Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Τεράστιο πρόβλημα ανταγωνισμού από τις παράνομες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις αυγών αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου, την ώρα μάλιστα που το τελευταίο διάστημα έχουν δει το κόστος παραγωγής τους να αυξάνεται σημαντικά. Η περίοδος του Πάσχα είναι «high season» για τον κλάδο αφού παρατηρείται αυξημένη ζήτηση. Είναι ενδεικτικό ότι από το σύνολο των αυγών που παράγονται ετησίως στην Ελλάδα αυτήν την περίοδο, δηλαδή σε διάστημα λιγότερο του ενός μήνα, καταναλώνεται περίπου το 30%.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία – τα οποία απαιτούν επικαιροποίηση προκειμένου να υπάρχει μια πιο πραγματική εικόνα του μεγέθους της εγχώριας παραγωγής- η ζήτηση καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή σε ποσοστό 80-85%, με τους εκπροσώπους της αγοράς μάλιστα να θεωρούν ότι το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο. Με βάση αυτά τα δεδομένα αλλά και με βάση τις τελευταίες εξελίξεις και τις κρίσεις που βιώνει η Ευρώπη, τίθεται ένα ζήτημα ενόψει Πάσχα. Οι εκπρόσωποι της αγοράς δεν πιστεύουν πάντως ότι θα αντιμετωπίσουμε σοβαρό πρόβλημα ελλείψεων, τονίζουν, ωστόσο, ότι υπάρχει μια αγωνία και μια ανησυχία από την στιγμή που δεν μπορούμε να καλύψουμε το 100% της ζήτησης.
Για όλα τα παραπάνω θέματα που απασχολούν τον κλάδο, συνομίλησε το «TyposThes» με τον κ. Γιάννη Λιάρο, Γενικό Διευθυντή της νεοσύστατης Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αυγού & Προϊόντων Αυγού που αναγνωρίσθηκε επίσημα από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τον περασμένο Οκτώβριο και στην οποία συμμετέχουν επιχειρήσεις από την παραγωγή, την εμπορία και την μεταποίηση του αυγού.
Μείωση ζωικού κεφαλαίου κατά 40% περίπου από το 2009
Εδώ και αρκετά χρόνια, από την περίοδο έναρξης της οικονομικής κρίσης, το 2009-2010, υπάρχει πολύ μεγάλη απομείωση ζωικού κεφαλαίου της αυγοπαραγωγού πτηνοτροφίας στη χώρας μας με την Διεπαγγελματική να εκτιμά ότι με βάση την εικόνα της αγοράς αυτή είναι της τάξης του 40%. Σε ότι αφορά την ετήσια παραγωγή αυγού στη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από το αρμόδιο υπουργείο και την ΕΛΣΤΑΤ φτάνει περίπου το 1,4 δις. το χρόνο. Ωστόσο, η Διεπαγγελματική θεωρεί ότι δεν αντιστοιχούν απολύτως στην πραγματικότητα και ότι υπάρχουν αποκλίσεις και αναντιστοιχία με την πραγματική εικόνα.
Σύμφωνα πάντως με τα αυτά τα στοιχεία η ζήτηση καλύπτεται σε ποσοστό 80-85% «αλλά εμείς θεωρούμε ότι το ποσοστό είναι μικρότερο», τονίζει ο κ Λιάρος.
Όπως εξηγεί, δυστυχώς τα στοιχεία απαιτούν επικαιροποίηση καθώς, όπως λέει, υπάρχουν κωδικοί εκτροφών που είναι ανενεργοί και δεν έχουν πληθυσμούς που αντιστοιχούν στις άδειες που έχουν δοθεί κατά το απώτατο παρελθόν. Έτσι, λόγω της μη επικαιροποίησης το υπουργείο ανατρέχει στα στοιχεία που βασίζονται στις άδειες αυτές που έχουν δοθεί με αποτέλεσμα να αθροίζει ένα πάρα πολύ μεγάλο νούμερο, που κατά τον κ. Λιάρο δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. «Το τελευταίο διάστημα προσπαθούμε και μέσω της εφαρμογής του συστήματος Άρτεμις για το αυγό (το αυγό έχει ενταχθεί στο σύστημα εδώ και 1,5 χρόνο) να γίνει επικαιροποίηση του μητρώου ώστε να έχουμε μια πιο πραγματική εικόνα του μεγέθους της παραγωγής βάσει των πραγματικών στοιχείων του ζωικού πληθυσμού. Είναι ένα στοίχημα», τονίζει.
