του Γιώργου Παπαδημητρίου
Η επόμενη μέρα μιας τραγωδίας σε τρεις πράξεις:
Η ελευθερία της έκφρασης: η ελευθερία των ελευθεριών
Κατοχυρώνεται θεσμικά και επαινείται με ευγλωττία σε κάθε γωνιά του πλανήτη που έχει αυτοανακηρυχθεί «πολιτισμένη». Βιάζεται και τσαλαπατιέται όποτε κρίνεται απαραίτητο να υποχωρήσει ο πολιτισμός προς τέρψη των παθών, των συμφερόντων, των δομών, των εξουσιών. Η ελευθερία στην έκφραση, στη σάτιρα, στη διακίνηση ιδεών και στην αμφισβήτηση δεν συνιστούν απλώς δικαιώματα που χρήζουν υπεράσπισης. Είναι υποχρεώσεις σύμφυτες με τη ζωή και την ύπαρξη. Η ελευθερία έκφρασης είναι ιερή όταν συμφωνούμε με τα λεγόμενά της και ιερότερη όταν διαφωνούμε. Η ανθρώπινη έκφραση οφείλει να μας ενοχλεί, να μας φέρνει σε αμηχανία, να ροκανίζει τις βεβαιότητές μας, να μας ωθεί να αναστοχαζόμαστε ατέρμονα και επί παντός επιστητού. Αυτή η ελευθερία πρέπει να μοιάζει με χαλίκι στο παπούτσι ενόσω περπατάμε και με φαγούρα στη γλώσσα ενόσω μιλάμε. Να μην μας αφήνει σε χλωρό κλαρί. Να μας εξαναγκάζει σε αιώνια κίνηση που ισοδυναμεί με ζωή και να αποτρέπει τη στατικότητα που ισοδυναμεί με θάνατο.
An eye for an eye only leaves us blind
Φρικαλεότητες σαν αυτή της Τετάρτης στο Παρίσι είθισται να αποκαλούνται κτηνώδεις ή απάνθρωπες. Καταχρηστικά ολίγον τι, καθότι τα κτήνη της φύσης δρουν βίαια είτε από ένστικτο είτε από ανάγκη επιβίωσης. Μονάχα ο άνθρωπος είναι ικανός να καταφύγει στην αγριότητα λόγω τυφλωμένου νου και θολωμένης σκέψης. Ο άνθρωπος όμως, όπως είναι ικανός για το χειρότερο, είναι ικανός και για το καλύτερο. Για σκέψη, συμπαράσταση, πείσμα, αλληλεγγύη, αδελφοσύνη. Η Δύση πρέπει να θυμηθεί, να αναγνωρίσει, να παραδεχτεί, να αφουγκραστεί. Τις γενεσιουργές αιτίες αυτού του φονταμενταλισμού, οι οποίες βαραίνουν την καμπούρα της. Να ανατρέξει στον ρόλο του θύτη που έχει αναλάβει διαχρονικά και να μην στέκεται μονάχα στις σπαρακτικές στιγμές της ως θύμα. Οι νεκροί στη Δύση έχουν ονοματεπώνυμα. Γνωρίζουμε πώς ονομάζονται, πού μένουν, ποιους αφήνουν πίσω, τι έκαναν στη ζωή τους. Οι νεκροί σε άλλες περιοχές του κόσμου μοιάζουν με φυτοπλαγκτόν που καταπίνει με ανοιχτό στόμα μια φάλαινα καθώς κολυμπά. Απλώς πεθαίνουν. Ταυτόχρονα, η Δύση οφείλει να υπερασπιστεί τις υπερπολύτιμες πνευματικές της κατακτήσεις που κινδυνεύουν. Πιο μάχιμα από ποτέ να πολεμήσει κάθε μορφή μισαλλοδοξίας και φίμωσης. Ο μουσουλμανικός κόσμος αντιστοίχως πρέπει επιτέλους να ορθώσει ανάστημα. Να αντισταθεί στον φανατισμό, να σφραγίσει τα χείλη των κηρύκων του μίσους. Να προτάξει την ανθρωπιά έναντι του μίσους. Να εξαλείψει την μπούργκα, τους λιθοβολισμούς, τις κλειτοριδεκτομές, τη φοβία προς τη γνώση. Να εξέλθει από το έρεβος του ισλαμικού φονταμενταλισμού που έχει τυλίξει ένα μοχθηρό κουκούλι γύρω από το σώμα του. Σιγά σιγά και σταδιακά, όπως συμβαίνει με κάθε κοσμογονική αλλαγή. Μάλλον δεν υπάρχει ούτως ή άλλως, αλλά κι αν τυχόν υπάρχει, οποιοσδήποτε Θεός ή Αλλάχ δεν θα σκότωνε για κάποια σκίτσα.
Τα εν οίκω
Η καπηλεία είναι μια διαδικασία εξ ορισμού και εκ φύσεως αηδιαστική. Όταν μάλιστα συντελείται χωρίς καμία αιδώ προτού καν στεγνώσει το αίμα αδικοχαμένων ανθρώπων αγγίζει τα όρια της αρχαιοελληνικής ύβρεως. Τον χορό έσυρε ο πρώην τηλέβιβλιοπώλης, νυν κυβερνητικός μουτζαχεντίν και soon to be ανύπαρκτος (αρνούμαι να γράψω το όνομά του) και ακολούθησε ο Πρωθυπουργός της χώρας. Όνειδος και σιχαμάρα. Η μικροπολιτική σκοπιμότητα άγγιξε απάτητες κορυφές χυδαιότητας κι αναξιοπρέπειας. Καλό θα ήταν να έχουν υπόψη τους οι εν λόγω «κύριοι» πως αν υπήρχε ελληνική έκδοση του “Charlie Hebdo” θα ήταν μεταξύ των μόνιμων φιλοξενούμενων των πρωτοσέλιδών του. Και θα το αφόριζαν με λύσσα και μωρία και θα προσπαθούσαν να το καταπνίξουν παρέα με όλες τις υπόλοιπες αγριοφωνάρες μεσαιωνικού σκοταδισμού που ευδοκιμούν τόσο στους θεσμούς όσο και στα κοινωνικά υποστρώματα της χώρας. Είναι πολύ εύκολο να γραφτεί, να ποσταριστεί, να ειπωθεί το “Nous sommes tous Charlie” σήμερα. Αναμένω από μένα, από σένα, από εμάς, από εσάς, από όλους να πράξουμε το ίδιο όταν έρθει η ώρα για κάποιο «Είμαστε όλοι Σαρλί». Και αφορμές θα υπάρξουν, πιστέψτε με. Και οι αφορμές δεν χρειάζεται να είναι αιματοβαμμένες για να είναι σημαντικές.
*Ενάντια στο μίσος