Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Ένα ταξίδι πλημμυρισμένο από Ελλάδα χαρίζει νοερά στους αναγνώστες του ο Στέφανος Δάνδολος μέσα από το μυθιστόρημά του με τίτλο «Όταν θα δεις τη θάλασσα». Γυρνά το χρόνο στην εποχή του Τρικούπη, αναφέρεται στην πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τότε, την ξενομανία, την εξάρτησή μας από τους ξένους δανειστές. «Ήθελα να μιλήσω για την Ελλάδα της κρίσης μέσα από την Ελλάδα του δεκάτου ενάτου αιώνα», δήλωσε σε συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή την βιβλιοπαρουσίαση που θα κάνει την Πέμπτη 01/12/2016 19:00 μμ στο Public Τσιμισκή (Τσιμισκή 24, Θεσσαλονίκη)
Παράλληλα στο μυθιστόρημά του αναφέρεται και στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής της Πελοποννήσου, αλλά και στη γένεση του γυναικείου κινήματος στην Αθήνα, ενώ ένα μέρος της υπόθεσης ξεδιπλώνεται λίγο μετά το Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο. «Το βιβλίο να ζωντανεύει όλο το κλίμα της εποχής, λειτουργεί και σαν κοινωνική τοιχογραφία», ανέφερε. Όσο για το συναίσθημα στις ζωές των ηρώων του τόνισε πως ο έρωτας έχει καταλυτικό ρόλο στην πορεία τους. Και σε ένα συσχετισμό με την εποχή μας σημείωσε πως «πάντα ο έρωτας έχει κυρίαρχη θέση στη ζωή των ανθρώπων. Σήμερα όμως έχει να αντιπαλέψει μοναξιά και την αποξένωση της εποχής μας».
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Από την ανάγκη να ταξιδέψω. Ήθελα και πάλι να κάνω ένα ταξίδι στον χρόνο, μόνο που αυτή τη φορά το ταξίδι θα ήταν πλημμυρισμένο από Ελλάδα. Έτσι γύρισα 130 χρόνια πίσω, στην εποχή του Τρικούπη και του μεγάλου ρομαντισμού.
-Ο έρωτας παίζει πρωτεύοντα ρόλο στις ζωές των ηρώων. Πώς τις επηρεάζει;
-Καταλυτικά, θα έλεγα. Μια δυστυχισμένη γυναίκα –η οποία είναι παντρεμένη– ανακαλύπτει για πρώτη φορά τον έρωτα στο πρόσωπο ενός ξένου. Μια άλλη γυναίκα προσπαθεί να βρει νόημα στη ζωή της. Δύο άντρες συγκρούονται μεταξύ τους. Μιλάω για μια εποχή όπου το ερωτικό πάθος δεν ήταν επιτρεπτό, οπότε η φλόγα της καρδιάς ανατρέπει τα πάντα.
-Σήμερα ο έρωτας έχει ανάλογη θέση;
-Πάντοτε ο έρωτας έχει κυρίαρχη θέση στη ζωή των ανθρώπων. Σήμερα όμως δεν έχει να αντιπαλέψει προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες όπως τότε, αλλά τη μοναξιά και την αποξένωση της εποχής μας.
Φωτογραφία του συγγραφέα από τη Δήμητρα Κωστάκη
-Πέρα από το συναίσθημα, εξίσου σημαντικό είναι και το πολιτικό πλαίσιο της εποχής, με την πρωθυπουργία Τρικούπη και τις επεμβάσεις των ξένων δυνάμεων. Γιατί επιλέξατε αυτή την εποχή; Και τι μπορούμε να μάθουμε από το παρελθόν;
-Επέλεξα τη συγκεκριμένη εποχή εξαιτίας των συνειρμών που μπορούν να γεννηθούν στον αναγνώστη με τη δική μας εποχή. Κάθε ολοκληρωμένο έργο εποχής πρέπει, πιστεύω, να συνομιλεί και με το σήμερα. Με άλλα λόγια, ήθελα να μιλήσω για την Ελλάδα της κρίσης μέσα από την Ελλάδα του δεκάτου ενάτου αιώνα. Οι ομοιότητες εκείνης της περιόδου είναι ανατριχιαστικές με τα χρόνια τα δικά μας, της μεταπολίτευσης. Η ξενομανία. Το κύμα εκσυγχρονισμού. Η εξάρτησή μας από τους ξένους δανειστές. Η ερωτική ιστορία είναι ο πυρήνας του βιβλίου, αλλά γύρω από αυτήν δεσπόζουν όλες οι ελληνικές παθογένειες που έχουν αντέξει μέχρι σήμερα.
