Της Λεμονιάς Βασβάνη
Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Τι κοινό έχουν το Έθιμο της Καμήλας στην Γαλάτιστα, με τις Δραμοινογνωσίες, την Γιορτή Παρατήρησης Πουλιών στην λίμνη Κερκίνη, το Φεστιβάλ Ολύμπου, την Γιορτή Μεταξιού στο Σουφλί και τα Αναστενάρια του Λαγκαδά;
Πρόκειται για πολιτιστικά γεγονότα, έθιμα, φυσικά τοπία και σημεία αναφοράς της βιομηχανικής μας παράδοσης που επελέγησαν για να προβληθούν μέσω του ερευνητικού έργου PRO-EXTOUR που στοχεύει στην προώθηση του βιωματικού τουρισμού ως βιώσιμου αναπτυξιακού άξονα για τις τουριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τοπικής κληρονομιάς και του πολιτισμού, των καινοτόμων λύσεων και της διασυνοριακής συνεργασίας.
Το έργο αποτελεί κοινή πρωτοβουλία των πανεπιστήμιων Varna University of Management της Βουλγαρίας, Yerevan State University της Aρμενίας, του ΑΠΘ, καθώς και του οργανισμού πολιτιστικής δικτύωσης Georgian Arts and Culture Centre της Γεωργίας και του περιφερειακού συμπλέγματος φιλοξενίας Culinary Arts and Hospitality Association της Βουλγαρίας.
Με αφορμή την ολοκλήρωση του πρότζεκτ προϋπολογισμού 913.380,00 ευρώ, το οποίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2020 και την Παρασκευή 26/1/23 παρουσιάστηκαν στο ΑΠΘ τα αποτελέσματά του, ο επιστημονικός υπεύθυνος Αν. Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ Απόστολος Παπαγιαννάκης ανέφερε στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» ότι «στόχος είναι να προωθήσει πρωτοβουλίες για τον βιωματικό τουρισμό». Όπως εξήγησε «Το ακρωνύμιο PRO EXTOUR αποτελεί συντομογραφία του “Προώθηση του βιωματικού τουρισμού που βασίζεται στην κληρονομιά και τον πολιτισμό στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας (Promoting Heritage- and Culture-based Experiential Tourism in the Black Sea Basin)”».
Στην Ελλάδα το PRO EXTOUR εκπονείται από την επιστημονική/διατμηματική ερευνητική ομάδα CITY_SPACE_FLUΧ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Και στο πλαίσιό του μελετήθηκαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
10 δραστηριότητες
«Αξιολογήσαμε την υφιστάμενη κατάσταση για την ανάπτυξη του βιωματικού τουρισμού και τουρισμού εμπειρίας και μέσω έρευνας σε επιχειρήσεις και φορείς του δημοσίου, αλλά και με ερωτηματολόγια σε δείγμα καταναλωτών σχετικά με το τι αναζητούν ως τουρίστες. Η ερευνητική διάσταση ήταν το πρώτο σκέλος για το σχέδιο δράσης ώστε να χαράξουμε μια στρατηγική. Η δεύτερη διάσταση ήταν η επιχειρηματική όπου καταγράψαμε καλές πρακτικές από επιχειρήσεις στον βιωματικό τουρισμό τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα. Και η τρίτη διάσταση ήταν η προβολή της ταυτότητας των δύο περιφερειών μέσα από παραγωγή επαγγελματικών προωθητικών βίντεο για πολιτιστικά γεγονότα και τόπους των περιοχών αυτών. Επιλέξαμε δέκα (10) δραστηριότητες/εκδηλώσεις διεξοδικά:
1. Παραδοσιακές γιορτές: τα Αναστενάρια στον Λαγκαδά και η Γιορτή Μεταξιού στο Σουφλί.
2. Ιστορικοί τόποι και αναπαραστάσεις: το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες στη Νάουσα και το Έθιμο της Καμήλας και του Γάμου της Μανιώς στη Γαλάτιστα.
