Αγαπημένες μάρκες «εγκαταλείπουν» ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές στην Ελλάδα, επιλέγοντας προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας από το σούπερ μάρκετ σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τις απώλειες από τις δραματικές –σε ένταση και διάρκεια– αυξήσεις τιμών σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Αποτέλεσμα; Το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, των γνωστών μας PL (private label), αρχίζει και γνωρίζει τις ένδοξες για την κατηγορία εποχές των μνημονίων, τότε που είχε αποσπάσει το μεγαλύτερο, στην ιστορία της, κομμάτι από την «πίτα» του τζίρου των σούπερ μάρκετ. Οι πωλήσεις τους, μάλιστα, «τρέχουν» σχεδόν με πενταπλάσιο ρυθμό από τις συνολικές πωλήσεις των βασικών ειδών σούπερ μάρκετ, παρά το γεγονός ότι η τιμή τους έχει αυξηθεί επίσης με μεγαλύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τα επώνυμα προϊόντα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, το μερίδιο των PL ως προς την αξία πωλήσεων κατά το α΄ εξάμηνο του 2022 ανέρχεται σε 16%, έναντι 14,8% το 2021. Πρόκειται για μερίδιο στα επίπεδα του 2011, κατά τα πρώτα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ελλάδα, όταν τα PL άρχισαν να αποτελούν εναλλακτική λύση για πολλά νοικοκυριά των οποίων το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα μειωνόταν. Το μερίδιο των PL ακολούθησε ανοδική πορεία μέχρι το 2014, φτάνοντας τότε στο 19%, για να ξεκινήσει από τότε, μέχρι και το 2021, η σταδιακή υποχώρησή του. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι σε πολύ μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι οποίες έχουν αυξήσει σημαντικά τα σήματα και τις κατηγορίες προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα PL φτάνουν να αποτελούν σήμερα ακόμη και το 20% του συνολικού τζίρου τους.
Οι πωλήσεις των PL έχουν αυξηθεί κατά 8,6% το πρώτο εξάμηνο του 2022, την ώρα που οι συνολικές πωλήσεις των σούπερ μάρκετ σε αξία έχουν αυξηθεί κατά 1,1%, αύξηση, μάλιστα, που οφείλεται εξ ολοκλήρου στην άνοδο των τιμών. Κι αυτό διότι ο όγκος πωλήσεων έχει υποχωρήσει το πρώτο εξάμηνο του 2022 κατά 2,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2021, ενώ η τιμή ανά μονάδα πώλησης έχει αυξηθεί κατά 3,4%.
Ακόμη μεγαλύτερη είναι η απόκλιση του ρυθμού ανάπτυξης ανάμεσα σε επώνυμα και PL σε ό,τι αφορά ειδικά τα λεγόμενα ταχυκίνητα αγαθά (πρόκειται για τα πλέον βασικά προϊόντα σούπερ μάρκετ που καταναλώνονται με μεγάλη συχνότητα). Οι πωλήσεις των ταχυκίνητων PL τους από την αρχή του έτους μέχρι και τις 17 Ιουνίου είχαν αυξηθεί κατά 9,8% έναντι μόλις 0,8% των αντίστοιχων επωνύμων. Το ίδιο διάστημα ο όγκος πωλήσεων των ταχυκίνητων PL αυξήθηκε κατά 3,6%, ενώ των επωνύμων υποχώρησε κατά 3,1%.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι σημαντικές ανατιμήσεις έχουν γίνει και στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Το βασικό «καλάθι» του σούπερ μάρκετ, με βάση τις τιμές στις 60 κυριότερες κατηγορίες προϊόντων, έχει φέτος συνολική αξία 192,19 ευρώ στην περίπτωση των επώνυμων προϊόντων από 180,08 ευρώ πέρυσι, έχει αυξηθεί δηλαδή κατά 6,72%. Το ίδιο «καλάθι», αλλά με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, κοστίζει φέτος 133,32 ευρώ έναντι 123,68 ευρώ πέρυσι, είναι δηλαδή ακριβότερο κατά 7,8% περίπου. «Οι παράγοντες που οδηγούν σε ανατιμήσεις βαρύνουν εξίσου τα επώνυμα και τα PL (πρώτες ύλες, υλικά συσκευασίας, logistics κ.λπ.). Στα PL, επειδή υπάρχουν μικρότερα περιθώρια κέρδους, είναι “δυσκολότερο” να απορροφηθεί μέρος των ανατιμήσεων όπως βλέπουμε σε ένα βαθμό στα επώνυμα (είτε από τους προμηθευτές είτε από τους λιανεμπόρους). Επίσης, στα επώνυμα προϊόντα, παρά τους συνεχόμενους μήνες πληθωριστικών πιέσεων, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε “επικίνδυνη” τη μετακύλιση ολόκληρης της αύξησης κόστους στην τιμή ραφιού. Αυτό γιατί δεν απειλούνται μόνο οι όγκοι της κατανάλωσης, αλλά υπάρχει και πάντα η πιθανότητα ένα προϊόν (ή μια κατηγορία) να μείνει εκτός λίστας, εκτός καλαθιού», επισημαίνει, μιλώντας στην «Καθημερινή» της Κυριακής ο κ. Βαγγέλης Φώσκολος, Senior Insights Consultant στην IRI. Βεβαίως, όπως προσθέτει, «αν και παρατηρούμε μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις στα PL, αυτές εφαρμόζονται σε μικρότερη βάση (χαμηλότερη τιμή). Συνεπώς, παρά τις αυξήσεις, οι τιμές των PL παραμένουν ανταγωνιστικές, προσφέροντας φθηνότερες επιλογές σε κάθε προϊοντική κατηγορία».
Λιγότερες προσφορές
Η ολοένα και μεγαλύτερη στροφή στα PL οφείλεται και στο γεγονός ότι προμηθευτές και λιανέμποροι, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τις απώλειες που έχει το αυξημένο κόστος παραγωγής και λειτουργίας, έχουν μειώσει σημαντικά τις προσφορές. Οι προωθητικές ενέργειες αντιπροσωπεύουν το 24,9% των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022, έναντι 26,1% το αντίστοιχο διάστημα του 2021. Μάλιστα, στα προϊόντα νοικοκυριού (απορρυπαντικά, καθαριστικά κ.λπ.), προϊόντα στα οποία κατεξοχήν γίνονταν προσφορές, η μείωση των προσφορών είναι μεγαλύτερη, στο 23,3% φέτος από 26,6% πέρυσι.
Υπάρχει περίπτωση τα PL να παγιωθούν ως πρώτη επιλογή από τους καταναλωτές; «Ενδέχεται να δούμε μέρος των καταναλωτών που “ελκύονται” στην παρούσα φάση από τα PL, λόγω τιμής, να παραμείνουν σε αυτή την επιλογή και μελλοντικά», εκτιμά ο κ. Φώσκολος. Στην προηγούμενη κρίση αυτό δεν συνέβη, με τα μερίδια των PL να υποχωρούν από το 2015 μέχρι και πέρυσι. Μένει να δούμε τι θα συμβεί τώρα.
Πηγή: moneyreview.gr