-Ένα άλλο σημείο που έχει ενδιαφέρον είναι η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής της Πελοποννήσου. Πώς αντλήσατε υλικό για αυτό το έργο; Και τι μάθατε κατά την έρευνά σας;
-Το ιστορικό υλικό είναι πάντοτε χρήσιμο στη λογοτεχνία και μπορεί να βοηθήσει πολύ τους μυθιστοριογράφους που χτίζουν τα βιβλία τους αργά, με εμμονή στη λεπτομέρεια. Οι σελίδες που αφορούν τη σιδηροδρομική γραμμή θυμίζουν λίγο γουέστερν. Τα τοπογραφικά κλιμάκια πάλευαν χρόνια στις κακοτράχαλες ερημιές, ανοίγοντας τα μονοπάτια του μέλλοντος. Έψαξα όλες τις διαθέσιμες πηγές. Από τα αρχεία των Ελληνικών Σιδηροδρόμων μέχρι πρακτικά συνεδριάσεων της Βουλής που αφορούσαν το συγκεκριμένο έργο. Ήταν το μεγάλο όραμα του Τρικούπη. Και η ιστορία του τρένου από μόνη της, θα μπορούσε να γίνει ένα ξεχωριστό βιβλίο.
-Στο μυθιστόρημα αναφέρεστε και στη γένεση του γυναικείου κινήματος στην Αθήνα. Γιατί επιλέξατε να το εντάξετε στην πλοκή;
-Επειδή, κατ’ αρχάς, ήθελα το βιβλίο να ζωντανεύει όλο το κλίμα της εποχής, να λειτουργεί και σαν κοινωνική τοιχογραφία. Και επειδή, επίσης, στόχος μου ήταν να αναδείξω τη γυναικεία ψυχή και τον αγώνα της από την πλήρη περιφρόνηση στην εξέγερση. Η Μαργαρίτα, η ηρωίδα του βιβλίου μου, ψάχνει να δει κάπου το πρόσωπό της, γυρεύει μια λύτρωση. Και τα πρώτα φεμινιστικά βήματα αποτελούσαν ένα είδος ανακούφισης για τις γυναίκες της εποχής. Στην Αγγλία υπήρχε ήδη η Έμιλυ Πάνκχερστ, παρότι δεν ήταν ακόμη διάσημη, και στην Ελλάδα υπήρχε η Καλλιρόη Παρρέν. Ένας ολόκληρος καινούργιος κόσμος ήταν έτοιμος να γεννηθεί.
-Η θάλασσα πώς λειτουργεί για τους ήρωές σας;
-Είναι μέρος μιας υπόσχεσης. «Όταν θα δεις τη θάλασσα», θα… Αλλά ας το ανακαλύψει ο αναγνώστης μόνος του. Η θάλασσα πάντως, λειτουργεί για τους ήρωές μου όπως ακριβώς λειτουργεί για όλους μας. Είναι ταξίδι. Αφετηρία. Προσμονή. Ορίζοντας. Προοπτική. Και είναι φυσικά άφιξη. Λιμάνι. Σπίτι.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Την εκδήλωση στο Public θα πλαισιώσει ο Γιάννης Βαρδής ερμηνεύοντας ερωτικά τραγούδια, καθώς και το τραγούδι που γράφτηκε ειδικά για το βιβλίο. Ο συγγραφέας θα συνομιλήσει με το κοινό και θα υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου του.
