ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ
«Το σημαντικό είναι ότι, μετά την απόφαση του eurogroup και ιδιαίτερα μετά τον Αύγουστο που βγαίνουμε από το πρόγραμμα, τελειώνει η αβεβαιότητα για την Ελλάδα... Ταυτόχρονα η υπευθυνότητα πια ανήκει στους Έλληνες. Εμείς και η κάθε εκλεγμένη κυβέρνηση, θα είναι αυτή η οποία θα αποφασίζει τα μέσα, προκειμένου να φτάσουμε στους στόχους μας. Το επόμενο διάστημα, θα είναι ένα διάστημα πολύ θετικών ειδήσεων για την ελληνική οικονομία…», τονίζει χαρακτηριστικά στον «Τύπο Θεσσαλονίκης», ο πρώην αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β΄ Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Μάρδας, υπογραμμίζοντας ότι το όλο οικονομικό περιβάλλον, «δίνει μία σταθερότητα και σιγουριά στους επενδυτές να επενδύσουν στην Ελλάδα και αυτό είναι που χρειαζόμαστε τώρα».
Αναφερόμενος στο πολιτικό σκηνικό που τελευταία μυρίζει «μπαρούτι», ο κ. Μάρδας, τονίζει ότι «η έξοδος από τα μνημόνια, η ελάφρυνση του χρέους αφαιρεί κάθε επιχείρημα από την αντιπολίτευση και επιδιώκει να προκαλέσει εκλογές με διάφορα προσχήματα. Συνεχίζουμε», επισημαίνει, «έστω και με 152 βουλευτές στον δρόμο της σταθεροποίησης της οικονομίας».
Για το Σκοπιανό, τονίζει ότι «η συμφωνία που επετεύχθη είναι η καλύτερη δυνατή, λαμβάνοντας υπόψη τα τετελεσμένα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, λόγω των λαθών και των παραλείψεων όλων των προηγούμενων ετών». Επιπλέον, λέει ότι «κι εδώ χάσαμε γιατί δε λύθηκε το πρόβλημα στη γέννησή του. Στην ουσία το όνομα χάθηκε το 1993…». Επισημαίνει ότι «140 χώρες σε όλο τον πλανήτη χρησιμοποιούσαν την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Αυτό έπρεπε να ξηλωθεί και ξηλώθηκε με την συμφωνία. Η γειτονική χώρα αλλάζει το Σύνταγμά της, κι απαλείφει όλα τα αλυτρωτικά στοιχεία από το θεσμικό της πλαίσιο». Όπως λέει χαρακτηριστικά, «αυτή η συμφωνία, φέρνει πίσω τα σύμβολα, την Ιστορία, την κληρονομιά μας, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια λύση, την οποία την είχαμε ονειρευτεί χρόνια, με την έννοια ότι βάζει έναν προσδιορισμό στον όρο «Μακεδονία». «Ο δικός μου θυμός, λόγω της εμπλοκής μου στο θέμα της δίκης, δεν είναι μικρότερος των Ελλήνων πατριωτών», υπογραμμίζει, αναφερόμενος στη νίκη που χάσαμε μέσα από τα χέρια μας, το 1994 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τέλος, ο κ. Μάρδας, σχολιάζει τα αντιδημοκρατικά συνθήματα, τη βία και τα ακροδεξιά φαινόμενα, που στις μέρες μας, σε μεγάλο βαθμό εκφράζονται μέσα από συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια που αφορούν το Σκοπιανό.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα το πολικό σκηνικό μυρίζει «μπαρούτι». Η κυβερνητική πλειοψηφία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μειώθηκε κατά δύο βουλευτές (ανεξάρτητοι πλέον οι Δ. Καμμένος και Γ. Λαζαρίδης) και λόγω Σκοπιανού, μοιάζει ιδιαίτερα «τραυματισμένη». Ωστόσο, όπως διαβεβαίωσε μετά τον Αλ. Τσίπρα και ο Ν. Παππάς, στηλιτεύοντας τα όποια σενάρια αποσταθεροποίησης, «η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει την τετραετία». Πώς εκτιμάτε την όλη κατάσταση και τί πιστεύετε ότι υπαγορεύει το συμφέρον της χώρας; Πώς σχολιάζετε τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις; Θεωρείτε ότι αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα;
