Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Σε αυτή την εποχή του ραγδαίου αναθεωρητισμού και της σαρωτικής αναθεώρησης, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η υπερβολή και η αχρείαστη κατεδάφιση. Πολύ συχνά ή έστω με μεγαλύτερη συχνότητα απ’ όσο είναι αναγκαίο, μαζί με τα θέσφατα που χρήζουν αναδιατύπωσης και εκσυγχρονισμού (που είναι ουκ ολίγα), η μπάλα καταλήγει να παρασύρει και τη συμβολική διάσταση που εξακολουθούν να εκπέμπουν διάφορα κοινωνικά-ιστορικά-πολιτικά-πολιτισμικά ορόσημα. Για να το θέσουμε πιο απλά, ο φόρος τιμής στην Εργατική Πρωτομαγιά δεν συνιστά παρωχημένο δεινοσαυρισμό, ούτε αραχνιασμένη συνήθεια. Η Εργατική Πρωτομαγιά προφανώς και έχει ενδυθεί με διαφορετικό νόημα στην ιστορική διαδρομή του χρόνου σε σύγκριση με τις απαρχές της, προφανώς και δεν μπορεί πλέον να συμπυκνωθεί σε απλοϊκά τσιτάτα και συνθήματα για την εργατιά. Ακόμη και σήμερα, όμως, αποτελεί μια ευκαιρία πρώτης γραμμής για να θυμηθούμε πως η εργασία -ένα από τα πλέον κομβικά κεφάλαια στη ζωή και στην ύπαρξη ενός ανθρώπου- οφείλει να διέπεται από ένα πλαίσιο που θα εξασφαλίζει την αξιοπρέπεια του εργαζομένου, αλλά και την κοινωνική ευμάρεια και δικαιοσύνη σε όλη την αλυσίδα των εργασιακών σχέσεων.
Ταυτόχρονα, φυσικά, η Εργατική Πρωτομαγιά συνοδεύεται και από μια ιστορική παρακαταθήκη, η οποία οφείλει να μην υποπέσει στη λήθη και στην παραγνώριση. Με άλλα λόγια, η Πρωτομαγιά δεν είναι μια ημερομηνία που προέκυψε κατά τύχη, αλλά μια απόδοση τιμών στην αιματοβαμμένη εξέγερση της Πρωτομαγιάς του 1986, όταν οι εργάτες του Σικάγο (που ήταν η πιο βιομηχανοποιημένη πόλη των ΗΠΑ εκείνη την εποχή) διεκδίκησαν καλύτερες συνθήκες εργασίας, με βασικότερο αίτημα την καθιέρωση του 8ώρου. Παράλληλα, όσο και να μας ακούγεται εξωφρενικό κρίνοντας από την τωρινή πλήρη από-βιομηχανοποίηση της Θεσσαλονίκης, καλό είναι να θυμόμαστε πως η πόλη μας είχε πρωτοστατήσει στον τομέα των εργατικών διεκδικήσεων στην Ελλάδα. Από τη θρυλική Φεντερασιόν που είχε ιδρύσει ο Αβραάμ Μπεναρόγια το 1916 μέχρι την απεργία των καπνεργατών του 1936, η οποία πνίγηκε στο αίμα, η Θεσσαλονίκη υπήρξε μπροστάρισσα στον αγώνα για τα εργασιακά δικαιώματα.
Πέρα όμως από το βαρυσήμαντο και αξιομνημόνευτο παρελθόν, υπάρχει και το πολυσύνθετο και δαιδαλώδες παρόν, το οποίο απαιτεί εγρήγορση, αποφασιστικότητα, αλλά και προσαρμογή σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό τοπίο. Οι προσκλήσεις, τα προβλήματα, οι αστοχίες, οι παραλείψεις και οι παθογένειες αφθονούν και με το παραπάνω. Η αναγκαιότητα επίτευξης της αληθινής εργασιακής ισότητας ανάμεσα στα δύο φύλα. Η ποιοτική αναβάθμιση της έννοιας και του περιεχομένου του συνδικαλισμού. Η γεφύρωση του χάσματος των ανισοτήτων. Η προάσπιση των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Το φρένο στην αχαλίνωτη ελαστικοποίηση της εργασίας. Η διασύνδεση της αγοράς εργασίας και με την ακαδημαϊκή (και όχι μόνο) κατάρτιση. Η ανάσχεση του brain drain. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η επένδυση σε παραγωγικούς-δημιουργικούς τομείς. Ο στοχευμένος επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων.
Σε όλα τα παραπάνω, θα μας επιτρέψετε να προσθέσουμε και την απαραίτητη απαγκίστρωση από αξιώματα μιας αλλοτινής εποχής, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Διότι -βγάζοντας, φυσικά, από το κάδρο της συζήτησης τους σύγχρονες είλωτες των αφανών εργοστασίων που διατηρούν αμέτρητες πολυεθνικές σε γωνιές του πλανήτη που δεν εμφανίζονται ποτέ στα μιντιακά ραντάρ- οι σημερινοί «κολασμένοι» της Γης προέρχονται από την απέραντη στρατιά των αφανών και αναλώσιμων εργαζομένων. Που δεν έχουν κανέναν φορέα, κανένα σωματείο και κανένα συνδικάτο να τους εκπροσωπήσει, που βιώνουν καθημερινά τον τρόμο της επισφαλούς εργασίας και της δίχως δεύτερη σκέψη αντικατάστασης, που δραστηριοποιούνται σε τομείς εργασίες που έχουν προ πολλού πάψει να εμπίπτουν στο βεληνεκές της αμειβόμενης εργασίας. Η υγιής, ορατή και αξιοπρεπώς αμειβόμενη εργασία (με σεβασμό σε εργαζόμενους και εργοδότες) δεν αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός, αλλά απόλυτη κοινωνική και πολιτική ανάγκη και προτεραιότητα.
