Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Αν. Μαράς: «Οι ενέργειες του Ερντογάν είναι σύγκρουση πολιτισμών Ισλάμ - Ορθοδοξίας»

Συνέντευξη στον "Τύπο Θεσσαλονίκης" του Αναστάσιου Μαρά, Διδάκτορα Θεολογίας, διδάσκοντα στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ "ΤΥΠΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"

 

Συνέντευξη στον ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ

 

"Οι ενέργειες του Τούρκου Προέδρου αποτελούν μια έμπρακτη απόδειξη της σύγκρουσης του πολιτισμού του Ισλάμ με τον Ορθόδοξο και τον Αγγλοσαξονικό πολιτισμό", τονίζει μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή του στον "Τύπο Θεσσαλονίκης", ο Αναστάσιος Μαράς, Δρ Θεολογίας, διδάσκων στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Απαντώντας στο ερώτημά μας, πώς βλέπει να εξελίσσεται η όλη κατάσταση για την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, λέει ότι φοβάται πως την ίδια τύχη κινδυνεύουν να έχουν στο μέλλον και άλλοι ναοί στην Τουρκία.

Ο καθηγητής Θεολογίας, υπογραμμίζει ακόμα ότι "στην πράξη πρόκειται για μια σύγκρουση πολιτισμών με θρησκευτικό υπόβαθρο, η οποία, στα επόμενα χρόνια, διαρκώς θα εντείνεται". Στη συνέντευξή του στον "Τ.Θ.", αναφέρεται επίσης στην πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε συνταγματικές τις αρμοδιότητες που έχουν ανατεθεί στους Μουφτήδες της Θράκης.

Αναφέρεται ακόμα στο ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας αλλά και στα πολιτικά παιχνίδια πίσω από αυτό. Απαντά επίσης στο ερώτημά μας για τους πρόσφατους βανδαλισμούς αγνώστων με ναζιστικά συνθήματα στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Αθηνών στη Νίκαια.

Και τέλος, ο Αναστάσιος Μαράς, σχολιάζει τα σχέδια του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνου Ζέρβα, για την Πλατεία Ελευθερίας, καθώς και τη δημιουργία «πάρκου μνήμης» για τους Εβραίους της πόλης μας, που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

 

ΕΡ. Τα σχέδιά του για την Πλατεία Ελευθερίας, αποσαφήνισε τη περασμένη Δευτέρα ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου. Συγκεκριμένα, είπε ότι επιθυμεί «υπόγειο πάρκινγκ, σεβασμό στα αρχαία και διαμόρφωση πάρκου μνήμης για τους Εβραίους της πόλης που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης». Ποιά είναι η άποψή σας για τα σχεδιαζόμενα στην Πλατεία Ελευθερίας;

ΑΠ. Εδώ και ενάμιση περίπου έτος μια από τις κεντρικότερες πλατείες της πόλης έχει μετατραπεί σε μια περίκλειστη αλάνα, ενώ οι λαμαρίνες που την περιβάλουν προσβάλλουν την αισθητική των συμπολιτών μας. Ευτυχώς, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, κ. Κωνσταντίνος Ζέρβας πήρε την απόφαση που θα έπρεπε να είχε πάρει εξ αρχής ο προκάτοχός του, αλλά δυστυχώς χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Είμαι της άποψης ότι παρά τις αντίθετες απόψεις, τις δυσκολίες του εγχειρήματος και την πιθανότητα να βρεθούν στο υπέδαφος σημαντικές αρχαιότητες, το υπόγειο πάρκινγκ πρέπει να κατασκευαστεί. Θα πρέπει κάποτε να σταματήσει η αλλοιωμένη επίκληση των πρακτικών του εξωτερικού και η επιχειρηματολογία της μισής αλήθειας, καθώς όσοι επικαλούνται τέτοια επιχειρήματα, λησμονούν ή αποκρύπτουν ότι στο εξωτερικό, για κάθε θέση που καταργείται στο ιστορικό κέντρο μιας πόλης δημιουργείται μια άλλη. Αντιθέτως, στην πόλη μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες με τις αλόγιστες πεζοδρομήσεις έχουν καταργηθεί δεκάδες θέσεις πάρκινγκ χωρίς την ταυτόχρονη δημιουργία άλλων, με αποτέλεσμα την αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου και του παράνομου πάρκινγκ, τον διπλασιασμό της τιμής των ιδιωτικών πάρκινγκ και τη δημιουργία επιπρόσθετου χώρου τραπεζοκαθισμάτων που εμποδίζουν τη διέλευση των πεζών. Και για να μη μακρηγορώ, το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης κατοικείται, σε αντίθεση με τις πόλεις της Δυτικής Ευρώπης. Γι’ αυτό αντί να πριμοδοτούνται τα ιδιωτικά πάρκινγκ και οι καφετέριες, θα πρέπει να διευκολύνουμε τους κατοίκους του κέντρου και όχι να τους οδηγούμε σε οικονομική εξόντωση ή σε μετοίκηση.

