Εδώ και χρόνια κυκλοφορούσαν σενάρια για μια ενδεχόμενη ισραηλινή επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Όμως τις τελευταίες ημέρες, οι ενδείξεις εντάθηκαν ραγδαία και την Πέμπτη αμερικανικά ΜΜΕ ανέφεραν πως η επίθεση ήταν πλέον ζήτημα χρόνου.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η απόφαση του Ισραήλ να χτυπήσει τώρα συνδέεται με έναν συνδυασμό στρατηγικών, πολιτικών και τεχνικών παραμέτρων – και κυρίως με το ότι η χώρα θεωρεί πως έχει ένα σύντομο «παράθυρο ευκαιρίας» που δεν πρέπει να αφήσει να χαθεί.
Αυτό το παράθυρο άνοιξε από τον Οκτώβριο, όταν η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία φέρεται να κατάφερε σοβαρά πλήγματα στην αντιαεροπορική άμυνα του Ιράν, τα οποία μέχρι στιγμής δεν έχουν πλήρως αποκατασταθεί. Παράλληλα, η επίθεση ήρθε μόλις λίγες ημέρες πριν από τον νέο γύρο συνομιλιών ΗΠΑ–Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα, που επρόκειτο να ξεκινήσουν την Κυριακή.
Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα καταστήσει σαφές ότι δεν μπορεί να δεχτεί οποιαδήποτε συμφωνία που αφήνει το Ιράν με πυρηνικές δυνατότητες – έστω και θεωρητικά ειρηνικές. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και άλλες δυτικές δυνάμεις προσπαθούν από τον Απρίλιο να επαναφέρουν ένα νέο πυρηνικό πλαίσιο συμφωνίας, αλλά το Ισραήλ δεν συμμετέχει σε αυτές τις συνομιλίες και εκφράζει ανοιχτά τη δυσφορία του.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επαναλάβει εδώ και δεκαετίες ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί «υπαρξιακή απειλή» για το Ισραήλ – μια άποψη που παραμένει αμετακίνητη. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Νετανιάχου έχει τοποθετήσει το ζήτημα στο επίκεντρο της πολιτικής του ρητορικής.
Αν και η Τεχεράνη επιμένει πως το πυρηνικό της πρόγραμμα εξυπηρετεί αποκλειστικά ειρηνικούς, πολιτικούς σκοπούς, πολλοί στη Δύση –καθώς και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA)– αμφισβητούν την ειλικρίνεια αυτών των ισχυρισμών. Την Πέμπτη, ο IAEA ενέκρινε ψήφισμα που διαπιστώνει –για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια– πως το Ιράν παραβιάζει τις διεθνείς υποχρεώσεις του στο πυρηνικό ζήτημα.
Καθώς η επίθεση βρισκόταν σε εξέλιξη, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ιράν έχει ήδη παράγει επαρκές εμπλουτισμένο υλικό για την κατασκευή –θεωρητικά– έως και εννέα πυρηνικών βομβών. Επικαλέστηκε, μάλιστα, τις εκτιμήσεις της IAEA για να ενισχύσει τη θέση του ότι η απειλή δεν είναι μακρινή ή θεωρητική, αλλά άμεση και συγκεκριμένη.
Η απόφαση για προληπτικό χτύπημα πριν την επανέναρξη των συνομιλιών, σε συνδυασμό με την τεχνική αδυναμία του Ιράν να προστατευθεί αυτή τη στιγμή πλήρως από αεροπορικές επιθέσεις, δείχνει ότι το Ισραήλ δεν ήθελε να ρισκάρει μια συμφωνία που θα του «δέσει τα χέρια» ή μια στρατιωτική επιχείρηση κάτω από δυσμενέστερες συνθήκες.
Η επόμενη μέρα, ωστόσο, παραμένει απρόβλεπτη. Αν το Ιράν αποφασίσει να απαντήσει στρατιωτικά, η κλιμάκωση μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη. Και αν οι ΗΠΑ εμπλακούν άμεσα, η σύγκρουση ενδέχεται να μετατραπεί από διμερές επεισόδιο σε περιφερειακή κρίση με παγκόσμιες προεκτάσεις.
Ανάλυση Sky News: Το Ιράν θα απαντήσει στο Ισραήλ για να εμπλέξει τις ΗΠΑ
Ως το «σημείο που όλοι στη Μέση Ανατολή φοβούνταν» χαρακτηρίζει το ορόσημο της επίθεσης του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, σε ανάλυσή του το βρετανικό δίκτυο Sky News.
