Του ΤΑΣΟΥ ΘΩΜΑ
Συμφωνία στο παρά πέντε για το αμερικανικό Κογκρέσο, ούτε έξι ώρες πριν εκπνεύσει η διορία της 17ης Οκτωβρίου, όταν και έπαυαν να αρκούν τα ταμειακά διαθέσιμα των ΗΠΑ και η αδυναμία εξωτερικού δανεισμού θα οδηγούσε τη χώρα σε στάση πληρωμών.
Να ξεκαθαρίσουμε όμως πως η αμερικανική κυβέρνηση έχει ήδη κηρύξει στάση πληρωμών. Πολλοί το ξεχνούν ή το αγνοούν, αλλά αυτό ακριβώς σημαίνει το «λουκέτο» της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Σε απλά λόγια: Η αμερικανική κυβέρνηση μην πληρώνοντας τους ομοσπονδιακούς εργαζομένους έσπασε τις νομικές της υποχρεώσεις προς αυτούς. Αυτό λέγεται στάση πληρωμών. Το πλήγμα που αυτή επιφέρει δεν αφορά μόνο την πραγματική οικονομία, όπου ο εργαζόμενος δεν παίρνει τον μισθό του για τη δουλειά του. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Πόσο πιθανό θα είναι να επιθυμείτε να συνδιαλλαχθείτε με το ελληνικό δημόσιο, γνωρίζοντας πως αυτό απλά ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ; Αν μπορείτε να κάνετε αλλιώς, απλά θα διαλέξετε να μην έχετε καμία συνδιαλλαγή. Ο λόγος είναι απλός. Δεν πιστεύεται πως θα πληρωθείτε.
Η ίδια λογική ισχύει και στην παγκόσμια οικονομία. Όταν κατέρρευσε η γιγαντιαία αμερικανική τράπεζα Λίμαν Μπράδερς και ο κόσμος σούρθηκε στη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, κατέρρευσε η τραπεζική πίστη με τις γνωστές συνέπειες. Τότε, λοιπόν, ο Λευκός Οίκος παρενέβη. Μπήκαν οι ίδιες οι ΗΠΑ στη μέση για να εγγυηθούν για τις υπόλοιπες τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα γιατί η βάση της οικονομίας είναι η ΠΙΣΤΗ. Και ο πυρήνας της πίστης είναι πως η Αμερική θα πληρώνει. ΠΑΝΤΑ.
Βεβαίως, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά στην Ελλάδα, κάποιες πληρωμές είναι πιο σημαντικές από κάποιες άλλες. Καθόλου δεν απασχολεί τους διεθνείς επιτηρητές της χώρας μας, την Τρόικα, αν το δημόσιο πληρώνει τις συντάξεις με καθυστέρηση, χρωστάει στους προμηθευτές του ή ακόμη και στους 5μηνους με τους οποίους καλύπτει τα κενά της διαθεσιμότητας και κινητικότητας – ακόμη κι αν παίρνει τα λεφτά απ’ το ΕΣΠΑ. Δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο, όμως, με ένα ομόλογο που λήγει. Είτε θα πάρουμε τη δόση, είτε θα εκδώσουμε γραμμάτια (!), είτε και τα δύο. Πάντως, ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ.
Το ίδιο ισχύει και στην Αμερική. Καθόλου δεν απασχολεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα κατά πόσο θα πληρωθούν οι μισθοί των ομοσπονδιακών εργαζομένων λόγω του «λουκέτου». Τουλάχιστον, όταν γνωρίζουν πως αυτό είναι μία παροδική κατάσταση. Ο μόνος τρόπος να ενδιαφερθούν για κάτι τέτοιο θα ήταν εάν και εφόσον το λουκέτο της Αμερικής ΜΕΤΑΚΥΛΙΟΤΑΝ στην οικονομία, πλήττοντας την κατανάλωση. Δηλαδή να κρατούσε κανά χρόνο! Όταν έχουμε να κάνουμε με περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους σε μία τεράστια αγορά για λίγες μέρες, αντιλαμβάνεστε απόλυτα γιατί δεν έχει ορμήξει στον Ομπάμα ο ταύρος της Γουόλ Στριτ.
