Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Υπηρέτησε πιστά την ενημέρωση συμπληρώνοντας 25 χρόνια ως πολεμικός ανταποκριτής, καταγράφοντας με την κάμερά του στιγμές από γεγονότα γράφτηκαν στην Ιστορία. Από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του Γιον Κιπούρ και τον Εμφύλιο του Λιβάνου, δίνοντας το παρόν σε όλες τις τραγικές του εξάρσεις, μέχρι την εισβολή των Τούρκικων στρατευμάτων στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Και από το ζήτημα των Αμερικάνων ομήρων στην υπό κατάληψη πρεσβεία των ΗΠΑ στη Τεχεράνη (1981) μέχρι τον λιμό της Αιθιοπίας. Στιγμές της καριέρας του (πλάνα) χρησιμοποιήθηκαν στις ταινίες «Insider», και «Argo».
Ο Πωλ Βιττωρούλης συγκέντρωσε υλικό από 23 επιλεγμένες εμπειρίες - αποστολές του μέσα από την εικοσιπεντάχρονη πορεία του ως πολεμικός ανταποκριτής και έγραψε ένα βιβλίο, την «Camera Belli»(εκδ. Ιανός).
Η ιδέα
«Σκέφτηκαν πως στα γεγονότα της Αιθιοπίας και του Σουδάν η κάμερά μου ήταν μια από τις ελάχιστες που κάλυψαν το τι συνέβη εκεί το 1970. Τα παιδιά πέθαιναν μπροστά στην κάμερα και οι γύπες τριγυρνούσαν για να τα αρπάξουν. Η εταιρεία στην οποία είμαι τώρα Γενικός Διευθυντής, η Forever Living, είναι ένας οργανισμός που βοηθά τα παιδιά του κόσμου. Πιστεύω πως με αυτό το βιβλίο μπορώ τα βοηθήσω», μάς δήλωσε ο κ. Βιττωρούλης σε μια δια ζώσης συνάντηση που είχαμε μαζί του το μεσημέρι του Σαββάτου(6/5), λίγο μετά την παρουσίαση του βιβλίου του στη Θεσσαλονίκη.
«Ήθελα να μεταφέρω το τι είδαν τα μάτια μου αυτά τα χρόνια. Όχι μόνο για αυτούς που το διαβάσουν, αλλά και για τις επόμενες γενιές. Όταν με ρωτούσαν τι δουλειά κάνω έλεγα ότι καταγράφω την ιστορία για τις επόμενες γενιές που θα έρθουν γιατί, αν δεν καταγραφούν, χάνονται. Επίσης πιστεύω πως το βιβλίο θα βοηθήσει τα παιδιά που σπουδάζουν δημοσιογραφία γιατί είναι μια χρονοκάψουλα 25 χρόνων με μαρτυρίες που τις άκουσα, τις είδα και τις κατέγραψα. Χρειάστηκε πολύ κόπος για να τις καταγράψω σε ένα βιβλίο. Ξέρετε ο περισσότερος κόσμος κάθεται στο σαλόνι του για να δει τις ειδήσεις και να σκεφτεί. Η δουλειά μας είναι πολύ σημαντική, αν φυσικά δουλεύεις για έναν σοβαρό οργανισμό», σχολίασε.
Ήταν φορές που τα ρεπορτάζ δεν μεταδίδονταν καν. «Υπήρξαν απογοητεύσεις. Έτυχε να ρισκάρουμε τη ζωή μας για να μεταφέρουμε ένα θέμα όμως προέκυπταν εν τω μεταξύ άλλα θέματα και τελικά δεν το μετέδιδαν. Αυτό συνέβαινε στις ειδήσεις. Όμως εγώ δούλεψα και στο «60 Minutes», μια εκπομπή που έφερε στο φως πολλά θέματα και μέχρι σήμερα έχει μεγάλη τηλεθέαση στις ΗΠΑ.