ΑΠ. Ως προς την κυβερνητική πλειοψηφία, να σας υπενθυμίσω ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη των αρχών της δεκαετίας του 1990 κυβέρνησε με 151 βουλευτές για τρία σχεδόν χρόνια. Συνεχίζουμε έστω και με 152 βουλευτές στον δρόμο της σταθεροποίησης της οικονομίας. Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι οι ανεξαρτητοποιήσεις των δυο βουλευτών δημιουργούν ερωτηματικά ως προς τον χρόνο που εκδηλώθηκαν, λίγες μέρες μετά από μια κρισιμότατη και ιστορική απόφαση του Eurogroup. Η έξοδος από τα μνημόνια, η ελάφρυνση του χρέους αφαιρεί κάθε επιχείρημα από την αντιπολίτευση και επιδιώκει να προκαλέσει εκλογές με διάφορα προσχήματα. Η άποψη μου είναι ότι ένας βουλευτής που διαφωνεί με κρίσιμες αποφάσεις του κόμματος με τη σημαία του οποίου εξελέγη οφείλει να παραιτείται και να παραδίδει την έδρα του για να μην αφήνει καμία υπόνοια για τα κίνητρα που τον οδήγησαν στην παραίτηση. Από την στιγμή που επιλέγει να παραμείνει βουλευτής, εκτός του κόμματος τους, αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα και τις υποθέσεις για τους λόγους και τις αιτίες που τον οδήγησαν στην απόφαση ανεξαρτητοποίησης.
Ως προς τις δημοσκοπήσεις, αυτές σήμερα λαμβάνουν χώρα σε περιβάλλον όπου δεν υφίστανται εκλογικές αναμετρήσεις. Οπότε ο κόσμος σκέπτεται διαφορετικά σε σχέση με τις περιόδους παραμονές των εκλογών. Μόνο όταν έρθει η ώρα των εκλογών οι τότε δημοσκοπήσεις θα είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα και αυτό υπό προϋποθέσεις φυσικά.
Λέγατε σε συνέντευξη πριν από λίγο καιρό, και προ της συμφωνίας των Πρεσπών, ότι «η χρήση του όρου Μακεδονία από τα Σκόπια, ιστορικά είναι απαράδεκτη» και τονίζατε μάλιστα ότι «η λύση στο θέμα του ονόματος είναι συνάρτηση πολλών πραγμάτων», προτείνοντας δε να χρησιμοποιείται ο όρος «Δακία», ο οποίος βρίσκεται και στους χάρτες. Μετά τη συμφωνία που επετεύχθη, και τις γενικότερες έντονες αρνητικές αντιδράσεις, τί έχετε να πείτε;
ΑΠ. Η συμφωνία που επετεύχθη είναι η καλύτερη δυνατή, λαμβάνοντας υπόψη τα τελεσμένα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, λόγω των λαθών και των παραλείψεων όλων των προηγούμενων ετών. Πράγματι, αν λάβουμε υπόψη μόνο τα ιστορικά δεδομένα, η χρήση του όρου «Μακεδονία» από τα Σκόπια είναι απαράδεκτη. Η ιστορική πραγματικότητα όμως, όπως ανέφερα στην συγκεκριμένη συνέντευξη, δεν είναι ο μόνος συντελεστής που επηρεάζει μια τέτοια απόφαση. Τα λάθη, οι ευκαιρίες που χάθηκαν, η ανοχή μας, ο χρόνος, μαζί με την ιστορία και τόσα άλλα δεδομένα προσδιορίζουν όλα μαζί –κι όχι μόνο ένας παράγοντας– την τελική λύση στο όνομα. Κι εδώ χάσαμε γιατί δε λύθηκε το πρόβλημα στη γέννησή του. Στην ουσία το όνομα χάθηκε το 1993. Η ελληνική κυβέρνηση συμβιβάστηκε σε λύσεις που προδιαγράφηκαν από γεγονότα δεκαετιών και από την απραξία του παρελθόντος. Δεν είναι η άριστη λύση αλλά η καλύτερη δυνατή έχοντας υπόψη τα ανωτέρω. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός, ότι 140 χώρες σε όλο τον πλανήτη χρησιμοποιούσαν την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Αυτό έπρεπε να ξηλωθεί και ξηλώθηκε με την συμφωνία. Η γειτονική χώρα αλλάζει το Σύνταγμά της, κι απαλείφει όλα τα αλυτρωτικά στοιχεία από το θεσμικό της πλαίσιο.
