Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Σουρεαλισμός, υπερβολή, χιούμορ και σαρκασμός. Είναι τα όπλα που χρησιμοποιεί ο Ματέι Βίσνιεκ στην «Πλύση Εγκεφάλου» και την «Επιστροφή στο Σπίτι», δύο από τα έντεκα μονόπρακτα του έργου «Εθνικότητά μου, το χρώμα του ανέμου». Τα δύο κείμενα ενώνονται και παρουσιάζονται ως μια παράσταση με γενικό τίτλο «Επιστροφή στο σπίτι». Στη σκηνή του Vis Motrix Performance Studio (Έδισσον 4, απέναντι από το Δημαρχείο Θεσσαλονίκης) θέση δεν έχει μόνο ο λόγος του γαλλόφωνου συγγραφέα από τη Ρουμανία, αλλά και η μουσική, σύγχρονη και παραδοσιακή, γιατί «παντρεύοντάς την με την σύγχρονη μουσική είναι σαν να παντρεύεις το παρελθόν με το τώρα», καθώς και ο χορός. «Τα πάντα στον Βίσνιεκ συνηγορούν στο ότι το Θέατρο μπορεί να αντισταθεί στον Απολυταρχισμό, στην Τρομοκρατία και στη θεσμοποιημένη βία των Εμφυλίων πολέμων», σχολιάζει ο Πασχάλης Αραμπατζής που υπογράφει τη σκηνοθεσία. Και απαντώντας σε ερώτησή μας για το πώς αντιδρούμε στην πραγματικότητα σε έναν πόλεμο αναφέρει ότι «όσο περνάνε τα χρόνια γινόμαστε όλο και πιο αδιάφοροι ή και κυνικοί στο άκουσμα μιας τέτοιας είδησης».
Ο Πασχάλης Αραμπατζής που σκηνοθετεί την παράσταση
-Γιατί αποφασίσατε να ανεβάσετε αυτό το έργο;
-Η πρόταση να ανεβάσουμε έργο του Ματέι Βίσνιεκ έγινε αρχικά από την παραγωγή. Στη συνέχεια, αν και είχα ήδη διαβάσει αρκετά από τα θεατρικά του έργα, τα πήρα ξανά στα χέρια μου για να δω αν εγώ ως σκηνοθέτης είχα να πω κάτι μέσα από αυτά. Τότε ήταν που έπεσα πάνω στο μονόπρακτα «Πλύση εγκεφάλου» και «Επιστροφή στο σπίτι». Το πρώτο αναφέρεται στην ανθρώπινη ύπαρξη και στην ανθρώπινη αγωνία και το δεύτερο στον παραλογισμό του πολέμου. Η σύνδεση έγινε ακαριαία στο μυαλό μου και η απόφαση πάρθηκε αυτόματα.
-Η επιστροφή στο σπίτι για τους νεκρούς στρατιώτες σηματοδοτεί μια σειρά από προβλήματα που καλείται να λύσει ο στρατηγός. Γιατί ο Βίσνιεκ επέλεξε αυτό τον σουρεαλιστικό τρόπο για να μιλήσει για τα δεινά του πολέμου;
-Αυτός είναι ο τρόπος γραφής του. Τα έργα του πυροδοτούν τη σκέψη, κινητοποιούν το θεατή μέσω της συγκίνησης, καταγγέλλουν τη χειραγώγηση των «μεγάλων ιδεών» και την πλύση εγκεφάλου που γίνεται μέσω ιδεολογίας. Τα πάντα στον Βίσνιεκ συνηγορούν στο ότι το Θέατρο μπορεί να αντισταθεί στον Απολυταρχισμό, στην Τρομοκρατία και στη θεσμοποιημένη βία των Εμφυλίων πολέμων. Και όλα αυτά ο συγγραφέας τα εκφράζει σχεδόν πάντα χρησιμοποιώντας το στοιχείο του σουρεαλισμού και της υπερβολής, με χιούμορ και σαρκασμό. Και αυτά τα στοιχεία είναι που συνθέτουν κάθε φορά μια ιστορία αληθινή που μας συγκινεί, μας κάνει να σκεφτόμαστε, να αναρωτιόμαστε, αλλά παράλληλα και να γελάμε και να αισιοδοξούμε.