Εκεί μπορούσες να δουλέψεις καλύτερα στην έρευνα, στην φωτογραφία, σε καλύτερους φωτισμούς. Σήμερα με ένα τηλέφωνο κάνεις τη δουλειά σου, και δίχως απαιτήσεις στην ποιότητα. Στην εποχή μου όμως τα κανάλια ήταν απαιτητικά, ξόδευαν πολλά χρήματα και όταν είχαμε επιτυχία έρχονταν herograph, ουσιαστικά ένα συγχαρητήριο μήνυμα. Θυμάμαι όμως τον αρχισυντάκτη που μας έλεγε “μην τρέχετε γιατί σε αυτή τη δουλειά είσαι καλός, όσο η τελευταία σου ιστορία”.
Όλες οι ιστορίες έπρεπε να έχουν μια ποιότητα, ένα αποτέλεσμα, μια σοβαρότητα, να υπάρχει αλήθεια. Στα χρόνια που δούλεψα υπήρχε ρητή εντολή πως δεν μπορούσαμε επ’ ουδενί να στήνουμε τα γεγονότα για να κάνουμε κάποια πλάνα. Αρνούμασταν να κάνουμε κάτι σκηνοθετημένο, κάτι στημένο».
Στην ερώτησή μας για τα fake news ο κ. Βιττωρούλης τονίζει πώς «Όταν σε αυτή τη δουλειά δεν υπάρχουν επαγγελματίες ή όταν δεν οι εργαζόμενοι πληρώνονται καλά, αναλαμβάνουν να κάνουν τη δουλειά άτομα που δεν είναι επαγγελματίες και ίσως από κόμπλεξ θέλουν να δείξουν πολύ περισσότερα από όσα κάνουν πραγματικά και γίνονται λάθη. Η ενημέρωση και η δημοσιογραφία είναι μια δουλειά που έχει απαιτήσεις και αν θέλεις να την κάνεις σωστά, πρέπει να την αγαπάς και να πληρώνεσαι σωστά, γιατί αν δεν πληρώνεσαι καλά κάτι θα σου ξεφύγει, κάποια στιγμή θα κουραστείς».
Ο χειρότερος εχθρός ήταν ο φόβος
Ένιωσε φόβο στα 25 αυτά χρόνια; «Όταν είσαι σε εμπόλεμες ζώνες ο μεγαλύτερός σου εχθρός είναι ο φόβος. Άρα η προσπάθεια που πρέπει να κάνεις είναι να νικήσεις τον φόβο για να κάνεις όσο μπορείς καλύτερα τη δουλειά σου. Αυτό προσπάθησα να κάνω κι εγώ. Είναι δύσκολο να πεις ότι δεν φοβάσαι όταν πατάς πάνω σε πτώματα για να κάνεις τη δουλειά σου, όταν βλέπεις όλους αυτούς τους ανθρώπους να χάνονται. Και να μπαίνεις σε εμπόλεμη ζώνη όταν οι περισσότεροι φεύγουν από αυτήν. Όμως αν έχεις πάθος με τη δουλειά σου, θέλεις να φέρεις καλό αποτέλεσμα.
Εξάλλου υπάρχει και μεγάλος ανταγωνισμός. Εμείς είμασταν οι Greeks. Έτσι μας έλεγαν από το CBS, και ήμασταν πάντα στην Αραβική πλευρά (αυτό έχει σημασία γιατί αν πας μια από τη μία και μια από την άλλη πλευρά υπάρχει σκεπτικισμός, νομίζουν ότι μεταφέρεις πληροφορίες, μάς εξήγησε). Και οι δημοσιογράφοι που δούλευαν στο κανάλι δίνανε μάχη για το ποιος θα μας πάρει μαζί του γιατί φέρναμε καλά αποτελέσματα».
Αρχή από την Πράγα
Πήρε το… βάπτισμα του πυρός, ως ανταποκριτής καμεραμάν στην Πράγα. Η πρώτη του αποστολή ήταν να ετοιμάσουν ένα θέμα για τις εκλογές που έγιναν το 1971 στη χώρα, τις πρώτες μετά την εισβολή των Ρώσων. Ο Πωλ Βιττωρούλης και ο συνεργάτης του Dean Brelis τα κατάφεραν. Μέσα σε 24 ώρες, πέτυχαν να διαφύγουν από την επίβλεψη των αρχών και να κάνουν το ρεπορτάζ. «Πολλοί πίστευαν πως δεν θα τα καταφέρναμε. Όμως ήταν τελικά μια μεγάλη επιτυχία γιατί μόνο εμείς μου πετύχαμε να έχουμε υλικό από την Πράγα. Ίσως ήμασταν τυχεροί, ίσως έξυπνοι. Στο αεροδρόμιο είχαν πιστέψει πως θα γυρίζαμε ταινία και μας άφησαν να πάρουμε τις κάμερες.
