ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΑΔΕΡΗ
Στις 22 Απριλίου 2025, μια αιματηρή επίθεση σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό του ινδικού Κασμίρ σηματοδότησε την απαρχή μιας νέας επικίνδυνης φάσης στις σχέσεις Ινδίας και Πακιστάν. Ένοπλοι εισέβαλαν στην πόλη Παλγκάμ και σκότωσαν 26 ανθρώπους, ανάμεσά τους και έναν Νεπαλέζο υπήκοο, σε μια ενέργεια που θεωρήθηκε η πιο πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση σε ινδικό έδαφος από τη Βομβάη του 2008.
Η ανάληψη ευθύνης από την οργάνωση Kashmir Resistance, αναζωπύρωσε τις παλιές κατηγορίες του Νέου Δελχί προς την Ισλαμαμπάντ, δηλαδή, ότι το Πακιστάν όχι μόνο δεν έχει αποκηρύξει τις τρομοκρατικές οργανώσεις που δρουν από τα εδάφη του, αλλά συνεχίζει να τις στηρίζει υπόγεια. Η ινδική κυβέρνηση απέδωσε άμεσα την ευθύνη στο πακιστανικό κράτος, προχωρώντας στη σύλληψη δύο Πακιστανών υπηκόων, ενώ το Πακιστάν αρνήθηκε κάθε εμπλοκή και άφησε να εννοηθεί πως πρόκειται για επιχείρηση παραπλάνησης εκ μέρους της Ινδίας.
Το διπλωματικό ρήγμα ήταν άμεσο. Η Ινδία διέκοψε τη συνθήκη για τη διανομή των υδάτων του Ινδού ποταμού, ανέστειλε το καθεστώς άνευ θεωρήσεων μεταξύ των δύο χωρών και έκλεισε το συνοριακό πέρασμα Attari. Το Πακιστάν απάντησε με ανάλογα μέτρα: έκλεισε τον εναέριο του χώρο για τα ινδικά αεροσκάφη, ακύρωσε ειδικά ταξιδιωτικά καθεστώτα και ανέστειλε το διμερές εμπόριο.
Στο πεδίο, οι στρατοί των δύο χωρών αντάλλασσαν καθημερινά πυρά κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου, ενώ οι στρατιωτικές απειλές και οι δοκιμές οπλικών συστημάτων εκατέρωθεν πυροδοτούσαν μια ατμόσφαιρα προπολεμικής έντασης. Στις 28 Απριλίου, το πακιστανικό υπουργείο Άμυνας προειδοποίησε ότι μια επίθεση από πλευράς Ινδίας ήταν «επικείμενη» και ότι το Πακιστάν προετοιμάζεται για στρατιωτική απάντηση.
Μια εβδομάδα αργότερα, τα λόγια έγιναν πράξη. Εχθές, στις 6 Μαΐου, η Ινδία εξαπέλυσε την επιχείρηση «Sindoor», στοχεύοντας εννέα σημεία στο πακιστανικό έδαφος που, κατά την ινδική εκδοχή, συνδέονται με τρομοκρατική δραστηριότητα. Οι επιθέσεις χαρακτηρίστηκαν από τη Νέα Δελχί ως «μετρημένες και στοχευμένες», όμως η Ισλαμαμπάντ κάνει λόγο για «δειλές πράξεις πολέμου» με τουλάχιστον 26 νεκρούς, ανάμεσά τους και ένα παιδί.
Το ίδιο βράδυ, οι σφοδρές ανταλλαγές πυρών κατά μήκος της LoC κόστισαν τη ζωή σε επτά Ινδούς αμάχους, ενώ τουλάχιστον 30 ακόμη τραυματίστηκαν. Παράλληλα, το Πακιστάν ανακοίνωσε την κατάρριψη πέντε ινδικών μαχητικών, ισχυρισμός που δεν έχει επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητες πηγές.
Η ένταση μεταφέρθηκε και στο διπλωματικό πεδίο, με την Ινδία να αναστέλλει την ιστορική συμφωνία για την κατανομή των υδάτων ποταμού Ίνδους και καταργώντας προγράμματα διμερών μετακινήσεων και εμπορίου. Από την άλλη, το Πακιστάν έκλεισε τον εναέριο χώρο για ινδικά αεροπλάνα και προειδοποίησε ότι η απόπειρα τροποποίησης της ροής του ποταμού «θα ισοδυναμούσε με πράξη πολέμου».