3. Φεστιβάλ: το Φεστιβάλ Ολύμπου και το Φεστιβάλ Φιλίππων.
4. Πολιτιστικές εκδηλώσεις: οι Γιορτές Παλιάς Πόλης Ξάνθης και η Δραμοινογνωσία στην ΠΕ Δράμας.
5. Φυσική κληρονομιά: η Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών (EuroBirdwatch) στη λίμνη Κερκίνη και η Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας (Word Forestry Day) στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου. Και δημιουργήσαμε ένα ηλεκτρονικό αποθετήριο πόρων και εργαλείων για τον βιωματικό τουρισμό, με στόχο την ανάδειξη και προώθηση του πολιτιστικού πλούτου και της κληρονομιάς στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας (δείτε περισσότερα στο https://repo.proextour.eu/categories/activities/greece)».
Και βιωματική περιπατητική δράση - «Κρυμμένα μυστικά στη διαδρομή του Τραμ»,
Ο κ. Παπαγιαννάκης συμπλήρωσε ότι παράλληλα στο πλαίσιο του έργου έγινε και μια πρωτότυπη βιωματική περιπατητική δράση το Σάββατο 28 Μαΐου 2022 με τίτλο «Κρυμμένα μυστικά στη διαδρομή του Τραμ», με καλεσμένους εκπροσώπους φορέων της πόλης. «Στόχος μας ήταν να αναδείξουμε την υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά της συνοικίας των Εξοχών, που άνθισε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα κατά μήκος της
διαδρομής του Τραμ στη σημερινή λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας, αλλά και να συνδέσουμε ιστορικές μνήμες με σύγχρονα ζητήματα που σχετίζονται με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και κινητικότητα στην πόλη. Θελήσαμε να δείξουμε πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια ελκυστική βιωματική δράση που είχε μεταξύ άλλων κυνήγι κρυμμένων θησαυρών και διαδραστικά στοιχεία», σημείωσε τονίζοντας πως «όταν υπάρχουν συνέργειες μπορούν να γίνουν πολλά».
Από στόμα σε στόμα μαθαίνουν για τις βιωματικές δράσεις
Στο πλαίσιο της έρευνας έγινε μια προσπάθεια καταγραφής επιχειρήσεων που ασχολούνται κυρίως ή αποκλειστικά με δραστηριότητες
βιωματικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι περισσότερες εντοπίζονται κυρίως στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και αφορούν εναλλακτικούς θεματικούς περιπάτους, αγροτικές και οινοποιητικές δραστηριότητες. Προέκυψε ότι αν και οι πιο πολλές από αυτές χρησιμοποιούν τα οφέλη της ψηφιακής εποχής με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαδικτυακές πλατφόρμες, ωστόσο κυριαρχούσε ο παραδοσιακός τρόπος προώθησης των βιωματικών τουριστικών δραστηριοτήτων, το γνωστό «από στόμα σε στόμα» (word of mouth) μεταξύ των επισκεπτών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον βιωματικό τουρισμό αφορούν, κυρίως, νεοσύστατες εταιρίες, με μικρό αριθμό προσωπικού, ενώ πολλές από αυτές είναι οικογενειακές επιχειρήσεις.
Ωστόσο το βασικό πρόβλημα αποτελεί «η απουσία μακροπρόθεσμου στρατηγικού πλαισίου και σχεδιασμού για τη διαχείριση των βιωματικών τουριστικών δραστηριοτήτων» καθώς και ότι «δεν δίνεται έμφαση στα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επόμενο και σημαντικό βήμα του PRO EXTOUR είναι το BSB Gr Hub, ένα ανοιχτό εργαστήριο που μέσα από την εκπαίδευση θα βοηθήσει στις συνεργασίες της ακαδημαϊκής κοινότητας με τους φοιτητές αλλά και το επιχειρείν στο κομμάτι του βιωματικού τουρισμού.
