Ανησυχία προκαλεί η επιβεβαίωση της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ότι μετά την ισραηλινή επίθεση στην πυρηνική εγκατάσταση του Νατάνζ στο Ιράν, υπήρξε ραδιενεργή και χημική μόλυνση στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων. Παρότι, σύμφωνα με την ΙΑΕΑ, τα επίπεδα ραδιενέργειας εκτός της μονάδας παραμένουν φυσιολογικά και δεν συντρέχει άμεσος κίνδυνος για τον πληθυσμό ή το περιβάλλον, εντός της εγκατάστασης απαιτούνται άμεσα μέτρα ακτινοπροστασίας, καθώς έχουν εντοπιστεί σωματίδια άλφα, ένας τύπος ακτινοβολίας που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με εξειδικευμένες διαδικασίες.
Η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή βασικών υποδομών, περιλαμβανομένου του σταθμού ηλεκτρικής παροχής και του υπέργειου πειραματικού σταθμού εμπλουτισμού ουρανίου. Αν και δεν φαίνεται να επλήγη το υπόγειο σύστημα φυγοκεντρητών, υπάρχει προβληματισμός για ενδεχόμενες ζημιές λόγω της πλήρους διακοπής ηλεκτροδότησης.
Ακολουθεί η πλήρης μετάφραση της ανακοίνωσης του Διευθυντή της ΙΑΕΑ Rafael Grossi.
Η Διεθνής Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ενημερώθηκε για τη στρατιωτική επιχείρηση που ξεκίνησε το Ισραήλ και περιλαμβάνει επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.
Όπως ανέφερα σήμερα (σ.σ. χθες) το πρωί στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΙΑΕΑ, βρισκόμαστε σε διαρκή επαφή με την Ιρανική Ρυθμιστική Αρχή Πυρηνικής Ενέργειας, για να διαπιστώσουμε την κατάσταση των σχετικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και να αξιολογήσουμε τυχόν ευρύτερες επιπτώσεις στην πυρηνική ασφάλεια και προστασία.
Το Ιράν έχει επιβεβαιώσει ότι προς το παρόν, μόνο η μονάδα εμπλουτισμού καυσίμου στο Νατάνζ επλήγη στις επιθέσεις. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση περιλαμβάνει την κύρια Μονάδα Εμπλουτισμού Καυσίμου και την Πιλοτική Μονάδα Εμπλουτισμού Καυσίμου.
Στο Νατάνζ, το υπέργειο τμήμα της Πιλοτικής Μονάδας Εμπλουτισμού Καυσίμου, όπου το Ιράν παρήγαγε ουράνιο εμπλουτισμένο έως και 60% σε U-235, έχει καταστραφεί.
Οι υποδομές ηλεκτροδότησης της εγκατάστασης (υποσταθμός, κύριο κτίριο παροχής ρεύματος, παροχή έκτακτης ανάγκης και εφεδρικές γεννήτριες) έχουν καταστραφεί.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις φυσικής επίθεσης στον υπόγειο θάλαμο των φυγοκεντρητών που περιέχει μέρος της Πιλοτικής και την κύρια Μονάδα Εμπλουτισμού Καυσίμου. Ωστόσο, η απώλεια ισχύος στον συγκεκριμένο χώρο ενδέχεται να έχει προκαλέσει ζημιές στους φυγοκεντρητές εκεί.
Τα επίπεδα ραδιενέργειας έξω από την εγκατάσταση στο Νατάνζ παραμένουν αμετάβλητα και εντός φυσιολογικών ορίων, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν υπήρξε εξωτερική ραδιενεργή επίπτωση στον πληθυσμό ή στο περιβάλλον από το συμβάν αυτό.
Ωστόσο, λόγω των επιπτώσεων, υπάρχει ραδιενεργή και χημική μόλυνση στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων στο Νατάνζ. Ο τύπος ακτινοβολίας που υπάρχει στο εσωτερικό της εγκατάστασης, κυρίως σωματίδια άλφα, μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλα μέτρα ακτινοπροστασίας.
Προς το παρόν, οι Ιρανικές αρχές μας ενημερώνουν για επιθέσεις σε άλλες εγκαταστάσεις, όπως η Μονάδα Εμπλουτισμού Καυσίμου στο Φορντό και η εγκατάσταση στην Εσφαχάν, όπου βρίσκονται εργοστάσιο κατασκευής πλακών καυσίμου, εργοστάσιο παραγωγής καυσίμου, εγκατάσταση μετατροπής ουρανίου και εργοστάσιο εμπλουτισμένης σκόνης UO₂. Ωστόσο, πρέπει να σας ενημερώσω ότι αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουμε αρκετές πληροφορίες πέραν του ότι έχει σημειωθεί στρατιωτική δραστηριότητα γύρω από αυτές τις εγκαταστάσεις, οι οποίες αρχικά δεν φαίνονταν να αποτελούν στόχο της στρατιωτικής επιχείρησης.
Όλες αυτές οι εξελίξεις είναι βαθιά ανησυχητικές. Έχω επανειλημμένα δηλώσει ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν πρέπει ποτέ να αποτελούν στόχο επίθεσης, ανεξαρτήτως συγκυριών ή συνθηκών, καθώς μπορεί να προκαλέσουν βλάβες σε ανθρώπους και περιβάλλον. Τέτοιες επιθέσεις έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην πυρηνική ασφάλεια, την προστασία και τις εγγυήσεις, αλλά και στην περιφερειακή και διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΙΑΕΑ υπενθυμίζει τα πολυάριθμα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης για το θέμα των στρατιωτικών επιθέσεων κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων, και ειδικότερα τα GC(XXIX)/RES/444 και GC(XXXIV)/RES/533, τα οποία αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι «κάθε ένοπλη επίθεση ή απειλή κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων που προορίζονται για ειρηνικούς σκοπούς συνιστά παραβίαση των αρχών του Καταστατικού του ΟΗΕ, του διεθνούς δικαίου και του Καταστατικού της Υπηρεσίας».
