Της Λεμονιάς Βασβάνη
Ο ανθρώπινος παράγοντας, είναι αποκλειστικά υπεύθυνος ή συνυπεύθυνος στο 95% των περιπτώσεων τροχαίων συμβάντων. Ταχύτητα, μη χρήση ζώνης ή κράνους, αλκοόλ και απόσπαση προσοχής είναι οι κύριες αιτίες τροχαίων, ενώ σημαντικές είναι και οι παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. Στη χώρα μας που υποφέρει αρκετά από την «πανδημία» των τροχαίων, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει σωστή κυκλοφοριακή αγωγή και αυτό να ξεκινάει από τις μικρές ηλικίες. Με αυτό τον τρόπο θα μπαίνουν οι σωστές βάσεις για πολίτες που θα ξέρουν πώς να φερθούν και ως πεζοί αλλά και ως οδηγοί.
Το δικό της λιθαράκι σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής βάζει το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «ΠΑΝΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ» μέσα από τη δράση του. Και ειδικά για παιδιά πραγματοποιεί το πρόγραμμα Moving STARS (Moving Safely To All Roads) «Αστεράκια σε Κίνηση». Στόχος του είναι «να παντρέψει το παιχνίδι και την κίνηση με την κυκλοφοριακή αγωγή δημιουργώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα διαθέσιμο για Εκπαιδευτικούς», ανέφερε στο «TyposThes» ο Βαγγέλης Μακρής, Υπεύθυνος Σχολικών Προγραμμάτων Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς».
Όπως εξήγησε: «To Moving STARS (Moving Safely To All Roads) «Αστεράκια σε Κίνηση», είναι ένα σχέδιο Erasmus+ που συντονίζει το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «ΠΑΝΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ» σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία, Πολωνία και Τουρκία καθώς και σε όλη την Ευρώπη μέσω ενός πιλοτικού δικτύου 100 Σχολείων. Σκοπός του σχεδίου είναι να παντρέψει το παιχνίδι και την κίνηση με την κυκλοφοριακή αγωγή δημιουργώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα διαθέσιμο για Εκπαιδευτικούς. Σε συνεργασία με επαγγελματίες εξειδικευμένους στην οδική ασφάλεια, παιδαγωγούς, ειδικούς ανάπτυξης ψηφιακών εφαρμογών και άλλους εταίρους δημιουργήσαμε έναν Οδηγό Εκπαιδευτικών με περισσότερα από 65 παιχνίδια καθώς και συνοδευτικό υλικό, όπως εκπαιδευτικές κάρτες, φύλλα εργασίας, επιτραπέζια παιχνίδια, ψηφιακές εφαρμογές, τάπητες κ.α.».
Ο ενδιαφερόμενος Δάσκαλος ή Νηπιαγωγός μπορεί να επισκεφθεί την πλατφόρμα www.movingstars.eu και να κατεβάσει δωρεάν ολόκληρο το εκπαιδευτικό πακέτο και να τρέξει το πρόγραμμα στην τάξη. Όπως ανέφερε ο κ. Μακρής: «Στην Ελλάδα έχουμε την ευκαιρία να βρισκόμαστε οι ίδιοι μέσα στα σχολεία, καθώς τα “Αστεράκια σε Κίνηση” έχουν ήδη λάβει την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, προκειμένου να δείξουμε στην πράξη στους εκπαιδευτικούς το πως πραγματοποιούνται τα παιχνίδια. Παράλληλα, διοργανώνουμε επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών, όπως κάναμε πρόσφατα σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά, παρουσιάζοντας τη μεθοδολογία του Moving Stars μέσα από βιωματικά εργαστήρια όπου οι εκπαιδευτικοί εξοικειώνονται με τα παιχνίδια για να μπορέσουν στη συνέχεια να τα υλοποιήσουν στην τάξη. Αυτό που βλέπουμε τόσο μέσα στα σχολεία όσο και στις επιμορφωτικές δράσεις είναι καταρχάς ο ενθουσιασμός όλων με τον παιχνιδοκεντρικό και ομαδοσυνεργατικό χαρακτήρα των δραστηριοτήτων. Η μάθηση γίνεται πολύ πιο ευχάριστη και αποδοτική τόσο για τον μαθητή όσο και για τον εκπαιδευτικό όταν συνδυάζεται με το Παιχνίδι. Αυτή είναι η βασική αρχή του προγράμματος και το πλεονέκτημά του. Πέρα από τις γνώσεις και τις δεξιότητες τα παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση, μαθαίνουν να τηρούν τους κανόνες και να συνεργάζονται αρμονικά. Ακόμα και σε νηπιαγωγεία σε περιοχές της Αθήνας όπου υπάρχουν πολλά αλλόγλωσσα παιδιά η εκπαίδευση γίνεται πιο εύκολη καθώς χρησιμοποιούμε εικόνες, κάρτες και χρώματα, καθώς και απλούς κανόνες παιχνιδιών που μπορούν να ακολουθήσουν όλοι και να ενταχθούν εύκολα στην ομάδα».
