Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Καλύτερη από το μέσο όρο της χώρας δείχνει η κατάσταση στη Β. Ελλάδα όσον αφορά τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας της Ernst & Young Ελλάδος με τίτλο «Made in Greece: Το μεγάλο στοίχημα των ελληνικών εξαγωγών», που παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης στη Θεσσαλονίκη. Όπως προκύπτει, εξάγουν μεγαλύτερο ποσοστό του τζίρου, σε περισσότερες χώρες, ενώ έχουν περισσότερες μονάδες στο εξωτερικό.
Αυτό σύμφωνα με τον επικεφαλής της Ernst & Young Ελλάδος κ. Πάνο Παπάζογλου δεν προκαλεί εντύπωση καθώς υπάρχουν αρκετές ερμηνείες. Ανέφερε συγκεκριμένα την απόσταση της περιοχής από διοικητικό κέντρο χώρας (η Β. Ελλάδα δεν ήταν ποτέ προμηθευτής του δημοσίου, όπως τονίστηκε), την εγγύτητα με τη βαλκανική αγορά και το γεγονός ότι το επιχειρηματικό κλίμα στη Β. Ελλάδα είναι «πιο υγιές». Ο κ. Παπάζογλου χαρακτήρισε το θέμα των εξαγωγών ως οικονομικό ζήτημα απόλυτης προτεραιότητας. «Αν δεν καταφέρουμε να εξάγουμε περισσότερο, είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε και πάλι σε δύσκολες καταστάσεις», όπως είπε χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας το μεγάλο πρόβλημα του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο τον οποίο ξεκίνησε όπως είπε σταδιακά από τη δεκαετία του ’90 και εντάθηκε τέλος του 20ου και αρχές του 21ου αιώνα. «Ήταν καθρέφτης της έλλειψης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας», τόνισε, σημειώνοντας ότι τα χρόνια των μνημονίων υπήρξε βελτίωση, αφού μειώθηκε η αγοραστική μας δύναμη και οι εισαγωγές της χώρας. Τα χρόνια των μνημονίων επικεντρωθήκαμε κυρίως σε δημοσιονομικά θέματα και λίγο μας απασχόλησε το πρόβλημα της κλειστής οικονομίας που χτίσαμε τα προηγούμενα χρόνια και δεν φαίνεται να το βελτιώνουμε, όπως είπε χαρακτηριστικά. Όσο για τα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία στηρίζεται σε στοιχεία του 2015 και έγινε σε επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα, τα χαρακτήρισε «αρνητικά με νότες αισιοδοξίας».
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, τα οποία παρουσίασε ο κ. Γιάννης Ζαχαριάδης, επικεφαλής του τμήματος οικονομικών αναλύσεων της ΕΥ, οι συνολικές εξαγωγές της Βόρειας Ελλάδας φτάνουν τα 5 δις ευρώ περίπου το 2015, ποσό που αντιστοιχεί στο 20% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας. Σχεδόν το 80% προέρχεται από την Κεντρική Μακεδονία. Η πορεία των εξαγωγών της Μακεδονίας και της Θράκης είναι πτωτική τα τελευταία χρόνια – σημειώνοντας από το 2012 σωρευτικά μείωση περίπου 10%. Οι επιδόσεις των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας ως προς τον αριθμό χωρών στις οποίες εξάγουν, είναι καλύτερες σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα (59% έναντι 47%) με τις επιχειρήσεις της περιοχής να εξάγουν σε περισσότερες από 21 χώρες. Οι βορειοελλαδικές επιχειρήσεις εξάγουν σε είδος το 47% του τζίρου τους (έναντι μέσου όρου 42% στο σύνολο του δείγματος), ενώ το 59% (έναντι 47% στο σύνολο) διαθέτουν τα προϊόντα τους σε περισσότερες από 20 χώρες. Σε ποσοστό 25% (20% στο σύνολο) διαθέτουν παραγωγικές μονάδες στο εξωτερικό, ενώ το 91% (έναντι 89% στο σύνολο) εξάγουν στις αγορές των Βαλκανίων. Η έρευνα εξέτασε την τάση της εξαγωγικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης και όπως προκύπτει, στη Β. Ελλάδα, πάνω από 7 στις 10 επιχειρήσεις απάντησαν ότι εξάγουν εδώ και 10 και πλέον χρόνια, στοιχείο που αποδεικνύει ότι η περιοχή έχει παράδοση στις εξαγωγές, όπως τονίστηκε. Να σημειωθεί ότι στο σύνολο της χώρας, τα ευρήματα δείχνουν ότι η κρίση δεν ώθησε τις επιχειρήσεις στις εξαγωγές αφού λιγότερο από 1 στις 10 ξεκίνησαν τις εξαγωγές τα τελευταία 5 χρόνια.
Τα σημαντικότερα εμπόδια
Τα τρία σημαντικότερα εξωτερικά εμπόδια σήμερα για τις επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και η υψηλή φορολογία (με 45%) και η οικονομική/κοινωνική/πολιτική αστάθεια με 34%, έναντι 27% του συνόλου. Η αρνητική εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τις επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα τόσο σήμερα (32% έναντι 28% του συνόλου), όσο και στα πρώτα εξαγωγικά βήματα (44% έναντι 27% του συνόλου). Επίσης, υπάρχει διαφοροποίηση των επιχειρήσεων στη Βόρεια Ελλάδα στα προβλήματα που αφορούν σε γραφειοκρατικές διαδικασίες σήμερα (33% έναντι 47% του συνόλου).