Επιπλέον, η ΙΑΕΑ έχει τονίσει σταθερά ότι «οι ένοπλες επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν ραδιενεργές διαρροές με σοβαρές συνέπειες εντός και πέραν των συνόρων του κράτους που δέχθηκε την επίθεση», όπως αναφέρεται στο GC(XXXIV)/RES/533.
Ως Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας, και σύμφωνα με τους στόχους του Καταστατικού της, καλώ όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης. Επαναλαμβάνω ότι οποιαδήποτε στρατιωτική ενέργεια που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τον πληθυσμό του Ιράν, την περιοχή και πέραν αυτής.
Η Υφυπουργός Γενική Γραμματέας υπενθύμισε ότι χθες το Διοικητικό Συμβούλιο της ΙΑΕΑ υιοθέτησε σημαντικό ψήφισμα σχετικά με τις υποχρεώσεις του Ιράν για διασφαλίσεις. Επιπλέον, το ψήφισμα του Διοικητικού Συμβουλίου τόνισε τη στήριξή του σε μια διπλωματική λύση στα ζητήματα που θέτει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Η ΙΑΕΑ συνεχίζει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση. Το Κέντρο Αντιμετώπισης Περιστατικών και Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης (IEC) διατηρεί συνεχή επικοινωνία με τις ιρανικές αρχές από την αρχή της επίθεσης, επιβεβαιώνοντας τακτικά την κατάσταση των εγκαταστάσεων και θα συνεχίσει να το πράττει τις επόμενες ημέρες. Επιπρόσθετα, έχουμε συγκροτήσει μια ειδική ομάδα από ανώτερα στελέχη για να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις τα επόμενα 24ωρα και να βρίσκεται στη διάθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Η ΙΑΕΑ είναι έτοιμη να παρέχει τεχνική βοήθεια και παραμένει προσηλωμένη στην αποστολή της για την πυρηνική ασφάλεια, την προστασία και τις διασφαλίσεις υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Είμαι έτοιμος να συνεργαστώ με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ώστε να διασφαλιστεί η προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων και η ειρηνική χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας, σύμφωνα με την αποστολή του Οργανισμού, περιλαμβανομένης της αποστολής εμπειρογνωμόνων πυρηνικής ασφάλειας και προστασίας όπου χρειάζεται (πέραν των επιθεωρητών μας στο Ιράν).
Όπως ενημέρωσα σήμερα το Διοικητικό Συμβούλιο της ΙΑΕΑ, έχω εκφράσει προς τις αρμόδιες αρχές τη διαθεσιμότητά μου να μεταβώ άμεσα στο Ιράν για να αξιολογήσω την κατάσταση και να διασφαλίσω την ασφάλεια, την προστασία και τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων.
Βρίσκομαι επίσης σε επαφή με τους επιθεωρητές μας σε Ιράν και Ισραήλ. Η ασφάλεια του προσωπικού μας είναι υψίστης σημασίας. Λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υποστούν βλάβη.
Παρά τις στρατιωτικές ενέργειες και την αυξημένη ένταση, είναι σαφές ότι ο μόνος βιώσιμος δρόμος για το Ιράν, το Ισραήλ, την περιοχή και τη διεθνή κοινότητα είναι αυτός του διαλόγου και της διπλωματίας για να εξασφαλιστεί η ειρήνη, η σταθερότητα και η συνεργασία.
Η Διεθνής Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας, ως ο διεθνής τεχνικός θεσμός που είναι επιφορτισμένος με την επίβλεψη της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, παραμένει ένα μοναδικό και ζωτικής σημασίας φόρουμ διαλόγου – ιδιαίτερα τώρα.
Σύμφωνα με το Καταστατικό και την αποστολή της, η ΙΑΕΑ προσφέρει το πλαίσιο και τη φυσική πλατφόρμα όπου τα γεγονότα υπερισχύουν της ρητορικής και όπου η εμπλοκή μπορεί να αντικαταστήσει την κλιμάκωση.
Επαναβεβαιώνω τη διαθεσιμότητα του Οργανισμού να διευκολύνει τεχνικές συζητήσεις και να στηρίξει προσπάθειες που προάγουν τη διαφάνεια, την ασφάλεια, την προστασία και την ειρηνική επίλυση πυρηνικών ζητημάτων που σχετίζονται με το Ιράν.
Επλήγησαν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του στο Φορντό
Το Ιράν επιβεβαίωσε ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του στο Φορντό υπέστησαν περιορισμένη ζημιά στις πρόσφατες επιθέσεις, μετέδωσε σήμερα το ημιεπίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA, επικαλούμενο εκπρόσωπο της υπηρεσίας ατομικής ενέργειας της χώρας.
"Υπήρξε περιορισμένη ζημιά σε ορισμένες περιοχές στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του Φορντό", δήλωσε ο εκπρόσωπος της κρατικής υπηρεσίας ατομικής ενέργειας Μπεχρούζ Καμαλβαντί. "Είχαμε ήδη μεταφέρει εκτός σημαντικό μέρος του εξοπλισμού και των υλικών, και δεν υπήρξε εκτεταμένη ζημιά και δεν υπάρχουν ανησυχίες για μόλυνση", σημείωσε ο ίδιος.