 

ΕΡ. Πώς σχολιάζετε τη δημιουργία «πάρκου μνήμης για τους Εβραίους»;

ΑΠ. Η πλατεία Ελευθερίας, στην οποία αναφερθήκαμε πριν σχετίζεται με το «Μαύρο Σάββατο». Συγκεκριμένα, στις 11 Ιουλίου 1942 οι γερμανικές αρχές κατοχής συγκέντρωσαν στην πλατεία περί τους 9.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης, τους οποίους υπέβαλλαν επί ώρες σε απάνθρωπη μεταχείριση. Το γεγονός αυτό αποτελεί την αρχή της εξόντωσης της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Η εξόντωση χιλιάδων συμπολιτών μας οδήγησε στην ανάγκη για τη δημιουργία ενός "πάρκου μνήμης για τους Εβραίους" της πόλης μας. Η επιλογή της περιοχής του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού στα δυτικά ήταν εξαιρετικά επιτυχής, καθώς από εκεί μεταφέρονταν σιδηροδρομικώς οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

 

ΕΡ. Πρόσφατα, άγνωστοι βανδάλισαν με ναζιστικά συνθήματα το Εβραϊκό Νεκροταφείο Αθηνών στη Νίκαια. Οι άγνωστοι έγραψαν συνθήματα με σπρέι στα γερμανικά, στους τοίχους δίπλα από την κύρια είσοδο. Ανάμεσα στις δηλώσεις που κυριάρχησαν ήταν και αυτή του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα, ο οποίος δήλωσε ότι «ο βανδαλισμός προκαλεί τον αποτροπιασμό κάθε δημοκρατικού πολίτη», κι’ ότι «ο ναζισμός, ο αντισημιτισμός και οι οπαδοί τους δεν έχουν θέση στην Ελλάδα και δεν πρόκειται να υπάρξει καμία ανοχή απέναντί τους». Πώς κρίνετε την ενέργεια αυτή των αγνώστων και τί πιστεύετε ότι υποκίνησε τον βανδαλισμό; 

ΑΠ. Οι Έλληνες, στη συντριπτική πλειοψηφία μας δεν είμαστε, ούτε ήμασταν ποτέ, ρατσιστές. Παρόλα αυτά ορισμένες ελάχιστες μειοψηφίες εκφράζουν κατά περιόδους τον ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία τους με λόγια και έργα, στοχοποιώντας διάφορες θρησκευτικές, κοινωνικές ή άλλες ομάδες. Εν προκειμένω πρόκειται για ελάχιστα άτομα, τα οποία έχουν ως πρότυπα παντελώς ξένες ιδεολογίες και ιστορικά πρόσωπα, τα οποία μάλιστα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής προκάλεσαν χιλιάδες θύματα και ανυπολόγιστες ζημίες στην Ελλάδα. Μάλιστα, ακόμα και η αναγραφή συνθημάτων στα γερμανικά αποδεικνύει πόσο ξένες για τους Έλληνες είναι τέτοιες ενέργειες, τις οποίες θα πρέπει να καταδικάζουμε απερίφραστα. Άλλωστε, ως Έλληνες, έχουμε υποστεί παρόμοιες ενέργειες και συμπεριφορές στην Κωνσταντινούπολη και αλλού, γεγονός που θα πρέπει να μας καθιστά ευαίσθητους σε τέτοιου είδους συμπεριφορές.

 

ΕΡ. Πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), έκρινε συνταγματικές τις αρμοδιότητες που έχουν ανατεθεί στους Μουφτήδες της Θράκης, απορρίπτοντας όλους τους ισχυρισμούς Έλληνα μουσουλμάνου κατοίκου της Ξάνθης, ο οποίος στρεφόταν κατά πλήθους διατάξεων του Προεδρικού Διατάγματος 52/2019 που καθορίζει «τους δικονομικούς κανόνες επί υποθέσεων δικαιοδοσίας Μουφτήδων Θράκης» και «τη σύσταση, οργάνωση και λειτουργία διεύθυνσης υποθέσεων δικαιοδοσίας Μουφτή στις Μουφτείες της Θράκης». Πώς το σχολιάζετε;

