Η κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) είναι πλήρως εκτεθειμένη στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, δεδομένου ότι η Λευκωσία εκτός από διπλωματικά διαβήματα δεν διαθέτει καμία απολύτως στρατιωτική απάντηση στις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς στη θαλάσσια περιοχή, όπως προκύπτει από την ετήσια έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών.
Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τον Διευθυντή του Κέντρου, Δρ. Άριστο Αριστοτέλους, αποκλείει το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στην ΑΟΖ, αλλά αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα παρεμπόδισης των διεξαγόμενων εκεί εργασιών από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, καθώς και άσκησης πιέσεων στο Κυπριακό.
Ειδικότερα, στην έκθεση αναφέρεται ότι οι συσχετισμοί στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο κατά το 2017 παρουσιάζονται πιο δυσμενείς για την Κυπριακή Δημοκρατία από τα προηγούμενα χρόνια. Η αριθμητική ισχύς των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων έχει επανέλθει στα προηγούμενα της επίπεδα, ήτοι στις 43,000 που ήταν πριν την μεταφορά ενός τάγματος στην Νοτιοανατολική Τουρκία. Η δε μείωση του αριθμού των κληρωτών στην Εθνική Φρουρά ένεκα μειωμένου ρυθμού γεννητικότητας και δεκατετράμηνης θητείας, όπως και η μη αναπλήρωση ή ενίσχυση του οπλοστασίου της, θέτει τη δύναμη σε δυσχερέστερη θέση έναντι των κατοχικών στρατευμάτων και καθιστά το θέμα της ΑΟΖ ιδιαίτερα ευαίσθητο αντικείμενο πιέσεων στο Κυπριακό.
Ιδιαίτερα η μείωση της θητείας στην Εθνική Φρουρά, χωρίς την εκ των προτέρων εξασφάλιση των αναγκαίων εξισορροπητικών ρυθμίσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, οργάνωση, τεχνολογικά μέσα και εξοπλισμό, διεύρυνε περαιτέρω την ήδη υπάρχουσα διαφορά με την τουρκική πλευρά, όχι μόνο αριθμητικά αλλά και λειτουργικά. Η πρόσληψη γύρω στους 2700 εθελοντές οπλίτες όπως και η προσεχτική άσκηση αμυντικής διπλωματίας είναι στοιχεία βοηθητικά, ουδόλως όμως συμπληρώνουν τα κενά ικανοτήτων ή βελτιώνουν ουσιαστικά τη μαχητικότητα της Ε.Φ. Η πιθανολογούμενη πρόσληψη γυναικών οπλιτών, στη παρούσα φάση, θα περιπλέξει περαιτέρω την ήδη προβληματική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί.
Επίσης οι περιορισμοί στον οικονομικό τομέα και οι πολιτικές προτεραιότητες διαδοχικών κυπριακών κυβερνήσεων ως προς τη διάθεση οικονομικών πόρων, λειτούργησαν σε βάρος του αμυντικού τομέα. Τα τελευταία χρόνια είναι ανύπαρκτα ή έχουν καθηλωθεί εντελώς οποιοδήποτε σοβαρά προγράμματα ενίσχυσης ή ανάπτυξης των ικανοτήτων της Εθνικής Φρουράς. Ο δε τομέας της συντήρησης και της εξασφάλισης ανταλλακτικών διέρχεται περίοδο δυσκολιών. Η μόνη ενίσχυση που έχει σημειωθεί προσφάτως είναι η δωρεά παραχώρηση σκάφους από το Ομάν που έχει μετατραπεί σε στρατιωτικού χαρακτήρα πλοίο ανοικτής θαλάσσης για την Ε.Φ. χωρίς ωστόσο να υπάρχουν οι δυνατότητες στη ναυτική βάση για να το φιλοξενεί.
Τέλος, λαμβανομένου υπόψη του στρατιωτικού εκτοπίσματος της Τουρκίας, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διατηρούν συντριπτική και αδιαμφισβήτητη υπεροχή στο κυπριακό χώρο σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στο Ναυτικό και την Αεροπορία.
Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από την συγκέντρωση και ανάλυση των στρατιωτικών στοιχείων και πληροφοριών των αντιπάλων πλευρών στην Κύπρο τα οποία περιλαμβάνονται στην Ετήσια Έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για το 2017.
