Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Προφανώς και οι λέξεις ωχριούν, προφανώς και τα λόγια περιττεύουν. Η σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο σκοτεινές και βαθιά στενάχωρες σελίδες της εποχής μας, καταδικασμένη να μνημονεύεται για δεκαετίες από τώρα με τον πιο μελανό και μελαγχολικό τρόπο. Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα για να απαλύνουμε τον πόσο όσων έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους τόσο αδόκητα, παρά μόνο να ψελλίσουμε ένα άψυχο κουράγιο. Παράλληλα, ας ευχηθούμε καλή δύναμη σε όλους τους επιβαίνοντες που βγήκαν σώοι από αυτή τη φρικωδία, ιδίως σε όσους βίωσαν το αποτρόπαιο συναίσθημα να κρέμεται η ζωή τους από μια κλωστή και είδαν με τα ίδια τους τα μάτια εικόνες που κανείς άνθρωπος δεν θα ήθελε να αντικρίσει στη ζωή του.
Από εκεί και έπειτα, εξυπακούεται δεν θα αποκλίνουμε από την πάγια στάση μας σε κάθε αντίστοιχη κατάμαυρη περίσταση (άλλη κουβέντα, βέβαια, το πόσο συχνές έχουν γίνει αυτές οι περιστάσεις στη χώρα, μια κουβέντα που πρέπει να διεξαχθεί με όρους κατεπείγοντος και πολύ σύντομα): δεν πρόκειται να επιδοθούμε σε ανελέητο κράξιμο προτού στεγνώσουν τα δάκρυα των θρηνούντων και το αίμα των θυμάτων. Από την άλλη, δεν πρόκειται να πετάξουμε αετό, να κάνουμε τα στραβά μάτια, ούτε να στείλουμε την μπάλα στην εξέδρα.
Όπως έχει προκύψει από τη μέχρι τώρα διερεύνηση του δυστυχήματος, η σύγκρουση προέκυψε από ανθρώπινο λάθος. Εννοείται, λοιπόν, πως όποιες ευθύνες αναλογούν στους υπαίτιους αυτού του μοιραίου λάθους πρέπει να αποδοθούν τάχιστα και χωρίς περιστροφές. Φυσικά, το πιο ακανθώδες ερώτημα έγκειται αλλού: στο πώς είναι δυνατόν, σε αυτήν την εποχή της απόλυτης ψηφιακής συνδεσιμότητας και του απόλυτου ηλεκτρονικού monitoring των κινήσεων όλων μας η ασφάλεια εκατοντάδων επιβατών να επαφίεται στην εκτίμηση και στην πιθανολόγηση ενός ή δύο ή τριών μεμονωμένων ατόμων; Πώς είναι δυνατόν δύο τρένα για χιλιόμετρα ολόκληρα να βαδίζουν το ένα καταπάνω στο άλλο και να μην υπάρχει οποιοδήποτε ενεργό και αξιόπιστο σύστημα προειδοποίησης; Πώς είναι δυνατόν να μην ήταν εφικτό να προλάβουμε έγκαιρα και άμεσα αυτή την ανείπωτη τραγωδία; Πώς ανεχόμαστε να ζούμε σε μια χώρα με τόσο εγκληματικά ανεπαρκείς υποδομές σε κάθε επίπεδο;
Η πλήρης απαξίωση και υποβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου της Ελλάδας έχει προφανώς ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες, μέχρι να φτάσουμε στο τωρινό μαύρο χάλι, όπου το βασικό δίκτυο της Ελλάδας εξαντλείται σε μια βασική γραμμή που συνδέει τις δύο μεγαλύτερες πόλεις, με ελάχιστα δρομολόγια και ελάχιστες στάσεις, γεγονός που φυσικά δίνει ένα ακόμη πιο τραγικό πρόσημο στο όλο συμβάν. Οι ευθύνες στην παρούσα φάση είναι ολικές και πολυπρισματικές, αγγίζοντας τόσο τον ιδιωτικό πάροχο υπηρεσιών όσο και τις κρατικές δομές που έχουν την εποπτεία των γραμμών. Φυσικά, στο επαίσχυντο παιχνίδι εντυπώσεων που θα ακολουθήσει το μόνο που θα βγει στην επιφάνεια είναι η στηλίτευση του ενός ή των δύο ή των τριών ατόμων (που εννοείται πως φέρουν και αυτοί αδιανόητες ευθύνες). Όσο για την ιδιωτικοποίηση, ούτως ή άλλως πρόκειται μάλλον για την πιο αποτυχημένη ιδιωτικοποίηση-παρωδία στην ιστορία του Δυτικού κόσμου, όπου τα πράγματα μάλλον χειροτέρεψαν παρά καλυτέρευσαν σε όλα τα επίπεδα μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης. Παρόλα αυτά, όπως προείπαμε, οι ευθύνες στη συγκεκριμένη περίπτωση -όπως είναι πασιφανές- είναι πολυδιάστατες και εκτείνονται προς πολλές κατευθύνσεις.
Κλείνοντας, και αφότου περιμένουμε να επικρατήσει ένα χυδαίο χάος σε κάθε εκφορά δημόσιου, πολιτικού και μιντιακού λόγου το προσεχές διάστημα, ένα μικρό -και όσο μπορούμε διακριτικό- σχόλιο για ορισμένα βαρύγδουπα πρόσωπα της ελληνικής δημοσιογραφίας. Σε αυτή εδώ τη συνθήκη, με το ερεβώδες σύννεφο μιας αδιανόητης τραγωδίας πάνω από τα κεφάλια μας, είναι τουλάχιστον μακάβριο και αντιδεοντολογικό να ακούμε παιάνες για το πώς λειτούργησαν τα πάντα στην εντέλεια όσον αφορά τον κρατικό μηχανισμό. Όταν δεκάδες άνθρωποι βρήκαν αποτρόπαιο θάνατο σε μια διαδρομή ρουτίνας, δεν υπάρχει τίποτα που να λειτούργησε καλά γενικότερα. Αν δεν έχουμε να πούμε κάτι ουσιώδες, δεν είναι κακή ιδέα να σιωπήσουμε για λίγο.