ΑΠ. Για τους Μουσουλμάνους της Δ. Θράκης ισχύει νομικά η «σαρία», δηλαδή ο νόμος του Κορανίου, όπως αυτός ερμηνεύεται και εφαρμόζεται από τους Μουφτήδες. Η εφαρμογή τής εν λόγω πρακτικής προβλέπεται από τη Συνθήκη της Λωζάννης.  Παρόλα αυτά, οι αποφάσεις των Μουφτήδων συχνά προκαλούν την αντίδραση όσων δεν δικαιώνονται από αυτούς. Σε μια τέτοια περίπτωση, ένας μουσουλμάνος κάτοικος της Ξάνθης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο όμως απέρριψε την προσφυγή του. Κατά την άποψή μου παρόμοια προβλήματα θα συνεχίσουν να υφίστανται, καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής των δυτικών κοινωνιών υιοθετείται έμπρακτα από ολοένα και περισσότερα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της Δ. Θράκης. Στην πράξη πρόκειται για μια σύγκρουση πολιτισμών με θρησκευτικό υπόβαθρο, η οποία, στα επόμενα χρόνια,  διαρκώς θα εντείνεται.

 

ΕΡ. Πλήθος αντιδράσεων προκάλεσε, στην Ελλάδα και στον κόσμο, η απόφαση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει σε τζαμί την Αγία Σοφία, αλλά και τη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Έκτοτε, από τον περασμένο Ιούλιο-Αύγουστο, οι αντιδράσεις κόπασαν. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η όλη κατάσταση για τα δύο αυτά, ιδιαίτερα σημαντικά για τον Ελληνισμό, μνημεία;

ΑΠ. Η ερώτησή σας έρχεται ως συνέχεια των όσων ανέφερα πριν. Οι ενέργειες του Τούρκου Προέδρου αποτελούν μια έμπρακτη απόδειξη της σύγκρουσης του πολιτισμού του Ισλάμ με τον Ορθόδοξο και τον Αγγλοσαξονικό πολιτισμό. Στο πλαίσιο αυτό ο Ερντογάν και οι εθνικιστές κυβερνητικοί εταίροι του δεν μπορούν να ανεχτούν τη θρησκευτική διαφορετικότητα στην Τουρκία και γι’ αυτό προσπαθούν να εξαλείψουν κάθε τι μη ισλαμικό. Στην προοπτική αυτή φοβάμαι ότι την ίδια τύχη κινδυνεύουν να έχουν στο μέλλον και άλλοι ναοί στην Τουρκία.

 

ΕΡ. Στις αρχές του μήνα, η Εκκλησία των Σκοπίων, με αίτημά της στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ζήτησε να αναγνωριστεί ως αυτοκέφαλη. Το ζήτημα της αυτοκεφαλίας είναι θέμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας; Τί είδους πολιτικά παιχνίδια κρύβονται ενδεχομένως από πίσω;

ΑΠ. Το πρόβλημα με τους ορθοδόξους της περιοχής των Σκοπίων είναι καθαρά πολιτικό και σχετίζεται με τον -έτσι λεγόμενο- μακεδονισμό που επέβαλε ο Τίτο. Στο πλαίσιο αυτό οι Ορθόδοξοι της πρώην γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αυτοανακηρύχθηκαν το 1946 «Αυτοδιοικούμενη Εκκλησία», με τη βοήθεια του καθεστώτος και παρά την αντίθεση του Πατριαρχείου της Σερβίας, στο οποίο ανήκει κανονικά η Μητρόπολη Σκοπίων. Το 1967 δημιουργήθηκε η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της περιοχής, η οποία για το Σερβικό Πατριαρχείο αποτελεί «Σχισματική Θρησκευτική Οργάνωση». Από τότε έως σήμερα καμία Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει αναγνωρίσει την «Εκκλησία των Σκοπίων», η οποία χρησιμοποιείται ως κρατική υπηρεσία για εθνικιστικούς σκοπούς, ξένους προς την πνευματική αποστολή της. Εκτός από τη σχισματική Εκκλησία, στην περιοχή υφίσταται και η «Αυτόνομη Αρχιεπισκοπή Αχρίδος και Μητρόπολη Σκοπίων», η οποία υπάγεται στο Πατριαρχείο Σερβίας, αλλά οι κληρικοί και ο Αρχιεπίσκοπός της, Ιωάννης Βρανισκόφσκι, διώκονται κατά περιόδους, αδίκως, από την Κυβέρνηση των Σκοπίων. Υπό αυτές τις συνθήκες οι σχισματικοί Μητροπολίτες των Σκοπίων πολλές φορές προσπάθησαν να παρακάμψουν το Πατριαρχείο Σερβίας απευθυνόμενοι είτε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, είτε στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο, χωρίς όμως να επιτύχουν την αναγνώρισή τους. Το ίδιο πιστεύω ότι θα συμβεί και τώρα, καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν προτίθεται να παραβεί την κανονικότητα και να δημιουργήσει προβλήματα στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Η μόνη λύση για το πρόβλημα θα προέλθει μέσα από τον διάλογο των σχισματικών με το Πατριαρχείο Σερβίας, με κριτήρια εκκλησιαστικά και όχι πολιτικά.

 

 

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