Αυγά από Ρουμανία, Βουλγαρία ή Πολωνία πωλούνται ως ελληνικά
Μεγάλο «αγκάθι» για τον κλάδο αποτελεί η παράνομη εισαγωγή αυγών από χώρες της ΕΕ κυρίως, τα οποία πωλούνται στη χώρα μας όχι ως εισαγόμενα αλλά ως ελληνικά και μάλιστα συχνά και αναβαθμισμένα. Δηλαδή μπορεί να έρχεται αυγό κλωβού από την Βουλγαρία, τη Ρουμανία ή την Πολωνία και να πωλείται στην Ελλάδα ως αυγό αχυρώνα, ελευθέρας βοσκής ή ακόμη και βιολογικό.
Η παράνομη εισαγωγή και ελληνοποίηση κατά τον κ. Λιάρο έχει σημαντικές επιπτώσεις. Αρχικά σε ότι αφορά την παραπλάνηση του καταναλωτή. «Δεν μπορούμε να πούμε, γιατί δεν υπάρχει απόδειξη ότι το ελληνικό αυγό είναι καλύτερο από το Ρουμάνικο για παράδειγμα, όμως ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει τι είναι αυτό που αγοράζει», λέει ο κ. Λιάρος. Επιπλέον, προσθέτει ότι το κράτος «που δεν έχει αντιμετωπίσει επαρκώς το πρόβλημα» έχει απώλεια εσόδων, ενώ δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός για τους Έλληνες παραγωγούς γιατί η κυκλοφορία στην ελληνική αγορά αυγών τα οποία εμφανίζονται ως ελληνικά πωλούνται σε πολύ χαμηλότερες τιμές από τα αντίστοιχα ελληνικά.
Με το κόστος παραγωγής, ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια με τις επιπτώσεις της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, είναι πάρα πολύ υψηλό και δημιουργεί ζήτημα αδυναμίας των Ελλήνων παραγωγών να αντιμετωπίσουν στην αγορά τον ανταγωνισμό από τις ελληνοποιήσεις. Όπως λέει ο κ. Λιάρος, έχουν αυξήθηκαν τα υλικά συσκευασίας, οι ζωοοτροφές, οι μεταφορές κλπ
«Οι παραγωγοί και στη συνέχεια οι έμποροι κάνουν προσπάθεια να κρατήσουν σε ένα λογικό επίπεδο τις αυξήσεις τιμών, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν το σύνολο των αυξήσεων», όπως λέει όμως «έχουν τεράστιο πρόβλημα ανταγωνισμού από αυτούς που φέρνουν αυγά από το εξωτερικό, τα πουλάνε ως ελληνικά σε πολύ χαμηλότερες τιμές».
Να δημιουργηθεί ελεγκτικός μηχανισμός
Όσο για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το ζήτημα, ο κ. Λιάρος τονίζει ότι σε σχέση με τους ανύπαρκτους ελέγχους που υπήρχαν μέχρι τώρα, σε ένα βαθμό μπορεί να βοηθήσει το σύστημα «Άρτεμις» στο οποίο οι επιχειρήσεις πρέπει να δηλώνουν ισοζύγια, δηλαδή πόσα αυγά παρήγαγαν ή αγόρασαν και πόσα πούλησαν. «Εκεί θα υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις ποσότητες αυγών που διακινούνται». Επίσης θα βοηθήσει ένας πιο αυστηρός ελεγκτικός μηχανισμός. «Δυστυχώς αυτήν την στιγμή κερκόπορτα είναι ότι οι νταλίκες που μπαίνουν στην Ελλάδα από ευρωπαϊκά σύνορα δεν έχουν υποχρέωση να τις ελέγξουν οι μηχανισμοί και αυτό δημιουργεί ζήτημα. Να δημιουργηθούν ελεγκτικοί μηχανισμοί ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που είναι μεγάλο», τονίζει.
