Του ΤΑΣΟΥ ΘΩΜΑ
Οι ανά τον κόσμο κυβερνήσεις θα επιδοτήσουν το κόστος του πετρελαίου, του αερίου και του άνθρακα με 5,3 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2015, πριμοδοτώντας ουσιαστικά τη ρύπανση και την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με νέα έρευνα που φέρει την υπογραφή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Δεν είναι μία συνηθισμένη έρευνα αυτή που δημοσίευσε το ΔΝΤ. Ο λόγος είναι απλός: Για να υπολογίσουν το ιλιγγιώδες αυτό ποσό, οι επιστήμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείο έβαλαν στο λογαριασμό το «αληθινό κόστος» των ορυκτών καυσίμων, περιλαμβάνοντας δηλαδή τις περιβαλλοντικές συνέπειες, αλλά και την επίδραση στην υγεία των ανθρώπων. Όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα Γκάρντιαν, «τα 5,3 τρισ. δολάρια είναι περισσότερα χρήματα από τη συνολική δαπάνη για την υγεία όλων των κυβερνήσεων του κόσμου». Το ίδιο το ΔΝΤ περιγράφει τα ευρήματα της έρευνας ως «σοκαριστικά», καθώς το ποσό αναλογεί σε: 14,5 δισ. την ημέρα, 600 εκατομμύρια την ώρα, 10 εκατομμύρια το λεπτό ή 168.000 το δευτερόλεπτο!
Ο εμβληματικός επιστήμονας του Λόντον Σκουλ οφ Εκονόμικς (LSE), Νίκολας Στερν, δηλώνει εντυπωσιασμένος από την έρευνα. «Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σημαντική ανάλυση, η οποία σπάει το μύθο πως τα ορυκτά καύσιμα είναι φτηνά, δείχνοντας το πραγματικό τους κόστος. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία γι’ αυτές τις τεράστιες επιδοτήσεις προς τα ορυκτά καύσιμα, επιδοτήσεις οι οποίες στρεβλώνουν τις αγορές και καταστρέφουν την οικονομία, ειδικά στις πιο φτωχές χώρες». Το ΔΝΤ, μάλιστα, υποστηρίζει πως αν καταργηθούν οι επιδοτήσεις προς τα ορυκτά καύσιμα θα μειωθούν άμεσα οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 20%. Όπως γράφει η Γκάρντιαν «αυτό θα ήταν ένα μεγάλο βήμα για την εξημέρωση της κλιματικής αλλαγής».
Μάλιστα, η βρετανική εφημερίδα συμπληρώνει πως το όφελος από τον τερματισμό της επιδότησης των ορυκτών καυσίμων θα μετριούνταν και σε ανθρώπινες ζωές: «Ο αριθμός των πρόωρων θανάτων από εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση θα μειωνόταν κατά 50% - περίπου 1,6 εκατομμύρια ζωές το χρόνο». Όπως ήταν αναμενόμενο, πρώτη στη λίστα των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων έρχεται η Κίνα, με 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετήσιες επιδοτήσεις. Επόμενες στη λίστα οι ΗΠΑ (700 δισ.), η Ρωσία (335 δισ.), η Ινδία (277 δισ.), η Ιαπωνία (157 δισ.), ενώ ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδοτεί με 330 δισεκατομμύρια δολάρια τα ορυκτά καύσιμα.
Τι σημαίνουν «επιδοτήσεις»
Το πλέον κρίσιμο σημείο της συγκεκριμένης έρευνας είναι ο ορισμός του όρου «επιδοτήσεις» του ορυκτού καυσίμου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η έρευνα είναι βέβαιο πως θα αντιμετωπίσει σφοδρή κριτική από διάφορους οικονομικούς κύκλους και ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μιλάμε για έρευνα του ΔΝΤ. Με αυτό στο μυαλό ας εξετάσουμε το διαχωρισμό που κάνει στις «επιδοτήσεις» των ορυκτών καυσίμων. Υπάρχουν οι επιδοτήσεις προς τους παραγωγούς, οι οποίες μπορούν να έχουν πολλές μορφές: Από ειδικό καθεστώς φορολόγησης μέχρι την άμεση χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης. Όπως σημειώνει το Ταμείο, αυτού του είδους οι επιδοτήσεις αναλογούν σε μικρό κομμάτι των 5,3 τρισ. δολαρίων.
Υπάρχει, όμως, και η επιδότηση των καταναλωτών στο κόστος της ενέργειας που πληρώνουν οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις. Γιατί η τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής είναι «ιδιαιτέρως χαμηλή» όπως υποστηρίζει το ΔΝΤ; Γιατί πρέπει να προστεθεί σ’ αυτήν και το κόστος της περιβαλλοντικής καταστροφής από την κατανάλωση ενέργειας.
Να το πούμε απλά: Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατακρίνει τις ανά τον κόσμο κυβερνήσεις γιατί δεν βάζουν υψηλότερους φόρους στην ενέργεια, κάτι που σαφώς θα σήμαινε υψηλότερη τιμή για τους καταναλωτές. Μας λέει, δηλαδή, πως αυτό το κόστος των περιβαλλοντικών καταστροφών, της ρύπανσης, της κλιματικής αλλαγής και της δημόσιας υγείας κακώς δεν περιλαμβάνεται στην τιμή της ενέργειας που καταναλώνουμε. Όπως δηλώνει ο Βίκτορ Γκασπάρ, επικεφαλής του ΔΝΤ για τα δημοσιονομικά ζητήματα: «Οι τιμές της ενέργειας παραμένουν αιματηρές κάτω από το πραγματικό τους κόστος».
Οικονομικές παρενέργειες
Όπως αναφέραμε, πρόκειται για μία έρευνα η οποία είναι βέβαιο πως θα προκαλέσει ένα μεγάλο ντιμπέιτ εν σχέσει με τον τρόπο που πρέπει να μετρούμε το κόστος της ενέργειας και της επιδότησής της. Η έρευνα του ΔΝΤ μπορεί να έρχεται σε μία χρονική στιγμή όπου το χαμηλό κόστος της ενέργειας βοηθάει την ασθμαίνουσα παγκόσμια οικονομία, όμως, θέτει ένα πολύ σημαντικό ζήτημα στο χάρτη. Για να το πούμε απλά: Μετρά τις οικονομικές παρενέργειες από τη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Από τους ασθενείς που θα πάνε στο νοσοκομείο λόγω ρύπανσης μέχρι τις περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση μπορεί να συνδυάζεται – για το… ΔΝΤ μιλάμε άλλωστε – με μία αύξηση τιμής στο κόστος της ενέργειας, όμως, αυτό δεν μειώνει το πραγματικά συγκλονιστικό εύρημα: Υπάρχουν 5 τρισεκατομμύρια λόγοι για να δράσουν επιτέλους οι κυβερνήσεις στο φλέγον ζήτημα των ορυκτών καυσίμων.