Όπως αναφέρεται, πολλοί θεωρούσαν αναπόφευκτο εδώ και χρόνια ενώ τονίζεται ότι η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν αποτελεί απλώς περιφερειακή κρίση – είναι μια καμπή με πιθανότητες να οδηγήσει σε κάτι πολύ μεγαλύτερο.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν, αλλά τι θα ακολουθήσει, σημειώνει ο Dominic Waghorn, συντάκτης διεθνών θεμάτων του Sky News. Το Ισραήλ εδώ και χρόνια θεωρεί τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν υπαρξιακή απειλή, ανεξαρτήτως των ισχυρισμών της Τεχεράνης για ειρηνική χρήση. Και όταν Ιρανοί ηγέτες έχουν μιλήσει για την «εξαφάνιση» του Ισραήλ από τον χάρτη, οι Ισραηλινοί έχουν επιλέξει να το πάρουν κυριολεκτικά.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου εδώ και χρόνια υποστηρίζει πως δεν μπορεί να επιτρέπεται η σύμπτωση «πρόθεσης και ικανότητας» στον εχθρό. Και τώρα φαίνεται να πιστεύει πως είναι η στιγμή για δράση.
Από τη στιγμή που ξεκίνησε αυτή την επιχείρηση εξουδετέρωσης της απειλής, το Ισραήλ μπορεί να θεωρεί ότι πρέπει να την ολοκληρώσει – εφόσον το επιτρέψουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Αντίστοιχα, το Ιράν δεν πρόκειται να μείνει αμέτοχο. Παρά την εσωτερική του αποδυνάμωση, ένα καθεστώς σε κρίση δεν έχει περιθώρια να δείχνει αδύναμο. Η απάντησή του αναμένεται να είναι άμεση και μαζική – όχι μόνο κατά του Ισραήλ, αλλά και των Ηνωμένων Πολιτειών, πιθανώς και των συμμάχων τους ή κρίσιμων υποδομών όπως πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στον Περσικό Κόλπο.
Αν καταστραφούν διυλιστήρια ή βυθιστούν τάνκερ, το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα θα το νιώσει άμεσα. Και ενδεχομένως αυτό είναι που θα ελπίζει η Τεχεράνη: ότι η παγκόσμια οικονομική πίεση θα αναγκάσει την Ουάσινγκτον να βάλει φρένο στις ενέργειες του Ισραήλ.
Το πιο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με τον Dominic Waghorn, είναι το εξής: το Ισραήλ συνεχίζει να χτυπά το Ιράν, το Ιράν απαντά με ό,τι έχει στη διάθεσή του, οι ΗΠΑ υποχρεώνονται να υποστηρίξουν το Ισραήλ, το Ιράν επεκτείνει τα χτυπήματά του τόσο προς το Ισραήλ όσο και προς αμερικανικούς και συμμαχικούς στόχους. Όλα αυτά είναι το «προβλέψιμο» σκέλος της υπόθεσης.
Το απρόβλεπτο είναι που ακολουθεί: οι πόλεμοι υπακούουν συχνά στον νόμο των ακούσιων συνεπειών. Ένα τυχαίο περιστατικό, ένας λάθος υπολογισμός ή μια αλυσιδωτή αντίδραση μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη κλιμάκωση.
Η επόμενη φάση μπορεί να είναι εντελώς διαφορετική από αυτή που φαντάζονται οι σημερινοί εμπλεκόμενοι. Αν ο Περσικός Κόλπος γίνει πεδίο μάχης, οι συνέπειες θα είναι παγκόσμιες – και δεν θα αφορούν μόνο την ενέργεια, αλλά και τη διεθνή σταθερότητα, την πολιτική στις ΗΠΑ και την εύθραυστη παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Ο κόσμος παρακολουθεί. Και τα επόμενα 24ωρα ενδέχεται να καθορίσουν το πώς θα εξελιχθεί το υπόλοιπο της δεκαετίας.
Με πληροφορίες από BCC, Sky News, Πρώτο Θέμα
- Θεσσαλονίκη: Άντρας έπεσε από ύψος 5 μέτρων – Πολυτραυματίας στο νοσοκομείο
- Θεσσαλονίκη: Κατέβασαν τη σημαία του δήμου, ύψωσαν αυτή της Παλαιστίνης
- Παγκόσμιος συναγερμός: Επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν – Εκρήξεις στη Τεχεράνη
- Θεσσαλονίκη: Καταδικάστηκε αστυνομικός για το θάνατο 16χρονου Ρομά σε καταδίωξη