Να σημειώσουμε εδώ ότι την περασμένη Παρασκευή, υπόθεση παράνομης εισαγωγής και ελληνοποίησης αυγών εντόπισε το ΣΔΟΕ κατά τους ελέγχους που διεξάγει στις επιχειρήσεις, ενόψει Πάσχα, που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τροφίμων.
Όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή του, έγιναν έλεγχοι σε φορτηγά και εντοπίστηκε ένα όχημα με φορτίο 302.400 αυγών, τα οποία επρόκειτο να διατεθούν προς κατανάλωση στην ελληνική αγορά, ενόψει του Πάσχα, ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία αυτών δεν έφερε την απαραίτητη σήμανση.
Τα αυγά ήταν από τη Βουλγαρία και θα τα έστελναν σε επιχειρήσεις στη Γλυφάδα, στην Κω και στο Ρέθυμνο.
«Φρένο» λόγω της διπλής κρίσης στην Ευρώπη
Πάντως, το ζήτημα των παράνομων εισαγωγών φαίνεται ότι έχει μειωθεί κάπως τελευταία εξαιτίας της διπλής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Από τη μία είναι η αύξηση τιμών κατά τον τελευταίο χρόνο περίπου στα πάντα που ξεκίνησε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και επηρεάζει το σύνολο της Ευρώπης. Δηλαδή και άλλες χώρες μπορεί, σύμφωνα με τον κ. Λιάρο, να έχουν μειώσει την παραγωγή τους για αυτούς τους λόγους, άρα είναι μικρότερες οι ποσότητες αυγών που μπορούν να φύγουν από αυτές τις χώρες για να έρθουν στην Ελλάδα.
Το δεύτερο, κατά τον ίδιο, είναι ότι το φετινό χειμώνα υπάρχει στην Ευρώπη –ευτυχώς όχι στην Ελλάδα- κρίση με τη γρίπη των πτηνών. «Υπάρχουν χώρες που αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα και δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι έχουν χάσει και την πλειοψηφία του ζωικού κεφαλαίου σε αυγοπαραγωγές κότες. Για παράδειγμα η Γαλλία αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα. Άρα και αυτή καλείται να διαχειριστεί αυτήν την απουσία με εισαγωγές αυγών».
Προβληματισμός για το Πάσχα – Υψηλή ζήτηση και από τουρισμό
Εξαιτίας των παραπάνω έχει μειωθεί το διατιθέμενο προς την Ελλάδα αυγό και είτε έρχεται με πιο νόμιμους τρόπους ή δεν έρχεται καθόλου και αυτό θέτει κατά τον κ. Λιάρο και ένα ζήτημα ενόψει Πάσχα. «Εμείς δεν πιστεύουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε σοβαρό πρόβλημα ελλείψεων αλλά υπάρχει μια αγωνία και μια ανησυχία γιατί επειδή δεν μπορούμε να καλύψουμε το 100% της ζήτησης πρέπει να δούμε τι θα γίνει για να καλυφθεί η ζήτηση στη διάρκεια του Πάσχα χωρίς προβλήματα», επεσήμανε μιλώντας στο «TyposThes» την περασμένη Παρασκευή.
Μία ακόμη παράμετρο σχετικά με τη ζήτηση έχει να κάνει και με την πάρα πολύ αυξημένη ζήτηση αυγού και από τον κλάδο του τουρισμού, που από πέρυσι και μετά την κρίση της πανδημίας έχει απογειωθεί. Εκεί, σύμφωνα με τον κ. Λιάρο, το αυγό μπορεί να προέρχεται από οπουδήποτε. Ο καταναλωτής έρχεται σε επαφή με το έτοιμο προιον και δεν μπορεί να δει συσκευασία, σφραγίδα κλπ. «Αυτές οι επιχειρήσεις στις περισσότερες περιπτώσεις επιλέγουν να εισάγουν αυγά που είναι και πιο φθηνά. Όσο μιλάμε για νομίμως εισαγόμενο προϊόν προφανώς δεν υπάρχει ζήτημα, γιατί κάπως πρέπει να καλυφθεί η ζήτηση. Το θέμα είναι να μην έχουν οι τουριστικές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις εστίασης την ψευδαίσθηση ότι αγοράζουν ελληνικό ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι», επισημαίνει ο κ. Λιάρος.
