Tην αδυναμία πολλών νοικοκυριών στη Θεσσαλονίκη να ανταποκριθούν στο κόστος θέρμανσης και ηλεκτροδότησης, αλλά και την ραγδαία άνοδο της χρήσης φυσικού αερίου στην πόλη αποτυπώνει έρευνα για την ενεργειακή φτώχεια που διενήργησε η εταιρεία Palmos Analysis για λογαριασμό της ευρωβουλευτού της Νέας Δημοκρατίας, Μαρίας Σπυράκη.
Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ως ευάλωτα στην κατάσταση ενεργειακής φτώχειας είναι τα νοικοκυριά τα οποία ξοδεύουν περισσότερο από 10% του εισοδήματός τους για θέρμανση και ηλεκτροφωτισμό. Ο μέσος όρος της αντίστοιχης δαπάνης στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης είναι 13%.
Βαρύτητα έχει το γεγονός ότι, ποσοστό της τάξης του 62%, δηλαδή 190.000 νοικοκυριά στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης, ανήκουν στην κατηγορία των νοικοκυριών που είτε είναι ευάλωτα είτε βρίσκονται ήδη σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας.
Στα είδη ενέργειας που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά προηγείται το φυσικό αέριο με ποσοστό 57%. Έπεται το πετρέλαιο με 23% ενώ σημαντική θέση έχουν τα ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα (11%) και τα κλιματιστικά (10%).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι, το σύνολο αυτών που δηλώνουν η κατοικία τους δεν θερμαίνεται (1% ή περίπου 3.000 νοικοκυριά) ανήκει εξ ολοκλήρου στην κατηγορία των πολιτών με ετήσιο εισόδημα μικρότερο των 5.000 ευρώ.
Πάνω από τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά δηλώνουν ότι, από το 2000 και μετά, έχουν αλλάξει το είδος της ενέργειας που χρησιμοποιούν για τη θέρμανσή τους, με κορύφωση τα τελευταία και πιο δύσκολα χρόνια της ύφεσης (2011-2017), οπότε και πραγματοποιήθηκαν τα δύο τρίτα (64%) των αλλαγών συστημάτων θέρμανσης. Ως βασικό λόγο (56%) για την αλλαγή επικαλούνται το υψηλό κόστος του προηγούμενου συστήματος θέρμανσης.
Το μεγαλύτερο ποσοστό όσων δηλώνουν αλλαγή συστήματος θέρμανσης (83%) χρησιμοποιούσαν προηγουμένως πετρέλαιο. Ο βασικός όγκος αυτών (σχεδόν 8 στα 10 νοικοκυριά -78%) πέρασε στη χρήση φυσικού αερίου και ένα 13% αντικατέστησε το πετρέλαιο με κλιματιστικά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, η χρήση φυσικού αερίου παρουσιάζει σαφή ανοδική τάση καθώς αυξάνεται η εισοδηματική κατάσταση ενός νοικοκυριού. Αντιθέτως, η χρήση ηλεκτρικών σωμάτων και κλιματιστικών κορυφώνεται στα «φτωχότερα» νοικοκυριά (ετήσιο εισόδημα <5.000 ευρώ). Κατά πάσα βεβαιότητα, σε αυτό συντελούν, εκτός των άλλων και τα υψηλά κόστη εγκατάστασης συστημάτων φυσικού αερίου και σύνδεσης.
Προκειμένου να καλύψουν το αυξημένο κόστος θέρμανσης, τα νοικοκυριά περιέκοψαν κυρίως δαπάνες ένδυσης και υπόδησης (58%), διασκέδασης και ψυχαγωγίας (36%) και τρόφιμα/έξοδα σούπερ μάρκετ (32%).
Ανάλογη είναι η εικόνα των περικοπών για την κάλυψη του κόστους ηλεκτροφωτισμού.
Εντονότερη είναι η δυσχέρεια των νοικοκυριών με χαμηλό ετήσιο εισόδημα (<10.000 €) στη δυνατότητα να προμηθευθούν πετρέλαιο (20% σε σύγκριση με 12,5% στο σύνολο των νοικοκυριών ). Επίσης, αντίστοιχη δυσκολία παρουσιάζεται μεταξύ των ανέργων και των συνταξιούχων, το 23% των οποίων δηλώνουν ότι αναγκάστηκαν να βάλουν φέτος λιγότερο πετρέλαιο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, παρά τις σαφώς χειρότερες κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν το φετινό χειμώνα σε σχέση με πέρυσι.
- 22.000 νοικοκυριά (7%) δηλώνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος θέρμανσης και 15.000 νοικοκυριά (5%) στο κόστος ηλεκτροφωτισμού.
- 163.000 νοικοκυριά (53%) τα βγάζουν πέρα με δυσκολία με τα έξοδα θέρμανσης και, αντιστοίχως, 185.000 (60%) με τα έξοδα ηλεκτροφωτισμού.
- 8.000 νοικοκυριά (38%) δηλώνουν ότι υπάρχουν περίοδοι που το νοικοκυριό τους δεν θερμαίνεται και 65.000 (21%) ότι θερμαίνουν μέρος μόνο του σπιτιού τους.
- 31.000 νοικοκυριά (10%) δεν έχουν συνεχώς διαθέσιμο ζεστό νερό και αυτό συμβαίνει με ιδιαίτερη ένταση (41%) τα τελευταία κρίσιμα χρόνια της ύφεσης (2011-2017) λόγω, κυρίως, (70%) του υψηλού κόστους.
- Για 2.000 νοικοκυριά (14%) υπάρχουν περίοδοι που στο σπίτι τους δεν έχουν ρεύμα.
- 5 στα 10 νοικοκυριά θεωρούν το κόστος θέρμανσης υψηλό (πολύ & αρκετά) και 6 στα 10 το κόστος ηλεκτροφωτισμού αντιστοίχως.
Υπό το πρίσμα των ενεργειακών παραμέτρων, 55.000 νοικοκυριά εμφανίζουν προβλήματα με υγρασίες και μούχλες, 37.000 έχουν κακή ή ανύπαρκτη μόνωση και 31.000 παλαιά ή ακατάλληλα κουφώματα.
Για την εξοικονόμηση ενέργειας μέτρα έχουν λάβει 4 στα 10 νοικοκυριά. Αυτά αφορούν κυρίως τις συνήθειές τους, καθώς προηγείται (50%) η περιοδική διακοπή λειτουργίας των θερμαντικών μέσων. Έπεται (43%) η αντικατάσταση των λαμπτήρων. Μόνο το 26% των νοικοκυριών έχει προχωρήσει σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης του σπιτιού.
Σε σχέση με τη συνέπεια πληρωμής των λογαριασμών, 18.500 νοικοκυριά δηλώνουν ότι έχουν οφειλές και, είτε πληρώνουν με διακανονισμό είτε αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς του ρεύματος. Στην περίπτωση των λογαριασμών του νερού ο αριθμός των νοικοκυριών που δηλώνει τέτοια δυσχέρεια είναι 12.000 ενώ στο αέριο 3.500 νοικοκυριά.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στην ημερίδα που διοργάνωσε η Μαρία Σπυράκη στο αμφιθέατρο “Αλέξης Μινωτής του δημαρχείου Αμπελοκήπων.
