Συνταρακτικά είναι τα στοιχεία που δίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, με την δήλωση του Antonio Guterres για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2015. Περισσότεροι από 42.000 άνθρωποι την ημέρα γίνονται πρόσφυγές, ενώ τα πλούσια κράτη κλείνουν τα σύνορά τους. Διαβάστε αναλυτικά την δήλωση.
«Μόλις 15 χρόνια μετά την έναρξη της νέας χιλιετίας, που πολλοί ελπίζαμε ότι θα σήμαινε και το τέλος των πολέμων, η εξάπλωση της παγκόσμιας βίας έχει φτάσει σε σημείο να απειλεί πλέον και τα ίδια τα θεμέλια του διεθνούς μας συστήματος.
Την περασμένη χρονιά ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους περισσότεροι άνθρωποι από οποιαδήποτε άλλη εποχή. Σε όλο τον κόσμο, σχεδόν 60 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω συρράξεων και διώξεων. Σχεδόν 20 εκατομμύρια από αυτούς είναι πρόσφυγες, και πάνω από τους μισούς παιδιά. Οι αριθμοί ανεβαίνουν συνεχώς με δριμύτατους ρυθμούς, σε καθημερινή βάση, σε κάθε ήπειρο. Το 2014, είχαμε κατά μέσο όρο 42.500 πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή εσωτερικά εκτοπισμένους, σε καθημερινή βάση – που αντιστοιχεί σε τετραπλάσια αύξηση σε περίοδο μόλις τεσσάρων ετών. Οι άνθρωποι αυτοί βασίζονται σε εμάς για να επιβιώσουν και να συνεχίσουν να ελπίζουν. Θα θυμούνται όσα κάνουμε.
Παρ' όλα αυτά, ακόμα και ενώ ξετυλίγεται αυτή η τραγωδία, ορισμένες από τις χώρες που έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν περισσότερο κλείνουν τις πύλες τους στους ανθρώπους που ζητούν άσυλο. Τα σύνορα κλείνουν, οι άτυπες αναγκαστικές επιστροφές αυξάνονται και η εχθρότητα μεγαλώνει. Οι οδοί για νόμιμη διαφυγή ξεθωριάζουν και οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί, όπως ο δικός μας, λειτουργούν με έναν πολύ σφιχτό προϋπολογισμό και δεν καταφέρνουν να ικανοποιήσουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες ενός τέτοιου μαζικού πληθυσμού θυμάτων.
Τώρα ήρθε η στιγμή της αλήθειας. Η παγκόσμια σταθερότητα καταρρέει αφήνοντας πίσω της πρωτοφανή κύματα εκτοπισμού. Οι παγκόσμιες δυνάμεις έχουν γίνει είτε απαθείς παρατηρητές είτε απόμακροι παίκτες απέναντι στις συρράξεις που ωθούν τόσο πολλούς αθώους πολίτες να ξεριζωθούν.
Στον κόσμο μας, ο οποίος βρίσκεται σε πόλεμο και όπου οι σχέσεις ισχύος είναι ασαφείς, ενώ το απρόβλεπτο των εξελίξεων και η ατιμωρησία είναι πλέον οι κανόνες του παιχνιδιού, επείγει όλοι όσοι διαθέτουν κάποια επιρροή στα εμπλεκόμενα μέρη των συρράξεων αυτών να βάλουν κατά μέρος τις διαφορές τους και να συνεργαστούν ώστε να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για να μπει ένα τέλος στην αιματοχυσία.
Όμως στο μεταξύ, ο κόσμος πρέπει είτε να επωμιστεί συλλογικά το βάρος της παροχής βοήθειας στα θύματα των πολέμων, ή να διακινδυνεύσει να μείνει αμέτοχος καθώς άλλες λιγότερο πλούσιες χώρες και κοινότητες – οι οποίες φιλοξενούν το 86% των προσφύγων του κόσμου –δέχονται υπερβολικές πιέσεις και γίνονται ασταθείς.
Από τις απαρχές του πολιτισμού, έχουμε φερθεί απέναντι στους πρόσφυγες με τρόπο που δείχνει ότι αξίζουν την προστασία μας. Όποιες κι αν είναι οι διαφορές μας, έχουμε αναγνωρίσει ως θεμελιώδη ανθρώπινη υποχρέωση την παροχή προστασίας σε όλους όσους εγκαταλείπουν τα σπίτια τους λόγω πολέμων και διώξεων.
Κι όμως σήμερα, ορισμένοι από τους πλουσιότερους από εμάς αμφισβητούν τον αρχαίο αυτό κανόνα, και βλέπουν τους πρόσφυγες ως απρόσκλητους επισκέπτες, ανθρώπους που αναζητούν εργασία ή τρομοκράτες. Αυτή είναι μια πορεία πολύ επικίνδυνη, κοντόφθαλμη, ηθικά λανθασμένη και – σε ορισμένες περιπτώσεις –παραβιάζει τις διεθνείς μας υποχρεώσεις.
Έχει έρθει η στιγμή να σταματήσουμε να κρυβόμαστε πίσω από παραπλανητικές λέξεις. Τα πλουσιότερα κράτη πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι πρόσφυγες είναι πράγματι θύματα που τρέχουν να σωθούν από πολέμους που δεν κατάφεραν να αποτρέψουν ή να σταματήσουν. Επίσης, οι πλουσιότερες χώρες θα πρέπει να αποφασίσουν κατά πόσον θα επωμιστούν το μερίδιό τους, στη χώρα τους αλλά και στο εξωτερικό, ή αν θα κρυφτούν πίσω από τείχη ενώ αυξάνεται συνεχώς η αναρχία σε όλο τον κόσμο.
Για μένα, η επιλογή είναι ξεκάθαρη: είτε θα επιτρέψουμε στον καρκίνο του βίαιου εκτοπισμού να εξαπλωθεί χωρίς θεραπεία, ή θα διαχειριστούμε την κρίση όλοι μαζί. Έχουμε στη διάθεσή μας και τις λύσεις και την εμπειρία. Δεν πρόκειται να είναι ούτε εύκολο ούτε φτηνό, αλλά θα αξίζει τον κόπο. Η ιστορία έχει δείξει ότι όταν κάνουμε το σωστό για τα θύματα πολέμου και διώξεων, υπάρχει καλοσύνη και ευημερία για πολλές γενιές. Και μακροπρόθεσμα προάγεται η σταθερότητα.
Όλοι θα πρέπει να ανανεώσουμε τη δέσμευσή μας απέναντι στη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων και τις αρχές που τη διέπουν που μας έκαναν δυνατούς. Να προσφέρουμε ένα ασφαλές λιμάνι, τόσο στις ίδιες μας τις χώρες όσο και στις περιοχές των κρίσεων, και να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες να ανακτήσουν τη ζωή τους. Δεν πρέπει να αποτύχουμε».