Εγώ έκανα τα γυρίσματα, δωροδοκώντας έναν υπάλληλο στην κουζίνα του ξενοδοχείου όπου μας είχαν στείλει να μείνουμε. Και το επόμενο πρωί κάναμε και On camera στη Γέφυρα του Καρόλου με τα σφυροδρέπανα να είναι στην απέναντι μεριά.
Θυμάμαι δίπλα μας ήταν ένας κύριος και τάιζε τα πουλιά, και μιλούσε ελληνικά. Όταν τον ρωτήσαμε γιατί το έκανε αυτό μας είπε “Κύριοι η μόνη ελευθερία που έχουμε σε αυτό το καθεστώς είναι να ερχόμαστε να ταΐζουμε τα πουλιά κάθε Κυριακή”».
Ο Λίβανος και η Κύπρος
Από τις αποστολές του ξεχωρίζει εκείνη στον Εμφύλιο, στο Λίβανο. «Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις με θρησκευτικό θέμα γίνονται με πολύ μίσος, οφθαλμός αντί οφθαλμού. Χριστιανοί εναντίον μουσουλμάνων», σχολιάζει.
Ιδιαίτερη ήταν και η αποστολή του στην Κύπρο. Όταν ήρθε η πρόταση για να γίνει ανταποκριτής καμεραμάν στη Μεγαλόνησο ήταν μόλις 7 μέρες παντρεμένος με την γυναίκα του και βρίσκονταν στο μήνα του μέλιτος. «Μόλις μου ζήτησαν να πάω στην Κύπρο δέχτηκα. Εξήγησα στη σύζυγό μου πως προείχε η δουλειά. Και πρόλαβα το τελευταίο αεροπλάνο που πέταξε εκεί πριν αρχίσουν τα γεγονότα του 1974. Ήμουν, στο ξενοδοχείο Ledra Palace, είδα τα C 130 που έριχναν αλεξιπτωτιστές.
Ακόμη και σήμερα οι τρεις πρώτοι του όροφοι είναι γεμάτοι με τρύπες από τους πυροβολισμούς που έγιναν τότε. Σκοτώθηκαν πολλοί. Εμείς ήμασταν περίπου 50 ανταποκριτές εγκλωβισμένοι στο κτήριο, και δεν ξέραμε πώς να φύγουμε. Το ξενοδοχείο το κατέλαβαν τα Ηνωμένα Έθνη και για να φύγεις από αυτό έπρεπε να υπογράψεις για τη ζωή σου. Μείναμε με τη δική μου ομάδα στο νησί τα 20 μέρες. Και όταν επέστρεψα η γυναίκα μου δεν ήξερε τι είχε συμβεί, δεν υπήρχαν τότε κινητά. Πέρασε έναν Γολγοθά, και κάθε φορά που έφευγα σε αποστολή προσεύχονταν για μένα».
Τα έσοδα της Forever Living από τις πωλήσεις του βιβλίου θα πάνε στο Forever Giving που κάθε χρόνο προσφέρει χιλιάδες γεύματα. Φέτος θα συγκεντρωθούν 1.000.000 γεύματα για τα παιδιά της Καμπότζης που πεθαίνουν. «Εμείς ως Ελλάδα δεσμευτήκαμε να κάνουμε 100.000 γεύματα θα πάνε στο Stop Hanger Now. Αυτό θα γίνει τον Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη. Η οργάνωση έχει έδρα στην Αμερική και είναι αποδεδειγμένο ότι η προσφορά θα παραδοθεί. Δεν είναι χρήματα, αλλά είδος», σημείωσε ο κ. Βιττωρούλης.
