Οι αυξημένες θερμοκρασίες και τα κύματα καύσωνα που παρατηρούνται στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων υγείας και είναι δυνατό να προκαλέσουν καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα. Αυτό είναι το πρόβλημα που πραγματεύεται το EXHAUSTION, ένα νέο ερευνητικό έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ.
Όπως έχει αποδειχθεί, η υψηλή εξωτερική θερμοκρασία αυξάνει τα ποσοστά νοσηλείας, και προκαλεί/επιδεινώνει διάφορες ασθένειες, κυρίως αυτές που σχετίζονται με τις καρδιο-αναπνευστικές παθήσεις. Από την άλλη, σε ότι αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (ΡΜ2.5) και το όζον (Ο3) είναι δύο από τους κύριους ρύπους που απειλούν την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών.
Πιο συγκεκριμένα, η άνοδος των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα σωματίδια PM2.5 αυξάνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια περιόδων με υψηλές θερμοκρασίες και μειωμένες βροχοπτώσεις, όπου ο κίνδυνος ανάπτυξης πυρκαγιών είναι υψηλός. Tα τελευταία χρόνια, ειδικά στη Νότια Ευρώπη, έχουν αναπτυχθεί κλιματικά μοντέλα, τα οποία προβλέπουν τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών. Επιπλέον, υψηλά επίπεδα όζοντος έχουν παρατηρηθεί κατά τη διάρκεια κυμάτων καύσωνα, ενώ προβλέπεται ότι η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των επιπέδων του όζοντος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
- Στις μέρες μας η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί το περιβαλλοντικό πρόβλημα που συνδέεται με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στην Ευρώπη. Ένα θερμότερο κλίμα είναι δυνατό να οδηγήσει σε επιπλέον αύξηση των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης, υποσκάπτοντας τις τρέχουσες πολιτικές μείωσης των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το όζον (Ο3) στην επιφάνεια της γης και τα λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (PM2.5) αυξάνονται σε ρυπασμένες περιοχές όταν αυξάνεται η θερμοκρασία του αέρα, ακόμα και όταν οι ίδιες οι εκπομπές τους μειώνονται. Αυτό το γεγονός είναι δυνατό να οδηγήσει σε αναπόφευκτες επιπτώσεις στην υγεία, δηλώνει η Δρ. Kristin Aunan, συντονίστρια του έργου EXHAUSTION.
Επεισόδια ακραίων θερμοκρασιών και υψηλών επιπέδων PM2.5 και O3 είναι πιθανό να παρατηρηθούν ταυτόχρονα, ενώ λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη προβλέπεται ότι στο μέλλον θα εμφανίζονται συχνότερα, θα διαρκούν περισσότερο και θα έχουν μεγαλύτερη ένταση.
Με το EXHAUSTION, κορυφαία στον χώρο ερευνητικά ινστιτούτα και εταιρείες από όλη την Ευρώπη συγκεντρώνουν την εμπειρία τους με όραμα να εξελίξουν τη γνώση σχετικά με την αλληλο-εξάρτηση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της ακραίας ζέστης, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και της ανθρώπινης υγείας στην Ευρώπη. Το έργο EXHAUSTION (“Έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες και ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη – Καρδιο-αναπνευστικές επιπτώσεις και οφέλη από τον μετριασμό και την προσαρμογή σε αυτά”) χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την έρευνα και την καινοτομία Horizon2020.
Το EXHAUSTION θα ερευνήσει τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις των υψηλών εξωτερικών θερμοκρασιών και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης: πως επηρεάζεται η ευπάθεια του ατόμου σε αυτούς τους εξωτερικούς παράγοντες από τον τόπο διαμονής, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του ατόμου, συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας της κατοικίας, του μορφωτικού επιπέδου και του εισοδήματός του;
Καλά σχεδιασμένες στρατηγικές προσαρμογής μπορούν να βοηθήσουν τις κοινωνίες στον περιορισμό των σχετικών επιπτώσεων και των πρόωρων θανάτων ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των νεογνών, και των ατόμων με χρόνιες ασθένειες.
- Αποφεύγοντας την αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας λόγω καρδιο-αναπνευστικών ασθενειών από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις υψηλές θερμοκρασίες, ή ακόμα και επιτυγχάνοντας τη μείωσή τους, τα σχετικά κόστη υγειονομικής περίθαλψης πρόκειται να μειωθούν σημαντικά, ενώ η ποιότητα ζωής ευπαθών ατόμων πρόκειται να βελτιωθεί αισθητά, λέει η Aunan.
Οι συμμετέχοντες στο έργο συναντήθηκαν στο Όσλο της Νορβηγίας στη 1-3 Ιουλίου 2019 για την έναρξη του EXHAUSTION.
Το EXHAUSTION είναι ένα έργο που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συντονίζεται από το Κέντρο Διεθνούς Κλιματικής Έρευνας CICERO (Νορβηγία) με τη συμμετοχή 13 εταίρων: Πανεπιστήμιο του Όσλο (Νορβηγία), Νορβηγικό Ινστιτούτο για τη Δημόσια Υγεία (Νορβηγία), Πανεπιστήμιο του Aarhus (Δανία), Κέντρο Helmholtz στο Μόναχο (Γερμανία), Πανεπιστήμιο του Porto (Πορτογαλία), Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ρουμανία), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ελλάδα), Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου (Ηνωμένο Βασίλειο), Ινστιτούτο Κοινωνικο-οικονομικής Έρευνας του Λουξεμβούργου (Λουξεμβούργο), Τμήμα Επιδημιολογίας της Υπηρεσίας Υγείας της Περιφέρειας Lazio στη Ρώμη (Ιταλία), Φινλανδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο (Φινλανδία), InfoDesignLab AS (Νορβηγία), DRAXIS Περιβαλλοντική Α.Ε. (Ελλάδα).