-Στην παράσταση βασικό ρόλο έχει ο χορός. Πώς προέκυψε αυτή η ανάγκη;
-«Οι αφίξεις των ομάδων των ΝΕΚΡΩΝ μπορεί να είναι κομμάτια χορογραφημένα». Αυτή είναι μια από τις σκηνοθετικές οδηγίες του Βίσνιεκ, μια οδηγία που μου άνοιξε το δρόμο για να σκηνοθετήσω αυτή την παράσταση. Θεωρώ ότι μέσα από το χορό και τη μουσική μπορεί να εκφράσεις τα πάντα. Αποτελούν δύο είδη τέχνης που δεν χρειάζονται μετάφραση. Μια κίνηση πολλές φορές είναι αρκετή για να πεις αυτά που νιώθεις. Και βέβαια - για να μην παρεξηγηθώ - η χρήση χορού και κίνησης δεν είναι πιο εύκολη από τη χρήση του λόγου. Θέλει εκφραστικότητα και πολλή ώρα δουλειάς. Αλλά με τη βοήθεια της Μίκας Στεφανάκη, που είναι η χορογράφος-κινησιολόγος της παράστασης, και την υπομονή και επιμονή των ηθοποιών που συμμετέχουν σε αυτήν, πιστεύω πως ο στόχος μας επετεύχθη.
-Επίσης ιδιαίτερη είναι η μουσική, τόσο με τις επιλογές των τραγουδιών (μοντέρνων, αλλά και παλαιότερων πχ το κρητικό), όσο και με τα μοιρολόγια που ερμηνεύει η Νόνικα Μαλκουτζή. Γιατί επιλέξατε να βάλετε το ελληνικό στοιχείο στο έργο;
-Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι τη μουσική στο έργο υπογράφει ο Joey Δίανος, ένας αξιόλογος, ταλαντούχος μουσικός, που σίγουρα έχει να προσφέρει πολλά στο μουσικό αλλά και στο θεατρικό κόσμο. Η μουσική του έργου αποτελείται από πρωτότυπες συνθέσεις αλλά και διασκευές που παντρεύουν διαφορετικά είδη ηλεκτρονικής και οργανικής μουσικής - από Dubstep, Trip-Hop, Electronica, Techno, Dance και Blues μέχρι παραδοσιακά τραγούδια και μελωδίες από τη Θράκη έως την Κρήτη - δημιουργώντας ένα πολυμορφικό αποτέλεσμα. Πάντα πίστευα ότι τα παραδοσιακά τραγούδια μάς συνδέουν με τις ρίζες και το παρελθόν μας και ότι παντρεύοντάς τα με την σύγχρονη μουσική είναι σαν να παντρεύεις το παρελθόν με το τώρα. Και, όσον αφορά το για ποιους λόγους αποφάσισα να χρησιμοποιήσουμε το ελληνικό στοιχείο: καταρχάς, γιατί σίγουρα μας είναι πιο οικείο. Κατά δεύτερον, γιατί ο Βίσνιεκ είναι ένας συγγραφέας με ευρωπαϊκή γραφή, αλλά παραμένει ένας Ρουμάνος συγγραφέας και αυτό είναι αισθητό στα έργα του. Κατάγεται από μια βαλκανική χώρα, όπως είναι και η Ελλάδα. Η Ρουμανία και η Ελλάδα είναι δύο χώρες με πολλά κοινά μουσικά στοιχεία και ακούσματα.