Αυξημένες κατά 15% οι τιμές – «Πάνω» 35% τουλάχιστον το λειτουργικό κόστος
Οι τιμές στο αυγό έχουν επηρεαστεί από την αύξηση του κόστους παραγωγής, ενώ όσο υπάρχει και πίεση σε ότι αφορά τη ζήτηση λόγω των προβλημάτων που προαναφέρθηκαν, υπάρχει και ένα ζήτημα τιμών, κατά τον κ. Λιάρο. Οι επιχειρήσεις προσπαθούν να απορροφήσουν κατά το δυνατόν αυτήν την αύξηση, ωστόσο δεν μπορούν να μην μετακυλίσουν ένα μέρος της στον καταναλωτή.
Παρόλα αυτά το αυγό το σώζει το γεγονός ότι είναι ένα οικονομικό τρόφιμο. Οι φθηνές εξάδες πωλούνται γύρω στο 1,20, αλλά αυτήν την περίοδο συνήθως ο μέσος όρος τιμής για την κλωβοστοιχία κυμαίνεται γύρω στο 1,50-1,80 ευρώ. Και αντίστοιχα στα αυγά αχυρώνα στα 2,30-2,60 ευρώ. Τα ελευθέρας βοσκής τα βιολογικά είναι ακριβότερα γιατί και οι εκτροφές τους είναι απαιτητικότερες. Σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με τον κ. Λιάρο, οι τιμές είναι ακριβότερες κατά 15% τουλάχιστον, την ώρα που λειτουργικό κόστος έχει αυξηθεί πάνω από 35%.
Στις τιμές Απριλίου πέρυσι δεν είχε περάσει η τεράστια επιβάρυνση των επιχειρήσεων από το κόστος ενέργειας. Έκτοτε η αύξηση έφτασε να είναι διπλάσια ή και τετραπλάσια σε κάποιες περιπτώσεις σε σχέση με το 2021 και σε αυτήν πρέπει να προστεθεί το αυξημένο κόστος μεταφορικών, συσκευασίας, ζωοτροφών. «Αυτά δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα είναι η τέλεια καταιγίδα γιατί είναι αυξήσεις σε όλη την αλυσίδα», λέει ο κ. Λιάρος.
Όλο αυτό το εκρηκτικό μείγμα κάνει διστακτικούς νέους επενδυτές στον κλάδο. «Για κάποιες από τις πιο μεγάλες και υγιείς επιχειρήσεις τίθεται ζήτημα απόσβεσης της επένδυσης και σχεδιασμού για περαιτέρω επενδύσεις, αλλά για κάποιες πιθανότητα υπάρχει και ζήτημα επιβίωσης», τονίζει ο κ. Λιάρος.
Μετασχηματισμός παραγωγής – Πώς θα επηρεάσει την Ελλάδα
Τέλος, ο ίδιος τονίζει ότι πρέπει να τεθεί και μία άλλη παράμετρος στα παραπάνω, καθώς βρισκόμαστε σε μια φάση συζήτησης για το μετασχηματισμό της παραγωγής στην Ευρώπη συνολικά, η οποία θα επηρεάσει και την Ελλάδα.
Θα περάσουμε από τον κλωβό στις εκτατικές μορφές εκτροφής, αχυρώνα, ελευθέρας βοσκής βιολογικό αυγό, κάτι που απαιτεί τεράστιες επενδύσεις γιατί απαιτεί περισσότερους χώρους κλπ Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα είναι πάνω από 70% η παραγωγή σε κλωβοστοιχία.
Η Διεπαγγελματική βρίσκεται σε μια συνεννόηση με το υπουργεί για το πώς θα μπορούσε να υπάρχει βοήθεια, προτείνοντας να ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης το συγκεκριμένο κονδύλι. «Χωρίς επιδότηση και οικονομική υποστήριξη δεν θα τα καταφέρει να ανταποκριθεί ο κλάδος και οι προθεσμίες δεν είναι τόσο μακρινές», επισημαίνει ο κ. Λιάρος.
