Του Δημήτρη Κετικίδη,
Συζητήσεις προκάλεσε η εξαγγελία της κυβέρνησης για επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου στους ενοικιαστές κάθε Νοέμβριο, με στόχο την ελάφρυνση του βάρους στέγασης για τα νοικοκυριά. Το συγκεκριμένο μέτρο, ανοίγει τον δημόσιο διάλογο για τις παρεμβάσεις στο ζήτημα της στέγασης και τα μέσα στήριξης των πολιτών.
Ο Τύπος Θεσσαλονίκης επικοινώνησε με τον εκπρόσωπο της Ένωσης Ενοικιαστών / τριών Θεσσαλονίκης κ. Θοδωρή Καρυώτη, ο οποίος χαρακτήρισε το συγκεκριμένο μέτρο «επικοινωνιακό σε μεγάλο βαθμό».
«Για τους ενοικιαστές προβλέπεται επιστροφή ενός ολόκληρου ενοικίου όπως το δηλώνουν στην εφορία. Εμείς αξιολογούμε το μέτρο ως επικοινωνιακό σε μεγάλο βαθμό. Ο απώτερος σκοπός του είναι να κατευνάσει τις ανησυχίες για τη στεγαστική κρίση, αλλά στην πραγματικότητα οξύνει τη στεγαστική κρίση. Πρώτον σε μια αρρύθμιστη και ασύδοτη αγορά ενοικίου που δε ρυθμίζεται το πόσο θα ανέβουν τα ενοίκια, αυτό το μέτρο θα επιτρέψει στους εκμισθωτές να καρπωθούν όλα αυτά τα χρήματα ανεβάζοντας τα ενοίκια. Δεν είναι η πρώτη φορά που θα το δούμε αυτό, το ίδιο συνέβη με το επίδομα ενοικίου αλλά και μετά πρόγραμμα σπίτι μου 1 και 2.
Οι δημόσιοι πόροι που δαπανήθηκαν για αυτά τα προγράμματα δεν κατέληξαν στους ωφελούμενους αλλά κατέληξαν στις τσέπες των πολιτών οι οποίοι ανέβασαν τις τιμές κατά 20% ή 30% για τα επιλέξιμα ακίνητα. Το ίδιο θα γίνει και με την επιστροφή ενοικίου, το χρήμα θα πάει στις τσέπες των εκμισθωτών. Είναι ένα μέτρο φοροεισπρακτικό.
Η κυβέρνηση επειδή δεν μπορεί να ελέγξει τα αδήλωτα εισοδήματα από ενοίκια με άλλο τρόπο, βάζει τους ενοικιαστές να γίνουν φοροεισπράκτορες με το να πιέσουν τους εκμισθωτές να δηλώσουν ολόκληρο το ποσό του ενοικίου ώστε να μπορέσουν μετά οι ενοικιαστές να το πάρουν πίσω. Η κυβέρνηση μετακινεί την ευθύνη στους ενοικιαστές. Το μέτρο κάνει έναν πλήρη κύκλο και καταλήγει να ζημιώνει τους ενοικιαστές, αυτούς που υποτίθεται ότι ωφελεί» είπε ο κ. Καρυώτης.
Σημειώνεται ότι το ποσό που επιστρέφεται μηνιαία είναι το 1/12 του δηλωθέντος ετήσιου ενοικίου, με ανώτατο όριο τα 800 ευρώ ανά κατοικία, ενώ για τις κύριες κατοικίες προβλέπεται προσαύξηση 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Σε περίπτωση που το μηνιαίο ενοίκιο υπερβαίνει το ανώτατο όριο, ο δικαιούχος δεν εισπράττει αναλογικά παραπάνω, αλλά μόνο μέχρι το όριο των 800 ευρώ.
«Σε κάποιες περιοχές της Θεσσαλονίκης σίγουρα δεν είναι αρκετή η επιστροφή. Θα επιστραφεί ένα μικρό ποσό. Ειδικά σε περιοχές όπως το κέντρο ή η Καλαμαριά. Το μέτρο όμως δεν είναι στεγαστική πολιτική. Θα πρέπει να πιέσουμε για πραγματική στεγαστική πολιτική. Οι εκμισθωτές δεν μπορούν να διατηρήσουν τα επίπεδα εισοδημάτων που έχουν αυτήν τη στιγμή. Δεν μπορούν να είναι ευχαριστημένοι οι εκμισθωτές και να λύσουμε και το στεγαστικό πρόβλημα. Αν δεν δυσαρεστηθούν έστω εν μέρει, τότε δεν θα υπάρξει λύση» τόνισε ο κ. Καρυώτης, και αναφέρθηκε σε δύο μοντέλα για τον έλεγχο των ενοικίων.