-Στην «Επιστροφή στο σπίτι» οι άνθρωποι δεν αντιδρούν μπροστά σε έναν πόλεμο. Τον δέχονται μοιρολατρικά. Μάλιστα μερικοί θέλουν να συνεχίσει ακόμη κι αν έχει υπογραφεί ειρήνη. Στην πραγματικότητα πώς αντιδρούμε στο άκουσμα ενός πολέμου;
-Μοιρολατρικά, θα απαντούσα, αντιδρούμε και στην πραγματικότητα απέναντι στον πόλεμο. Και κυρίως όταν ο πόλεμος αφορά κάποια γειτονική μας χώρα και όχι εμάς τους ίδιους. Ενημερωνόμαστε μέσα από τις ειδήσεις την ώρα που παίρνουμε το μεσημεριανό μας γεύμα και αρχικά σοκαριζόμαστε με το συγκεκριμένο γεγονός. Το απόγευμα, για να δηλώσουμε πόσο ευαισθητοποιημένοι αλλά και καταρρακωμένοι είμαστε με το δυσάρεστο νέο που μάθαμε, θα κάνουμε και δύο τρεις αναρτήσεις σε έναν ιστοχώρο κοινωνικής δικτύωσης. Και στη συνέχεια θα πάρουμε τηλέφωνο κάποιους από τους φίλους μας για να κανονίσουμε τη βραδινή μας έξοδο, γιατί φυσικά η ζωή συνεχίζεται. Δυστυχώς, όσο περνάνε τα χρόνια γινόμαστε όλο και πιο αδιάφοροι ή και κυνικοί στο άκουσμα ενός πολέμου και ξεχνάμε ότι ζούμε και εμείς σε μια χώρα που έχει πληγεί όχι μία αλλά πολλές φορές από τον πόλεμο και ότι ενδεχομένως κάπου εκεί έξω να μας φλερτάρει ένας νέος πόλεμος, οποιασδήποτε μορφής. Και με τον τρόπο που μας παρουσιάζονται τα πράγματα αισθανόμαστε ανήμποροι και φοβόμαστε. Έτσι αισθάνομαι κι εγώ, μπορεί από την πλύση εγκεφάλου που μας έχουν κάνει ή μπορεί και όχι. Αλλά θαυμάζω όσους έχουν το σθένος και τη δύναμη να βοηθούν με όποιο τρόπο μπορούν, με τη φιλοξενία ενός πολεμικού μετανάστη στο σπίτι τους ή ακόμα και με δράσεις που διοργανώνουν διάφοροι φορείς για να βοηθήσουν. Υπάρχουν και συνάδελφοι που έχουν δραστηριοποιηθεί και έχουν προσφέρει με το δικό τους τρόπο και την τέχνη τους σε ανθρώπους που έχουν ζήσει τη βιαιότητα ενός πολέμου. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι το μεγάλο ερώτημα «Γιατί γίνονται οι πόλεμοι;» βαραίνει τις συνειδήσεις όλων μας. Και έργα όπως το «Επιστροφή στο σπίτι» μάς κάνουν να προβληματιζόμαστε αλλά και να αισιοδοξούμε πως στο μέλλον δεν θα υπάρχει πόλεμος.
Χρήσιμα
Παίζεται έως 7 Νοεμβρίου 2016 Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και Δευτέρα 21:30.Είσοδος 10€, Φοιτητικό - Ανέργων 5€.Τηλέφωνο κρατήσεων: 6979 323 061, www.facebook.com/VisMotrixTheater .
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αμαλία Ζαγοριανού, Νόνικα Μαλκουτζή, Έλιο Φοίβος Μπέικο, Νίκος Τσολερίδης, Στρατής Ανούδης. Μετάφραση: Τηλέμαχος Χατζηϊωαννίδης, Καλλιτεχνική Επιμέλεια - Παραγωγή: Σάσα Νάτση, Κίνηση – Χορογραφία: Μίκα Στεφανάκη, Μουσική: Joey Δίανος, Σκηνικά – Κοστούμια: Πετρούλα Λιώρα, Κατασκευή σκηνικών: Κώστας Τόμπορης, Επιμέλεια Φωτισμού: Δημήτρης Κοκολινάκης, Μακιγιάζ: Ράνια Γραβάνη,Γραφιστική Επιμέλεια: Γιάννης Ξηροκώστας.
