Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Μετά το βραβευμένο μυθιστόρημά της με τίτλο «Με λυμένο χειρόφρενο», η Μάρτυ Λάμπρου επιστρέφει, αυτή τη φορά με δέκα διηγήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στο βιβλίο με τίτλο «Ενοικιάζεται το παρόν» (εκδόσεις Κέδρος). Το νέο της συγγραφικό πόνημα, με ήρωες που ζουν στην Ελλάδα του σήμερα, στάθηκε αφορμή για μια συνέντευξη.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Είμαι σχεδόν καθημερινά σε κατάσταση εγρήγορσης και φόβου. Στην καρδιά της Αθήνας. Στην πλευρά με τα κλειστά καταστήματα, τα πανό και τις διαδηλώσεις, την έντονη μυρωδιά ούρων, τα διαμορφωμένα συναισθήματα του θυμού, της εγκατάλειψης, του μίσους, της επιθυμίας, της ένωσης και απομάκρυνσης. Στην άλλη πλευρά ο καταναλωτισμός, το χρήμα που αντιπροσωπεύει την εξουσία που μαζί με τους εκπροσώπους των πληβείων και τους επίλεκτους της επαρχίας αποφασίζει και συντηρεί το φόβο. Προσωπικά το φόβο τον δαμάζω με τη γλώσσα και ο λόγος υπερβαίνει το μάτι. Χωρίς να μπερδεύω το βίωμα με τη γνώση πήρε τη μορφή του διηγήματος. Κι αυτό γιατί δεν αναζητώ γράφοντας διήγημα τους τρόπους ζωής περασμένων εποχών και το πραγματοποιημένο παρελθόν, διότι έτσι δε γίνεται να κατανοήσω καθώς το ζω το σήμερα.
-Οι ήρωές σας είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Διαβάζοντας τα διηγήματα νομίζει κανείς πως βλέπει την καθημερινότητα που κλείνεται πίσω από τις πόρτες. Ποιο πρόσημο έχει τελικά η ζωή;
- Είναι άνθρωποι που δε ζουν σε έναν κόσμο, αλλά στην πλευρά της μεγάλης πόλης που γίνεται άμορφη μάζα. Απέναντι η άλλη πλευρά που κινείται επιτήδεια και πρακτικά σε ένα παρόν χωρίς πνευματικό περιεχόμενο αυγατίζοντας το χρήμα. Οι ευφυείς που αποφασίζουν για όλους. Με τη μάσκα του λόγιου, με το γούστο τους, με τις πραγματοποιημένες θεωρίες τους και τις αναλύσεις, άνευροι, αναίσθητοι κατασκευάζουν το νόημα της ζωής σε μια κοσμοπολίτικη καλλιτεχνική βιοτεχνία. Οι άνθρωποι, οι κάτω που περιγράφω, αν και απαριθμίσιμοι ήδη με τεχνολογικές εφαρμογές από τους ανώτερους ρεαλιστές και ενταγμένοι σε ένα γενικό σχήμα, κινούνται αθέατοι αλλά φυσικά, έχουν ψυχή με θερμοκρασία, έχουν ο καθένας τη δική του μορφή, το δικό του πάθος και διαίσθηση, τα δικά του συναισθήματα και τον δικό του θάνατο. Αν και παραγκωνισμένοι από τα μεγάλα γεγονότα της εποχής ζουν μέσα στις σχέσεις της πραγματικής ζωής με προβλήματα συγγενικά. Ο φόβος τους είναι σαν ενός παιδιού και μόνο αυτός ο φόβος μπορεί να γίνει λαχτάρα για την αγάπη και τη βαθιά χαρά της ζωής. Με την αγάπη και τη συμπόνια οι παράλληλες γραμμές των δύο κόσμων θα συναντηθούν στον ορίζοντα. Και τότε η ζωή δεν έχει πρόσημο, οπότε εννοείται θετική.
- Ο φόβος για το αύριο, η κρίση, αλλά και ο καταναλωτισμός είναι θέματα που απασχολούν τους πρωταγωνιστές του βιβλίου. Πόσο καθορίζουν τη ζωή τους;
- Όπως είπα παραπάνω έχουν το φόβο ενός μικρού παιδιού. Είναι συμβιβασμένοι αναγκαστικά, αλλά διατηρούν το ανόθευτο ψυχικό προνόμιο να μην μπερδεύουν το βίωμα με την εικόνα. Κινούνται στα βάθη της ζωής και του θανάτου με φυσικό τρόπο κι ας επιπλέουν σαν σκουπίδια της κατασκευασμένης, σπασμένης και θολής πραγματικότητας. Όπως λέει κάποια στο διήγημα «Γουρούνια και μαργαριτάρια: «Αγοράζω ακόμη και παπούτσια που δεν είναι στο νούμερο μου, ενώ θα έπρεπε να καταναλώνω συναίσθημα». Στο ίδιο διήγημα ο γόνος ενός νεόπλουτου πολιτικάντη αεριτζή και καταχραστή δημοσίου χρήματος που περιφέρεται στο κέντρο της πόλης κοιτώντας πίσω από το φακό της κάμερας του έχει ήδη αναισθητοποιηθεί δίχως να μπορεί να ξεχωρίσει σε ποια πλευρά είναι τα γουρούνια και σε ποια τα μαργαριτάρια. Όμως αγωνιά να συμβεί κάτι μέσα του.
-Ποια η άποψή σας για τα όσα ζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια; Είστε αισιόδοξη για το μέλλον;
- Την κρίση την παρακολουθούν στα κανάλια της τηλεόρασης και σε άλλα Μέσα που τους διαστρεβλώνουν την κρίση τους για την κρίση σε ένα διανοητικό εξάμβλωμα. Με τους πολιτικούς να αγορεύουν με την ίδια ρητορική δεκαετίας, να χυδαιολογούν, τις ξανθιές δημοσιογράφους με τόνο στη φωνή σαν πυροβόλου είτε εκφωνούν ένα σημαντικό γεγονός είτε τις κοσμικές επιδεξιότητες του σάπιου λάιφ στάιλ. Στην πραγματικότητα το αίμα αν και αθέατο χύνεται για τους ανώτερους και όχι για τους ίδιους. Από τους απολυμένους, τους χρεωμένους και τις σχεδόν καθημερινές αυτοκτονίες που δεν αναφέρονται πουθενά. Αν φανεί, οι ευφυείς το κάνουν να φαίνεται αραιωμένο, σχεδόν ροζ.
Και ενώ βρίσκονται μέσα στην κρίση μέχρι τα μπούνια στρέφουν οι ευφυείς τους ανθρώπους να τη θεωρούν αναδρομικά -ποιοι ξεπούλησαν, ποιοι κατέκλεψαν- και σε γενικές γραμμές. Ή τη μεταθέτουν στο ούτως ή άλλως αβέβαιο μέλλον και το παρόν γίνεται κατευθυνόμενος χρόνος. Από το: «Ωχ, αδερφέ!» έφτασαν στο άλλο αφηρημένο στερεότυπο: «Κάτι θα γίνει, θα αλλάξουν τα πράγματα»! Προς ένα εξίσου αφηρημένο μέλλον χωρίς προσωπικά ιδανικά, προσωπική ελπίδα. Σε ένα αναγκαίο Τίποτα.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
- «Η Κάδμω» της Μέλπως Αξιώτη. Για την ελευθερία που μου μεταδίδει και για μην ξεχνώ την ανθρωπιά.