«Το πρώτο είναι αυτό που εφαρμόζουν κάποιες χώρες με τις ζώνες οικιστικής πίεσης. Σε περιοχές που υπάρχει μεγάλη ζήτηση μπαίνει ένα ανώτατο όριο αυξήσης σε καινούρια συμβόλαια. Όταν λήξει ένα συμβόλαιο για παράδειγμα, δεν μπορεί η αύξηση του μισθώματος να είναι αυθαίρετη αλλά θα πρέπει να ακολουθεί έναν δείκτη τιμών ή κάποια ανώτατα όρια που τίθενται από τους δήμους ή το κράτος.
Το άλλο μοντέλο είναι αυτό της Ολλανδίας. Η Ολλανδία έχει ένα σύστημα πόντων για τα σπίτια. Το κάθε σπίτι ή κατοικία όταν είναι στο ενοίκιο, παίρνει κάποιους πόντους ανάλογα με την παλαιότητα, την περιοχή κλπ. Ανάλογα με το πόσους πόντους παίρνει, μπαίνει σε μια κατηγορία. Αν μαζέψει επαρκείς πόντους μια κατοικία, είναι στην ελεύθερη αγορά.
Μια παλιότερη κατοικία, με μικρότερη ενεργειακή απόδοση, θα πάρει μικρότερους πόντους κι έτσι θα μπει ένα όριο στο ενοίκιο.
Υπάρχουν μοντέλα και πρακτικές, το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση να μπει ένα στοπ σε όλο αυτό» είπε.
Στη συνέχεια ο κ. Καρυώτης μίλησε και για το πρόβλημα που έχουν δημιουργήσει στα ενοίκια τα Airbnb.
«Εμείς λέμε ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δημιουργούν πολλά ζητήματα όταν συγκεντρώνονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή, γιατί ανεβάζουν τις αξίες γης, ανεβάζουν τα ενοίκια και βγάζουν ένα κομμάτι του οικιστικού αποθέματος στην αγορά. Είναι και αυτό που λέμε τουριστικοποίηση δηλαδή ολόκληρες γειτονιές αλλάζουν τον χαρακτήρα τους, φεύγουν κάτοικοι επειδή δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα ενοίκια, έρχονται κυρίως ξένοι επενδυτές, ενώ η γειτονιά μπορεί να γίνει και σαν κέντρο διασκέδασης για τους τουρίστες» σχολίασε αρχικά.
«Το πρόβλημα γενικά στην Ελλάδα είναι μεγάλο. Είναι μια ηθελημένη πολιτική. Το 2015 με έναν συγκεκριμένο νόμο, απορρυθμίστηκε η αγορά. Τα τουριστικά καταλύματα χρειάζονταν αδειοδότηση από τον ΕΟΤ αλλά με αυτόν τον νόμο δεν χρειάζονται. Είχαμε εκτόξευση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης μέχρι το 2019. Έχουμε περίπου 400.000 τέτοιες κατοικίες στην Ελλάδα. Στον δήμο Θεσσαλονίκης έχουμε 4000 καταλύματα σε αυτές τις πλατφόρμες. Αν κάνουμε μια αναζήτηση για να δούμε πόσα σπίτια νοικιάζονται στη μακροχρόνια μίσθωση, είναι περίπου 8000. Από τα σπίτια που είναι διαθέσιμα για μίσθωση, ένα στα τρία είναι στη βραχυχρόνια μίσθωση και όχι στη μακροχρόνια. Αυτό δημιουργεί προβλήματα καθώς ανεβάζει και τις τιμές των ακινήτων. Θα πρέπει να βάλουμε όρια» συμπλήρωσε.
«Το νόημα εδώ είναι ότι η στεγαστική κρίση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι η κτηματαγορά γίνεται πεδίο κερδοσκοπίας. Αλλάζει η χρήση του στεγαστικού αποθέματος. Δεν είναι πλέον οικιστική η χρήση, αλλά αλλάζουν οι χρήσεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αλλάξει η χρήση. Υπάρχει και η επενδυτική χρήση. Επενδυτές με τη golden visa εκτός ΕΕ αγοράζουν σπίτια και τα κρατούν κλειστά ή τα βάζουν στη βραχυχρόνια μίσθωση γιατί δεν τους ενδιαφέρει να στεγάσουν οικογένειες, αλλά τους ενδιαφέρουν τα σπίτια ως επενδυτικό προϊόν.
Ένας τρίτος τρόπος με τον οποίο αλλάζουν χρήση είναι η δραστηριότητα των funds των τραπεζών που με αφορμή τον πτωχευτικό νόμο το 2020 έχουν επισπεύσει τις διαδικασίες κατάσχεσης και πλειστηριασμού κατοικιών υπερχρεωμενων νοικοκυριών. Το νοικοκυριό φεύγει από το σπίτι, αναγκάζεται να ψάξει στο ενοίκιο, που σημαίνει ανταγωνισμός, από την άλλη τα σπίτια που παίρνουν τα funds τα περισσότερα μένουν κλειστά» είπε στο τέλος ο κ. Καρυώτης.