Αυτοί που δεν μπορούν να χρεοκοπήσουν
Τα πράγματα αλλάζουν ριζικά όταν έχουμε να κάνουμε με στάση πληρωμών στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ. Τουναντίον. Είναι σαν να τοποθετείς μία πυρηνική βόμβα στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας και να περιμένεις πότε θα σκάσει. Ο λόγος είναι πως το δολάριο είναι το ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ στον κόσμο. Ο ρόλος αυτός και πάλι βασίζεται στην πίστη. Άλλωστε, οι ΗΠΑ μπορεί να χρωστάνε τρισεκατομμύρια, όμως, όλο το χρέος τους είναι σε δολάρια και οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα που μπορεί να τυπώσει δολάρια! Εξ ου και στην πραγματικότητα ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να χρεοκοπήσει. Έστω μία τέτοια «τεχνητή χρεοκοπία», όπως αυτή που αποφεύχθηκε, θα κλόνιζε την πίστη στο δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα. Οι επιπτώσεις θα ήταν ραγδαίες για την παγκόσμια οικονομία. Αν τα αμερικανικά ομόλογα δεν είναι το ασφαλές καταφύγιο των επενδυτών, τότε όλες οι αξίες των μετοχών πρέπει να επανεκτιμηθούν, καθώς το αντίβαρό τους (η αμερικανική κυβέρνηση) πρέπει να επανεκτιμηθεί! Αυτό κι αν είναι ντόμινο.
Δεν το πίστευαν οι αγορές
Κοιτώντας κανείς την ηρεμία των διεθνών αγορών δεν θα μπορούσε να πιστέψει πως χθες η παγκόσμια οικονομία έφτασε τόσο κοντά σε μία – όχι μπαμ και κάτω, αλλά αργή και επώδυνη – πιστωτική κρίση διαρκείας. Αυτός ακριβώς όμως ήταν και ο λόγος που οι αγορές δεν αντέδρασαν με πανικό. Κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί πως Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί δεν θα έφταναν σε μία συμφωνία. Έτσι κι έγινε. Ωστόσο, αυτό μπορεί και να μην είναι αρκετό. Πρώτον, όπως αναμενόταν το Κογκρέσο δεν μπόρεσε να περάσει ένα «καθαρό» νομοσχέδιο για την αύξηση του «ταβανιού του χρέους». Μετέθεσε το πρόβλημα για άλλη μία φορά. Δεύτερον, όπως αναλύσαμε όταν όλη η αγορά είναι ΠΙΣΤΗ, τότε θα μπορούσαμε να πούμε πως η πίστη των αγορών στη σταθερότητα της Αμερικής έχει ως ένα βαθμό κλονιστεί.
Τι είναι το «ταβάνι του χρέους» και πότε σπάει
Όπως συμβαίνει παντού, όταν η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ ξοδεύει περισσότερα απ’ όσα εισπράττει, δανείζεται χρήματα. Ωστόσο, στην Αμερική υπάρχει ένα νομικό όριο που καθορίζει πόσα λεφτά μπορεί η χώρα να δανειστεί απ’ τις αγορές. Το όριο αυτό καθορίζεται από το Κογκρέσο και ονομάζεται «ταβάνι του χρέους». Αυτή τη στιγμή το ταβάνι αυτό είναι 16,699 τρισεκατομμύρια δολάρια και ουσιαστικά η Αμερική το έχει ήδη φτάσει από τις 19 του περασμένου Μαΐου! Έκτοτε, το υπουργείο Οικονομικών έχει υιοθετήσει διάφορα μέτρα για να εξακολουθεί να πληρώνει τους λογαριασμούς της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης, όπως την εξόφληση ομολόγων ή τους μισθούς στρατιωτών. Σήμερα, όμως, τα «έκτακτα μέτρα» του υπουργείου Οικονομικών στερεύουν. «Υπολογίζουμε πως σ’ αυτή την ημερομηνία το υπουργείο θα έχει διαθέσιμα περίπου 30 δισ. για να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της χώρας μας. Αυτό το ποσό θα είναι πολύ μικρότερο από τις καθαρές μας δαπάνες, οι οποίες σε συγκεκριμένες μέρες θα φτάνουν τα 60 δισ.», ανέφερε ο υπουργός των Οικονομικών σε γράμμα του προς το Κογκρέσο. Κοινώς; Αναγκαστική στάση πληρωμών!
Τι προβλέπει η συμφωνία
Λίγες ώρες προτού εκπνεύσει η διορία που είχαν για την αύξηση του ορίου του ομοσπονδιακού χρέους, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί τα βρήκαν. Τη διακομματική συμφωνία ανακοίνωσαν επισήμως ο επικεφαλής της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στη Γερουσία Χάρι Ρέιντ και ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων, Μιτς Μακόνελ. Με βάση τη συμφωνία αυτή, την οποία ανακοίνωσαν οι δύο πολιτικοί στο ημικύκλιο της Γερουσίας, θα αυξηθεί το όριο του χρέους και θα ανοίξουν αμέσως οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες που είχαν κλείσει την 1η Οκτωβρίου, ενώ θα συγκληθεί μια επιτροπή που θα διαπραγματευτεί τον προϋπολογισμό του 2014. Σύμφωνα με τα διεθνή μέσα πάντως, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας προδίδουν μία προσωρινή λύση. Συγκεκριμένα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ξανανοίξουν την κυβέρνηση μέχρι τις 15 Ιανουαρίου και να αλλάξουν τη διορία του ταβανιού του χρέους, πηγαίνοντας την στις 7 Φεβρουαρίου.