Πόσο σημαντική είναι η γνώση της οδικής ασφάλειας από τις μικρές ηλικίες;
«Είναι εξαιρετικά σημαντική» εξήγησε ο Υπεύθυνος Σχολικών Προγραμμάτων Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς», «καθώς αφορά στην απόκτηση απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων ώστε τα παιδιά να παραμείνουν ασφαλή στο δρόμο. Πρέπει ένα παιδί με το τέλος του δημοτικού σχολείου να γνωρίζει πως να διασχίζει το δρόμο και να παραμένει ασφαλής ως πεζός, το ίδιο και ως ποδηλάτης ή επιβάτης αυτοκινήτου. Πέρα όμως από γνώσεις και δεξιότητες η Κυκλοφοριακή Αγωγή οφείλει να αφορά και στη διαμόρφωση στάσεων και συμπεριφορών καλλιεργώντας από νωρίς μια “Οδική Κουλτούρα Ασφάλειας” που θα προάγει την υπεύθυνη συμπεριφορά στο δρόμο. Οι υπεύθυνοι χρήστες του οδικού δικτύου είναι και υπεύθυνοι πολίτες που σέβονται το διπλανό τους και μεριμνούν τόσο για την προσωπική όσο και συλλογική υγεία και ευημερία. Επίσης, είναι σημαντικό να μιλήσουμε στα παιδιά για τη βιώσιμη κινητικότητα και τα εναλλακτικά του αυτοκινήτου μέσα μεταφοράς που είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο που προάγουν την καλή υγεία.
Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε μέσα από τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα έχοντας εκπαιδεύσει περισσότερους από 280.000 μαθητές και 5.500 εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τον ίδιο σκοπό έχει και ο Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Ψηφιακής Δημιουργίας για την Οδική Ασφάλεια, που από το 2017 το Ι.Ο.ΑΣ. συνδιοργανώνει με το τμήμα της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης και Ψηφιακών Μέσων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι μαθητές γίνονται οι ίδιοι δημιουργοί ψηφιακών έργων (ταινίες, ντοκιμαντέρ, βίντεο σποτ ή άλλη ψηφιακή εφαρμογή χρησιμοποιώντας εργαλεία web 2.0) με σκοπό να επηρεάσουν τους συνομήλικους τους σε θέματα Οδικής Ασφάλειας. Είναι μια διοργάνωση που μέχρι σήμερα έχουν λάβει μέρος περισσότεροι από 3.500 μαθητές ενώ είναι διαθέσιμο και ένα Εργαστήριο Δεξιοτήτων με τίτλο «Ψηφιακή Δημιουργία και Οδική Ασφάλεια».
«Πανδημία» τροχαίων στην Ελλάδα
Στο αν υπάρχουν περιοχές που είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένες ο κ. Μακρής σημείωσε ότι: «Η χώρα μας έχει υποφέρει αρκετά από την «πανδημία» των τροχαίων. Είναι σπάνιο να συναντήσουμε κάποιον που να μην έχει στον στενό συγγενικό ή φιλικό του κύκλο κάποιον που να έχει τραυματιστεί σοβαρά ή ακόμα χειρότερα χάσει τη ζωή του. Είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους και οπουδήποτε και αν βρισκόμαστε υπάρχει επίγνωση του προβλήματος. Σίγουρα σε περιοχές όπου επισκεπτόμαστε και καταφέρνουμε να ενημερώσουμε μια μεγάλη ομάδα πληθυσμού - από μαθητές και νέους, μέχρι γονείς και απλούς πολίτες όλων των ηλικιών - η επίγνωση του προβλήματος γίνεται και ευαισθητοποίηση, ότι «θα μπορούσε να συμβεί και σε μένα» γι’ αυτό πρέπει να βάλω τη ζώνη μου, να φορέσω το κράνος μου να ακολουθώ τον Κ.Ο.Κ.. Αυτό είναι που προσπαθούμε να κάνουμε, να βρεθούμε σε όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές ώστε να καλλιεργήσουμε μια Οδική Κουλτούρα Ασφάλειας, ευαισθητοποιημένων πολιτών που βάζουν σε προτεραιότητα την προσωπική τους ασφάλεια αλλά και την ασφάλεια των άλλων στο δρόμο».
