Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Η Ιστορία, σε κάθε της έκφανση και σκοπιά, τείνει να επαναλαμβάνεται. Σύμφωνα με μία διάσημη ρήση, επαναλαμβάνεται δύο φορές, την πρώτη φορά ως τραγωδία και τη δεύτερη φορά ως φάρσα. Στην Ελλάδα, πολλές φορές προσπερνούμε την τραγωδία και πηγαίνουμε απευθείας στο στάδιο της φάρσας. Ή για το θέσω μάλλον με μεγαλύτερη ακρίβεια και πιστότητα, κουτρουβαλάμε μπουλουκηδόν προς τη φάρσα, η οποία όμως εγκολπώνει στα σωθικά της και ένα μεγάλο ποσοστό τραγωδίας. Την περασμένη Πέμπτη, δύο ειδήσεις μοιράστηκαν τον θώκο του talk of the town (σχεδόν κυριολεκτική η συγκεκριμένη έκφραση για την περίσταση...) στην ελληνική διαδικτυακή κοινότητα. Αρχικά, το εξώφυλλο του περιοδικού Down Town, με τον πηχυαίο τίτλο περί προσφύγων και τη φωτογράφηση που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Εν δευτέροις, η επισημοποίηση της ελληνικής συμμετοχής στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision με το τραγούδι Utopian Land, του συγκροτήματος Argo.
Και κάπου εκεί, ο διαιτητής έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα της φάρσας. Διότι, ξεκινώντας από το δεύτερο ζήτημα, είναι πραγματικά κοινωνιολογικά ενδιαφέρουσα η συμπεριφορά όλων των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενων. Πρώτα απ’ όλα και για να ξεκινήσουμε από τα προφανή, είναι προσβολή για κάθε φιλόμουσο αυτί, ή και για κάθε αυτί γενικότερα, να κυκλοφορούν τραγούδια σαν κι αυτό και να επιλέγονται από ένα δημόσιο φορέα ως εθνική εκπροσώπηση σε οποιοδήποτε διαγωνισμό. Από τον πλέον σοβαρό και γκλαμουράτο ώς το τελευταίο αυτοσχέδιο πανηγύρι σε πλατεία χωριού. Φυσικά, το μουσικό και στιχουργικό παραλήρημα του τραγουδιού ξεδιπλώνει όλες του τις χάρες μόνο σε συνδυασμό με το θεσπέσιο βίντεο κλιπ που το συνοδεύει. Μία καμικάζι επίθεση αυτοκτονίας εναντίον της αισθητικής και του καλού γούστου, σε μία γνώριμη ελληνική συνταγή.
Από την άλλη όμως, η σχέση μας με θεσμούς σαν τη Eurovision είναι επίσης άξια διερεύνησης και μελέτης. Κατά τη γνώμη μου, ισχύει το γνωστό νεοελληνικό αξίωμα. Αν είμαστε «καλοί» σε κάτι, τότε και αυτό το κάτι είναι επίσης «καλό». Η όψιμη ανακάλυψη της Αμερικής πραγματικά μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσει. Είναι πολύ αστείο ότι μόλις τώρα ανακαλύψαμε ότι διαγωνισμός αυτός στερείται κύρους και ποιότητας κι ότι οι δικές μας συμμετοχές αγγίζουν επίπεδα χωματερής. Προς γενική ενημέρωση, να υπενθυμίσω τόσο ότι το ελληνικό τραγούδι που κέρδισε τον διαγωνισμό του 2004 ήταν μία κιτς πανδαισία όσο και το ότι ο διαγωνισμός της Eurovision και 12 χρόνια πριν ήταν μαλωμένος με την ποιότητα.
Ας προχωρήσουμε όμως και στο θέμα του εξώφυλλου του περιοδικού Down Town. Ατυχής σύλληψη, ατυχής έμπνευση, ατυχής εκτέλεση, διόλου τυχαία νοοτροπία και στάση. Δεδομένης της έλλειψης διαθέσιμου χώρου, ας σταθούμε μονάχα στα highlights αυτής της κίνησης. Αρχικά, το επιχείρημα «όταν κάνουν κάτι παρόμοιο ο Κλούνι και η Μαντόνα, δεν λέτε κουβέντα, αλλά τώρα λυσσάξατε» είναι παντελώς έωλο. Ναι, έχει διαφορά ένας/μία σταρ με παγκόσμιο αντίκτυπο και ανάλογες «υποχρεώσεις» που συνοδεύουν την περσόνα του/της (ασχέτως, αν προσωπικά φρίττω με όλα αυτά) και η αυτή η σαρδανάπαλη παρέλαση δευτεράντζας που θέλει να περνιέται και για πρωτοκλασάτη ελίτ. Η ευαισθητοποιημένη lifestyle showbiz α λα ελληνικά κινείται προφανώς στα γνωστά και μη εξαιρετέα ελληνικά μονοπάτια. Αυτά της βλαχιάς, της προχειρότητας, της μηδαμινής αίγλης και της ακαλαισθησίας.
Από εκεί και έπειτα, ισχύουν για πολλοστή φορά τα ειωθότα. Ζητήματα όπως το προσφυγικό, όποτε και όταν ανακύπτουν, είτε σε μεμονωμένη τοπική κλίμακα είτε σε παγκόσμιες διαστάσεις αποτελούν μία πρώτης τάξεως Κολυμβήθρα του Σιλωάμ για επώνυμους και ανώνυμους αυτού του κόσμου. Οι μεν πρώτοι θα προτάξουν τα ευαισθητοποιημένα στήθη τους και θα διατυμπανίσουν το όποιο, υπαρκτό ή υποκριτικό, ενδιαφέρον τους εν είδει κίνησης μάρκετινγκ. Οι δε δεύτεροι θα κραυγάσουν με τη μέγιστη δυνατή υπερβολή εναντίον ενός lifestyle που θαρρείς και χτίστηκε από μόνο του, δίχως τη δική τους ανοχή/ακούσια ή εκούσια συμμετοχή/υποστήριξη.
