το μυαλό μας. Με πρώτη και καλύτερη, μια διαπίστωση που, όσο κι αν ακούγεται προφανής ή απλοϊκή, εντούτοις δεν έχει γίνει ακόμη κτήμα μας, όσο και αν ευαγγελιζόμαστε το αντίθετο. Διότι άλλο να το λες, να το επαναλαμβάνεις μηχανικά και παπαγαλίστικα, κι άλλο να αντιλαμβάνεσαι πρακτικά και χειροπιαστά ότι σε αυτούς τους υψηλά ιστάμενους κύκλους, με το τρελό πρεστίζ και τη λαμπερή βιτρίνα, η έννοια της εξαγοράς της γνώμης είναι ένα από τα δομικά συστατικά. Σε έναν κόσμο όπου το λόμπινγκ θεωρείται επάγγελμα, όπου η άσκηση πίεσης και πειθούς λογίζεται ως φυσιολογική διεργασία, δεν γίνεται να νιώθουμε έκπληκτοι για το οτιδήποτε.
Φυσικά, η υπόθεση της Εύας Καϊλή και όλων των εμπλεκομένων μάς ωθεί αναπόφευκτα να θυμηθούμε πως το πρώτο κεφάλαιο στο σκάνδαλο του καταριανού Μουντιάλ είχε ξεκινήσει με τη δωροδοκία των μελών της FIFA που επέλεξαν να στηρίξουν τη συγκεκριμένη υποψηφιότητα με το αζημίωτο. Με άλλα λόγια, έχουμε να κάνουμε με μια υπόθεση διαφθοράς, βρομιάς και δυσωδίας, όπου διαπλέκονται το λαοφιλέστερο άθλημα του κόσμου, διεφθαρμένοι οργανισμοί, σκιώδη και μεσαιωνικά καθεστώτα, αλλά και μια ΕΕ έτοιμη να φανεί δουλική αρκεί να υπάρξει η σωστή ανταμοιβή, κάνοντας κουρελόχαρτο -ως συνήθως- τις ευγενείς διακηρύξεις και τα πομπώδη μανιφέστο παραγεμισμένα με λεκτικές φιοριτούρες. Οι θεσμοί μας, εν ολίγοις, είναι διάτρητοι από άκρη σε άκρη. Κι όσο περνά ο καιρός, τόσο εντείνουν την αίσθηση των πολιτών ότι ο κόσμος είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των ελίτ. Κι όσο περνά ο καιρός, θα τρέφεται με δέκα στόματα ο αλλοτριωμένος αντισυστημισμός αυτής της περίεργης εποχής κι εμείς θα είμαστε συνεχώς εμβρόντητοι για το πώς έχει φτάσει να κυριαρχεί στην Ευρώπη ο ρατσιστικός, μισαλλόδοξος και λαϊκίστικος λόγος.
Όσο για την Ελλάδα, τι να πεις για την Ελλάδα, τα λόγια περιττεύουν. Ώρες ώρες, σε κάθε ανάλογο σκάνδαλο που κυκλοφορεί, αποκομίζει κανείς την εντύπωση ότι ο δημόσιος διάλογος κινείται πάντα σε δευτερογενές και αντανακλαστικό επίπεδο. Ποιος θα επωφεληθεί περισσότερο; Πώς θα χειριστούν τα πολιτικά κόμματα την εκάστοτε κρίση; Λίγο κουτσομπολιό, λίγος χαβαλές, λίγη πλεονάζουσα σοσιομιντιακή ευαισθησία, λίγη στραβοστόμικη συνωμοσιολογία και βάζουμε πλώρη για το επόμενο ρεζιλίκι, την επόμενη ξεφτίλα, την επόμενη εκτροπή, λες και δεν υπάρχει καμία ειλικρινής επιθυμία για να μπει ένα οριστικό (ή έστω πρόσκαιρο) φρένο στον άγριο κατήφορο.
Κλείνοντας, δύο γενικές παρατηρήσεις-σκέψεις. Πολλοί αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν δημόσια πρόσωπα που ανήκουν στους άτυπους (αλλά πέρα για πέρα υπαρκτούς) πατρίκιους της κοινωνίας μας, είναι δυνατόν να ρισκάρουν ό,τι έχουν και δεν έχουν, ορμώμενοι από ένα αίσθημα απληστίας. Η ερώτηση είναι εύλογη, αλλά όχι αναπάντητη και πολλές φορές η απάντηση έχει να κάνει όχι τόσο με αμιγώς οικονομικό σκέλος που έρχεται ως συνέπεια της διαφοράς, αλλά με την αφροδισιακή φύση της εξουσίας, με την ασυδοσία που έρχεται ως έμμεση απόρροια, με τους κανόνες ενός παιχνιδιού στο οποίο αναγκαστικά βυθίζεσαι ολοένα και περισσότερο. Δεύτερον, ιδίως στην Ελλάδα, θα πρέπει σε κάποια στιγμή να πετύχουμε τον αυτονόητο και απαραίτητο συνδυασμό: όταν η διαφθορά είναι συστημική, προφανώς και η εξάρθρωση του μηχανισμού είναι πιο σημαντικό από τους επιμέρους ενόχους, αλλά και την ίδια στιγμή η απόδοση ευθυνών στους ενόχους, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις για μεγαλύτερα ψάρια και πάγιες πρακτικές, είναι κάτι περισσότερο από απαραίτητη και αναγκαία.