Ο ανθρώπινος παράγοντας υπεύθυνος ή συνυπεύθυνος στο 95% των τροχαίων
Σύμφωνα με πληροφορίες που δόθηκαν από τον Υπεύθυνο Σχολικών Προγραμμάτων Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» στο «TyposThes»: «Το 2021 η Ελλάδα κατέγραψε 57 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους όταν ο Ευρωπαϊκός Μέσος Όρος ήταν 45 νεκροί. Στο ένα άκρο έχουμε τη Νορβηγία με 15 νεκρούς και στον αντίποδα η Ρουμανία με 92,7 νεκρούς. Η απάντηση γιατί αυτό συμβαίνει δεν είναι απλή καθώς η Οδική Ασφάλεια είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα. Ας δούμε λίγο ξεχωριστά το τρίγωνο Άνθρωπος – Δρόμος – Όχημα για να κατανοήσουμε καλύτερα το θέμα. Καταρχάς ο ανθρώπινος παράγοντας, όπως γνωρίζουμε, είναι αποκλειστικά υπεύθυνος ή συνυπεύθυνος στο 95% των περιπτώσεων τροχαίων συμβάντων.
Το Ι.Ο.ΑΣ. ακολουθεί την Προσέγγιση του Ασφαλούς Συστήματος, μία από τις βασικές παραδοχές της οποίας είναι ότι οι άνθρωποι κάνουν λάθη τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε τροχαίες συγκρούσεις. Έτσι λοιπόν και στην Ελλάδα οι βασικοί παράγοντες πρόκλησης τροχαίων συγκρούσεων που σχετίζονται με τον άνθρωπο είναι, όπως και στις περισσότερες χώρες, η υπερβολική ταχύτητα, η μη χρήση ζώνης ή κράνους, η κατανάλωση αλκοόλ πριν την οδήγηση και η απόσπαση προσοχής (κυρίως μέσω της χρήσης του κινητού τηλεφώνου. Από κει και πέρα όμως ξεκινούν οι ιδιομορφίες της ελληνικής περίπτωσης καθώς αν αναλογιστούμε την επιθετικότητα που διακρίνει τους Έλληνες οδηγούς (η οποία τεκμηριώνεται με σχετικές έρευνες) σε συνδυασμό με την ελλιπή αστυνόμευση, καταλήγουμε στη συχνή μη τήρηση των κανόνων σε βάρος της Οδικής Ασφάλειας. Έτσι πολλές επικίνδυνες συμπεριφορές τις συναντάμε στη χώρα μας μεγεθυμένες. Για παράδειγμα σχετικές μελέτες δείχνουν πως οι Έλληνες παραδέχονται να κάνουν χρήση του κινητού ενώ οδηγούν περισσότερο από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι κανόνες όμως δεν αφορούν μόνο στους οδηγούς αλλά σε όλους τους χρήστες του οδικού δικτύου. Αναλύοντας τα στοιχεία για συγκεκριμένες ομάδες χρηστών του οδικού δικτύου, προκύπτει ότι το 2019 περισσότεροι από τους μισούς θανάτους από τροχαία στην Ελλάδα αφορούσαν σε ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου (πεζούς, οδηγούς ποδηλάτων και μοτοσικλετιστές). Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από αυτό που παρατηρείται στην Ε.Ε. συνολικά. Ειδικά για τους μοτοσικλετιστές, το 2020 το ποσοστό των θανάτων μοτοσικλετιστών επί του συνόλου των θανάτων από τροχαίες συγκρούσεις έφτασε το 32,2% για την Ελλάδα, τοποθετώντας τη στην πρώτη θέση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πέρα από τους μοτοσικλετιστές, έμφαση πρέπει να δοθεί και στην προστασία και βελτίωση των παρεχόμενων υποδομών για πεζούς και ποδηλάτες, με στόχο την ασφάλειά τους αλλά και την προώθηση εναλλακτικών και πιο βιώσιμων τρόπων μετακίνησης. Για αυτό το λόγο έχουμε επενδύσει στην ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση όλων των χρηστών του οδικού δικτύου.