Τι εννοείτε «χάθηκαν ευκαιρίες»;
ΑΠ. Θα σας δώσω δυο παραδείγματα, όπου στο πρώτο συμμετείχα ως πανεπιστημιακός και τότε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αναφέρομαι στο 1994, όταν ο Α. Παπανδρέου έθεσε το εμπάργκο στα Σκόπια κλείνοντας τα σύνορα, λόγω της χρήσης από τη γειτονική χώρα ως εθνικού συμβόλου του άστρου της Βεργίνας. Τότε, λόγω του εμπάργκο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο κατά της Ελλάδας. Μια επιτροπή υπό τους Σκουρή-Περάκη-Κρατερό καθηγητές πανεπιστημίου, ανέλαβαν την υπεράσπιση της χώρας. Μαζί τους εργάστηκαν και κάποιοι ανώνυμοι επιστήμονες. Ένας από αυτούς ήμουν κι εγώ. Με συστηματικό τρόπο αποδείξαμε ότι η Επιτροπή έσφαλε. Και ενώ κερδίζαμε –κερδίσαμε τα λεγόμενα ασφαλιστικά μέτρα– και θα δρέπαμε νίκες στην κυρίως δίκη, ήρθε η «Ενδιάμεση Συμφωνία» του 1995 κι έκοψε τη νικηφόρα μας πορεία, διακόπτοντας την δίκη. Πόσο διαφορετικά θα ήταν όλα αν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφαινόταν υπέρ της χώρας! Να σημειωθεί ότι ο εισαγγελέας του Δικαστηρίου είχε ταυτισθεί με τις δικές μας θέσεις.
Δεύτερη ευκαιρία που χάθηκε. Τον Μάιο του 2003, μια χρονιά μετά τη λήξη της «Ενδιάμεσης Συμφωνίας Αθηνών-Σκοπίων» (1995-2002) ήρθε προς επικύρωση στη Βουλή η «Συμφωνία Σύνδεσης FYROM-EE». Κι ενώ επί επτά σχεδόν χρόνια τα Σκόπια παραβίαζαν πολλούς όρους της «Ενδιάμεσης Συμφωνίας», μη δείχνοντας την απαιτούμενη βούληση για επίλυση της διένεξης μας, εμείς ως Κοινοβούλιο επικυρώσαμε τη «Συμφωνία Σύνδεσης». Το τραίνο όμως των ιστορικών ευκαιριών δεν περνά πολλές φορές. Κατανοείτε τέλος ότι λόγω της εμπλοκής μου στο θέμα της δίκης το 1994 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και της νίκης που χάσαμε μέσα από τα χέρια μας, ο δικός μου θυμός δεν είναι μικρότερος των Ελλήνων πατριωτών.
