Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Μπήκε και το 2025, λοιπόν. Καλώς να ορίσει.
Μιας και την προηγούμενη εβδομάδα δεν επικοινωνήσαμε (είπα να πάρω ένα πρωτοχρονιάτικο ρεπό), εύχομαι ό,τι καλύτερο για το νέο έτος.
Στο λυκαυγές του χάσαμε έναν πολύ σημαντικό πολιτικό άνδρα, ο οποίος αναμφίβολα έβαλε τη σφραγίδα του στο τέλος του 20ου και τις αρχές του 21ου αιώνα.
Ανεξάρτητα αν κανείς συμφωνούσε ή διαφωνούσε μαζί του (προεξοφλώ, ότι εγώ κατά μείζονα λόγο ανήκω στην πρώτη κατηγορία), είναι βέβαιο, ότι σημάδεψε την εποχή του.
Καταρχάς, διότι επιβλήθηκε στο κόμμα του εκείνη την εποχή, πράγμα καθόλου αυτονόητο υπό τις δεδομένες συνθήκες των μέσων της δεκαετίας του 1990. Μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι διαδέχτηκε τόσο στην πρωθυπουργία, όσο και στην ηγεσία του Πα.Σο.Κ. τον ιδρυτή του τελευταίου, Α. Παπανδρέου. Όταν πρωτοξεκίνησε η συζήτηση σε σχέση με αυτή τη διαδοχή, σίγουρα δεν ήταν αυτό που θα ονομάζαμε φαβορί.
Κέρδισε, όμως, ιδίως επειδή έδωσε αυτή τη μάχη βασιζόμενος σε ένα στοιχείο που τον χαρακτήριζε και στη συνέχεια: τη μέθοδο και τη συστηματικότητα. Με τον τρόπο αυτό πορεύτηκε και πέτυχε όσα πέτυχε.
Δεν το έλεγες και συνηθισμένο αυτό στην Ελλάδα εκείνης της εποχής.
Ένα δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο αποτέλεσε, το ότι ήταν μάλλον αυτοδημιούργητος και δεν προερχόταν από πολιτικό ή άλλο τζάκι. Ανατρεπτικό και αυτό, το δίχως άλλο.
Προσωπικά αυτό που εγώ και τότε εκτίμησα και κρατάω έως σήμερα ήταν το ότι έδωσε μία πιο τεχνοκρατική διάσταση στην εξουσία. Και φυσικά το ότι διέθετε εξαιρετική μόρφωση και σοβαρότητα.
Αναμφίβολα έκανε πολλά και τεράστια, ενδεχομένως, λάθη κατά τη διάρκεια της μακράς διακυβέρνησής του.
Άλλωστε, ο μόνος τρόπος να μη σφάλεις στη ζωή είναι το να μην κάνεις τίποτα.
Συνέβαλε όμως στην επίτευξη δύο κορυφαίων στιγμών για την Ελλάδα και τον ελληνισμό: την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη και αυτήν της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για το πρώτο θα πρέπει όλοι μας, να εκφράσουμε τη βαθιά ευγνωμοσύνη μας, αναλογιζόμενοι το πού θα βρισκόμαστε κατά τη διάρκεια της δριμύτατης οικονομικής κρίσης, στην οποία βρεθήκαμε, αν η χώρα μας ήταν εκτός Ευρώ. Αυτό βέβαια ορισμένοι το αμφισβητούν, αλλά δε νομίζω, ότι τα επιχειρήματά τους έχουν την πραγματική σοβαρότητα. Παρά το γεγονός, ότι τόσο η Ευρωζώνη όσο και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τη διάρκεια της κρίσης αυτής αποδείχτηκαν κατώτερες των περιστάσεων. Παρόλα αυτά, διαφορετική εκδοχή θα ήταν απλά καταστροφική. Αρκεί να ρίξει μια ματιά κανείς στο τί συνέβη σε άλλες χώρες σε κρίση την ίδια περίοδο.
Το δεύτερο ήταν απλά κάτι που, πριν γίνει, δε νομίζω, ότι θα το θεωρούσε κανείς εφικτό. Σε σχέση με το όλο ζήτημα μάλιστα που μας ταλανίζει δεκαετίες ολόκληρες, ίσως είναι η κορυφαία νίκη που πέτυχαν τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος, διπλωματικά πάντα.
Όπως πάντα συμβαίνει με τις πολιτικές προσωπικότητες, οι εκτιμήσεις σε σχέση με το αν ωφέλησαν ή έβλαψαν, αν ήταν καλοί ή κακοί ηγέτες, διίστανται, διότι πάντα κουβαλάνε το υποκειμενικό στοιχείο, αλλά και αυτό της προσωπικής πολιτικής άποψης. Για το λόγο αυτό στάθηκα σε ορισμένα στοιχεία που είναι μάλλον αντικειμενικά και, σε ένα πρώτο τουλάχιστον επίπεδο, αποδεκτά από το μέσο άνθρωπο και τον κοινό νου.
Επιπλέον, η περίοδος που κυβέρνησε ο Σημίτης για μένα προσωπικά είναι χρόνια της νιότης, οπότε σίγουρα και αυτό επηρεάζει, πέραν του ότι σε γενικές γραμμές συμφωνώ με τα όσα πρέσβευε. Δηλαδή το ότι φύγαμε από την καθαρά λαϊκίστικη πολιτική (τουλάχιστον στο υψηλό επίπεδο), μιλούσαμε με τους διεθνείς εταίρους μας στη γλώσσα τους και παρακολουθήσαμε μία γενικότερα πιο μετριοπαθή πολιτική ζωή. Έτσι το θυμάμαι εγώ τουλάχιστον.
Την ίδια περίοδο η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν αναμφισβήτητα περισσότερο παρούσα και ενεργή πολιτικά και για το λόγο αυτό ασκούσε και επιρροή. Αυτό σίγουρα είχε να κάνει και με τους ηγέτες που εκείνη την εποχή πρωταγωνιστούσαν και στο ευρωπαϊκό πεδίο. Ό,τι δε γίνεται σήμερα δηλαδή.
Ας κρατήσουμε λοιπόν τα θετικά, μιας και ούτως ή άλλως οι νεκροί δεδικαίωνται.
Σε σχέση με τον τίτλο τώρα, νομίζω, ότι τα δύο στοιχεία που έχω προαναφέρει αρκούν, για να το δικαιολογήσουν. Αυτό λένε άλλωστε και όλες οι υγιείς και μετριοπαθείς δυνάμεις της πολιτικής στον αποχαιρετισμό που απευθύνουν στον Κώστα Σημίτη.
Οι ακροδεξιοί και οι παλιάτσοι έχουν λυσσάξει και στάζουν δηλητήριο. Αυτός ήταν ένας πρόσθετος λόγος, να τον κατατάξουμε στους μεγάλους, αλλά και για μένα προσωπικά να γράψω αυτές εδώ τις αράδες. Το γεγονός, ότι οι δυνάμεις αυτές, ο θεός να τις κάνει, τον αμφισβητούν και τον σχολιάζουν πικρόχολα είναι λόγος αρκετός, για να τον θεωρήσουμε μεγάλο.
Διότι επί των δικών του ημερών όλοι αυτοί απλά δεν υπήρχαν…
Καλή μας χρονιά λοιπόν.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι δικηγόρος, διδάκτωρ νομικής του πανεπιστημίου Regensburg και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnP Legal Praxis (www.anplegal.gr).