Τι περιμένουν οι επιχειρήσεις από την πολιτεία
Ως μέτρα πρώτης προτεραιότητας, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (στο σύνολο της χώρας) ανέφερε τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων και επιδοτήσεων (81%) και τη μείωση της γραφειοκρατίας, με την υιοθέτηση ταχύτερων διαδικασιών (76%). Ακολουθούν η ανάγκη μιας πιο ενεργής και αποτελεσματικής πολιτικής εξωτερικού εμπορίου, και καλύτερου marketing και εθνικού branding (61% και 56%, αντίστοιχα). Λιγότερο επιτακτική, κατά την άποψη των εξαγωγέων, φαίνεται να είναι η ανάγκη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των εταιρειών, και η καλύτερη λειτουργία του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων
Οι προτάσεις της EY
Σύμφωνα με τις προτάσεις της ΕΥ, η μάχη της εξωστρέφειας θα πρέπει να κερδηθεί από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Επισημάνθηκε ακόμη ότι το μέγεθος φαίνεται να μετράει στις εξαγωγές. «Αυτό το μοντέλο με το οποίο μεγαλώσαμε δεν είναι αυτό που θα μας πάει στην επόμενη ημέρα, χρειάζονται πιο μεγάλες, πιο υγιείς επιχειρήσεις ή clusters έτοιμες να καινοτομήσουν, δήλωσε ο κ. Παπάζογλου. Ως βασικές κινήσεις για τους επιχειρηματίες προτείνονται από την ΕΥ η ανάγκη δραστικών αλλαγών στη δομή και την εταιρική κουλτούρα των επιχειρήσεων, με έμφαση στην ποιότητα και την εξυπηρέτηση του πελάτη, ενώ για την πολιτεία η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων, η υιοθέτηση μακρόπνοης εξαγωγικής στρατηγικής και η δημιουργία εθνικής εμπορικής ταυτότητας. Σημειώνεται ότι στην ποσοτική έρευνα της ΕΥ συμμετείχαν 149 μικρές, μεσαίες και μεγάλες εξαγωγικές επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα και τους κλάδους της οικονομίας, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκαν προσωπικές συνεντεύξεις με επιχειρηματίες και εκπροσώπους φορέων που σχετίζονται με τις εξαγωγές.
Η εμπειρία δυο εξωστρεφών επιχειρήσεων
Στο μεταξύ για τη δική τους εμπειρία στις εξαγωγές μίλησαν οι επιχειρηματίες δυο εξωστρεφών επιχειρήσεων, ο κ. Αθανάσιος Τζιρίτης, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ISOMAT και Γιάννης Τσερέπας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Lariplast, ενώ έδωσαν και τις συμβουλές τους προς όσους επιδιώκουν την εξωστρέφεια. Ο κ. Τσερέπας, η εταιρία του οποίου ξεκίνησε τις εξαγωγές από τη Λάρισα, ήδη από το 1966, είπε ότι «ήταν πολύ δύσκολο να περάσουμε στη νοοτροπία των εξαγωγών», τονίζοντας πάντως ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Είπε ακόμη ότι παλαιότερα οι αντικειμενικές δυσκολίες ήταν μεγαλύτερες, αναφέροντας χαρακτηριστικά την απεργία στα λιμάνια, την απεργία των τελωνειακών, τους κλειστούς δρόμους από αγρότες κλπ και τα προβλήματα που δημιούργησαν για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Είπε πάντως ότι ακόμη και όλες αυτές οι δυσκολίες «μας έδωσε κάποια σοφία», με άνοιγμα σε άλλες αγορές και μέσα μεταφοράς. Από την πλευρά του, ο κ. Τζιρίτης, η επιχείρηση του οποίου εξάγει σε περίπου 50 χώρες, ερωτηθείς αν υπάρχει μυστικό επιτυχίας είπε ότι πρέπει να κάνεις πολλά, εξίσου καλά, ώστε να γίνεις αποδεκτός από τους πελάτες του εξωτερικού. «Κάθε εταιρία πρέπει να βρει το μαγικό που λέγεται συγκριτικό πλεονέκτημα. Να κάνει ανάλυση του ανταγωνισμού, να εντοπίσει τυχόν αδυναμίες και να χτίσει το δικό της πλεονέκτημα",όπως είπε. Μιλώντας για τη φιλοσοφία της ISOMAT στο πεδίο των εξαγωγών, έμφαση έδωσε στην ποιότητα των προϊόντων, στη βέλτιστη σχέση ποιότητας τιμής, στην σημασία της ευελιξίας, στο μάρκετινγκ των προϊόντων, στην καινοτομία και στην πελατοκεντρική αντίληψη. Μεθοδικότητα, υπομονή και καλή διοίκηση είναι οι συμβουλές που δίνει ο κ. Τσερέπας για επιτυχημένη εξωστέφεια, ενώ ο κ. Τζιρίτης μίλησε και αυτός για μεθοδικότητα, πλάνο και συνέπεια.