Πως σχολιάζετε τα αντιδημοκρατικά συνθήματα, τη βία και τα ακροδεξιά φαινόμενα, που στις μέρες μας, σε μεγάλο βαθμό εκφράζονται μέσα από συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια που αφορούν το Σκοπιανό;
ΑΠ. Στα συλλαλητήρια για το Σκοπιανό συμμετείχαν δύο κατηγορίες πολιτών: πολίτες που έχουν μια έντονη πατριωτική ευαισθησία και που αισθάνονται όλα αυτά τα χρόνια των μνημονίων αυτή την εθνική υπερηφάνεια να έχει πληγεί, αλλά και ακραίες δυνάμεις, ακραίοι, εθνικιστές, ακροδεξιοί, χρυσαυγίτες, επαγγελματίες πατριώτες. Για όσους κινούνται με πραγματικές πατριωτικές ευαισθησίες και ίσως δεν έχουν πεισθεί ακόμα ότι η συμφωνία υπηρετεί το εθνικό συμφέρον θα ήθελα να θέσω τα εξής ερωτήματα για προβληματισμό. Έπρεπε να κλείσουμε ένα θέμα που μας ταλανίζει 28 χρόνια ή να το αφήσουμε ανοιχτό; Ποια είναι η μεγάλη απειλή που έχει σήμερα η χώρα; Οι βόρειοι γείτονές μας; Σε μια περίοδο που βλέπουμε ότι η Τουρκία έχει γίνει μια δύναμη νευρική, επιθετική, όπου καθημερινά έχουμε παραβιάσεις στο Αιγαίο, όπου διατηρεί σε κατοχή το βόρειο τμήμα της Κύπρου, ποιος είναι ο κίνδυνος στον οποίο πρέπει να προσανατολιστούμε και ποιο είναι το πατριωτικό και εθνικό συμφέρον τώρα; Να αφήνουμε μέτωπα ανοιχτά; Αυτή η συμφωνία, φέρνει πίσω τα σύμβολα, την Ιστορία, την κληρονομιά μας, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια λύση, την οποία την είχαμε ονειρευτεί χρόνια, με την έννοια ότι βάζει έναν προσδιορισμό στον όρο «Μακεδονία» και 140 χώρες σε όλο τον κόσμο, που τη λένε σήμερα «Μακεδονία», θα πάψουν να την ονομάζουν έτσι. Όσο για τα αντιδημοκρατικά συνθήματα και την βία που εκδηλώνεται από μια μικρή μερίδα ακροδεξιών στοιχείων στις συγκεντρώσεις το μόνο σχόλιο που έχω να κάνω είναι ότι η δημοκρατική πλειοψηφία των πολιτών τους έχεις απομονώσει και έχουν ήδη καταδικαστεί στην συνείδηση των πολιτών, που πράγματι αγωνίζονται με τη ψυχή τους για τη Μακεδονία. Υπάρχει όμως πολύ μεγάλο κενό πληροφόρησης.
Σχολιάστε μας την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των Ευρωπαίων για την προσφυγική κρίση στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες. Πώς κρίνετε την αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα πέντε νησιά (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κώς, Λέρος), που πλήττονται και που προανήγγειλε ο Αλ. Τσίπρας; Πόσο εκτιμάτε ότι θα πρέπει να διαρκέσει;
ΑΠ. Η Ευρώπη είναι βαθιά διχασμένη ανάμεσα σε δύο αντιλήψεις και αυτό αποτυπώνεται και στις Συνόδους Κορυφής: Μια ακραία συντηρητική, σωβινιστική/αντιμεταναστευτική και μια δημοκρατική ανθρωπιστική. Στη Σύνοδο για την προσφυγική κρίση ο κίνδυνος που αποφεύχθηκε ήταν στο ζήτημα των πρωτογενών ροών στην κεντρική Μεσόγειο να προκριθεί μια απόφαση που θα ανέφερε ρητά την επαναπροώθηση στην Αφρική, σε κλειστά κέντρα, όσων επιχειρούν να εισέλθουν στην Ευρώπη. Ακόμη, ο κίνδυνος που αποφεύχθηκε ήταν οι όποιες δευτερογενείς ροές συνεχίζουν να υφίστανται προς την Κεντρική Ευρώπη, να αντιμετωπιστούν με συνοριακούς ελέγχους και τη de facto δημιουργία ενός μικρού δυτικοευρωπαϊκού Schengen. Η Ελλάδα έθεσε στην πρώτη γραμμή τις αξίες της αλληλεγγύης και της συνευθύνης, του ανθρωπισμού, που αποτελούν, ή θα έπρεπε να αποτελούν, το θεμέλιο της Ευρώπης. Τέλος αν δεν μπορούν οι ηγέτες να λύσουν το πρόβλημα αυτό τότε η λύση θα δοθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο θα κληθεί να εφαρμόσει τη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Τρία άρθρα της Συνθήκης από το 78 ως το 80 δείχνουν το δρόμο της συνυπευθυνότητας και της ισοκατανομής των βαρών.