Από το 1947 στο σήμερα
Η τελευταία αυτή κρίση είναι το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε μια μακρά σειρά συγκρούσεων που ξεκινούν από το 1947, όταν η διχοτόμηση της Βρετανικής Ινδίας άφησε άλυτο το ερώτημα της κυριαρχίας στο Κασμίρ. Η περιοχή χωρίστηκε de facto με την κατάπαυση πυρός του 1949, ενώ η Γραμμή Ελέγχου που ισχύει σήμερα προέκυψε από τον πόλεμο του 1971 και τη Συμφωνία της Σίμλα.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η ένταση έχει πάρει νέα μορφή. Από το 2019, όταν η κυβέρνηση Μόντι ανακάλεσε το ειδικό συνταγματικό καθεστώς του Κασμίρ (άρθρο 370), η Ινδία ενίσχυσε σημαντικά την παρουσία της στην περιοχή, προωθώντας την τουριστική ανάπτυξη αλλά και την πλήρη ενσωμάτωσή της στο ινδικό κράτος. Η πολιτική αυτή, συνδυασμένη με καταγγελίες για καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει οξύνει το ήδη εύφλεκτο κλίμα.
Η χρονιά 2024 ήταν γεμάτη στοχευμένες επιθέσεις σε Ινδούς εργάτες και ταξιδιώτες, από την επίθεση σε λεωφορείο προσκυνητών τον Ιούνιο στο Ρεασί, μέχρι το μακελειό σε εργοτάξιο το φθινόπωρο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η τραγωδία της Παλγκάμ δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία, αλλά την έκρηξη μιας έντασης που υποβόσκει εδώ και καιρό.
Η διεθνής κοινότητα έχει εκφράσει έντονη ανησυχία για την πορεία των εξελίξεων, με τον ΟΗΕ να ζητά «μέγιστη αυτοσυγκράτηση» και τις ΗΠΑ και την Κίνα να επιχειρούν διαμεσολαβητικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, η πραγματικότητα στο έδαφος δείχνει πως τόσο η Ινδία όσο και το Πακιστάν είναι έτοιμες να προχωρήσουν ακόμη πιο πέρα.
Δείτε βίντεο:
H ιστορία του Κασμίρ
1846: Δημιουργία του πριγκιπικού κράτους του Τζαμού και Κασμίρ με τη Συνθήκη του Άμριτσαρ.
1947–1948: Ο μαχαραγιάς του Κασμίρ εντάσσει την περιοχή στην Ινδία μετά από επίθεση Πακιστανών παραστρατιωτικών. Ξεσπά ο πρώτος πόλεμος Ινδίας–Πακιστάν για το Κασμίρ.
1949: Υπογραφή εκεχειρίας και χάραξη της Γραμμής Κατάπαυσης Πυρός, η οποία χωρίζει το Κασμίρ σε τμήματα υπό ινδική και πακιστανική διοίκηση.
1962: Η Κίνα κερδίζει τον σύντομο πόλεμο με την Ινδία για την αμφισβητούμενη περιοχή Ακσάι Τσιν στα βορειοανατολικά.
1965: Ξεσπά δεύτερος πόλεμος Ινδίας–Πακιστάν, που καταλήγει σε νέα κατάπαυση του πυρός.
1972: Συμφωνία του Σίμλα: Η Γραμμή Κατάπαυσης Πυρός ορίζεται επίσημα ως Γραμμή Ελέγχου (LoC). Οι δύο χώρες δεσμεύονται να επιλύσουν τις διαφορές ειρηνικά.
1989: Έναρξη ένοπλης εξέγερσης στο ινδικό Κασμίρ, με μαζικές διαμαρτυρίες και υποστήριξη από μαχητικές ομάδες που εδρεύουν στο Πακιστάν.
1990s: Δεκάδες χιλιάδες νεκροί, κυρίως Κασμιρίτες άμαχοι, αντάρτες και Ινδοί στρατιώτες, σε μια δεκαετία έντονης βίας και στρατιωτικοποίησης.
1999: Σύγκρουση στο Καργκίλ: Πακιστανοί μαχητές και στρατιώτες περνούν στη ινδική πλευρά της LoC. Η Ινδία απαντά στρατιωτικά.
2008: Άνοιγμα εμπορικής διαδρομής μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν μέσω της Γραμμής Ελέγχου, για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια.
2010: Μαζικές διαδηλώσεις στο Σριναγκάρ και άλλες περιοχές. Περισσότεροι από 100 νέοι σκοτώνονται από πυρά ινδικών δυνάμεων ασφαλείας.
2019: Η Ινδία καταργεί το Άρθρο 370 του Συντάγματος, αφαιρώντας την ειδική αυτονομία του Τζαμού και Κασμίρ. Η περιοχή τίθεται υπό πλήρη ομοσπονδιακό έλεγχο.
- Θεσσαλονίκη: Τέλος εποχής για το ΑΤ Λευκού Πύργου - Πότε και πού μεταφέρεται
- Αντρέ Βιεϊρίνια: Το συγκινητικό αντίο του αρχηγού του ΠΑΟΚ - «Δε θα ξεχάσω τίποτα»
- Κοινωνικός Τουρισμός 2025: Άνοιξε η πλατφόρμα – Βήμα βήμα η διαδικασία
- Ανατίναζαν ΑΤΜ στη Χαλκιδική: Δικογραφία σε 2 άτομα, λεία 170.000 ευρώ (ΦΩΤΟ)