Όσον αφορά στις υποδομές δεν χωράει αμφισβήτηση ότι στη μεγάλη αυτή μείωση των θανάτων που σημειώθηκε κατά την προηγούμενη δεκαετία οφείλεται κατά πολύ στους νέους, σύγχρονους αυτοκινητόδρομους 2.200 km σήμερα από 750 km το 2007. Ωστόσο, αυτό αφορά μόνο στον κύριο κορμό του οδικού δικτύου της Ελλάδας και όχι στους επαρχιακούς δρόμους που τα προβλήματα είναι πολλά ακόμη. Οι δε αστικές οδικές υποδομές, όπως αναφέρθηκε, δεν είναι καθόλου φιλικές για τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου όπως είναι τα παιδιά και οι νέοι που κυρίως περπατούν, ποδηλατούν ή οδηγούν μηχανές. Τέλος, όσον αφορά στα οχήματα, η μη επαρκής συντήρηση και ο γηρασμένος στόλος οχημάτων είναι ένας ακόμη παράγοντας που επιβαρύνει την ασφαλή κυκλοφορία».
Εκπαίδευση σε περισσότερους από 285.000 μαθητές
«H συμβολή του Ινστιτούτου είναι σημαντική όσον αφορά στην προώθηση της εκπαίδευσης στην Οδική Ασφάλεια και την Κινητικότητα στη χώρα μας, καθώς μόνο στα τελευταία χρόνια έχουν εκπαιδευτεί μέσω των προγραμμάτων μας περισσότεροι από 285.000 μαθητές μέσα σε σχολικές τάξεις", τόνισε ο κ. Μακρής. Και συμπλήρωσε: «Έχουμε αναπτύξει εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες, επιστημονικά τεκμηριωμένα, που συνδυάζουν τη θεωρητική με τη βιωματική προσέγγιση και ανταποκρίνονται αφενός μεν στις ανάγκες των μαθητών ως χρήστες του οδικού δικτύου και αφετέρου στα παιδαγωγικά πλαίσια που θέτει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων καθώς τα προγράμματα του Ινστιτούτου που απευθύνονται σε μαθητές έχουν την έγκριση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Επίσης, πολλοί περισσότεροι πολίτες έχουν εκτεθεί κατά καιρούς στα μηνύματα του Ινστιτούτου είτε μέσα από καμπάνιες στα ΜΜΕ είτε μέσα από ανοιχτές δράσεις που διοργανώνονται σε δήμους και ΟΤΑ. Οι καμπάνιες μας έχουν σκοπό να ενημερώσουν το κοινό για νέους ή λιγότερο γνωστούς κανόνες, να ευαισθητοποιήσουν σχετικά με διάφορα προβλήματα ή να πείσουν τον πληθυσμό να απέχει από επικίνδυνες συμπεριφορές και να υιοθετήσει άλλες, ασφαλείς, όταν κινείται στο δρόμο.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το έργο του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας επεκτείνεται και στις υποδομές της χώρας με παρεμβάσεις που ενισχύουν την ασφάλεια με ουσιαστικό τρόπο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η τοποθέτηση φωτεινών σηματοδοτών με υπερυψωμένους βραχίονες σε σημαντικά σημεία στο κέντρο της Αθήνας, ειδικότερα σε κεντρικές λεωφόρους όπως είναι η Πανεπιστημίου, η Βασ. Σοφίας και η Πατησίων, έργα στο αεροδρόμιο της Κρήτης “Νίκος Καζαντζάκης” και πρόσφατα έργα με πεζοδιαβάσεις και σήμανση επικίνδυνων σημείων στον οδικό άξονα ΕΟ77 στην Εύβοια όπου λόγω υψηλών ταχυτήτων σημειώθηκε μεγάλος αριθμός θανατηφόρων τροχαίων».
- Πώς έσβησαν «οι μεγάλοι» της χαρτοποιίας - Η εταιρεία πρωταγωνιστής από Θεσσαλονίκη
- Θάνατος κοριτσιού στη Θεσσαλονίκη: «Δεν ενημερώθηκε η μητέρα για τη νοσηλεία»
- Έρχεται προσεισμικός έλεγχος για 64.000 δημόσια κτίρια - Πρώτα σχολεία, Νοσοκομεία