Όσο για το ΦΠΑ στα νησιά, η κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα με πράξη νομοθετικού περιεχομένου σε νόμο που θα αναιρεί την αποφασισμένη το προηγούμενο διάστημα άδικη αύξηση του ΦΠΑ στα 5 νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε θέσει το ζήτημα στον Ζ. Κ. Γιούνκερ όταν είχε έρθει στην Αθήνα, να μην προχωρήσει η αύξηση του ΦΠΑ στα 5 νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές. Το συζήτησαν οι ευρωπαίοι ηγέτες και έγινε αποδεκτό το αίτημα μας. Πρόκειται για εξαιρετικά θετική εξέλιξη. Η ρύθμιση θα διαρκέσει όσο διαρκεί η προσφυγική κρίση, όπως δεσμεύτηκε ο πρωθυπουργός.
«Η ελάφρυνση χρέους η οποία συμφωνήθηκε πρόσφατα με τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας έχει βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό τη βιωσιμότητα του χρέους μεσοπρόθεσμα, αλλά οι περισσότερο μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν αβέβαιες», λέει το ΔΝΤ, βάζοντας ουσιαστικά, αστερίσκους για περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Επιπλέον, τονίζεται ότι «καθοριστικό σήμα για τις αγορές θα είναι η τήρηση των συμφωνημένων περικοπών στις συντάξεις και της μείωσης του αφορολογήτου τη διετία 2019-20». Ποια είναι η δική σας εκτίμηση, ως και καθ' ύλην αρμόδιος περί τα οικονομικά; Συμφωνείτε με το πρόσφατο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Handelsblatt ότι «για πολύ καιρό πολλοί επενδυτές απέφευγαν την Ελλάδα, αλλά αυτό αρχίζει να αλλάζει;».
ΑΠ. Το σημαντικό είναι ότι, μετά την απόφαση του eurogroup και ιδιαίτερα μετά τον Αύγουστο που βγαίνουμε από το πρόγραμμα, τελειώνει η αβεβαιότητα για την Ελλάδα. Με βάση τις προβλέψεις για το 2019, 2020, 2021, 2022 έχουμε πλέον δημοσιονομικό χώρο, πέρα από την υποχρέωσή μας να’ χουμε 3,5% πρωτογενή πλεονάσματα από το ’19 έως το ’22. Η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται σε αυτούς τους στόχους, αλλά ταυτόχρονα η υπευθυνότητα πια ανήκει στους Έλληνες. Εμείς και η κάθε εκλεγμένη κυβέρνηση, θα είναι αυτή η οποία θα αποφασίζει τα μέσα, προκειμένου να φτάσουμε σε αυτούς τους στόχους. Το επόμενο διάστημα, θα είναι ένα διάστημα πολύ θετικών ειδήσεων για την ελληνική οικονομία. Ήδη είχαμε την αναβάθμιση από έναν εκ των οίκων αξιολόγησης, γεγονός που σηματοδοτεί την θετική αποδοχή της απόφασης του Eurogroup από την επενδυτική κοινότητα. Ήδη βλέπουμε, ότι έχουμε μία πτωτική τάση των επιτοκίων στα δεκαετή ομόλογα. Αυτός ο καθαρός διάδρομος πέραν της δεκαετίας, μιας και η δεύτερη δόση δανείων (του EFSF) θα αποπληρωθεί μετά το 2032, νομίζω ότι δίνει μία σταθερότητα και σιγουριά στους επενδυτές να επενδύσουν στην Ελλάδα και αυτό είναι που χρειαζόμαστε τώρα.
