Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
1978. Ελλάδα. Δύο ερωτευμένοι δεκαεπτάχρονοι, η Κάτια (Φωτεινή Αθερίδου) και ο Τάκης (Σπύρος Χατζηαγγελάκης), σχεδιάζουν να κάνουν έρωτα για πρώτη φορά ξεπερνώντας τη συστολή τους, αλλά και τις στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής. «Σύμβουλος» τους; Ένα παλαιομοδίτικο λεξικό του σεξ, σύμφωνα με το οποίο οι άντρες δεν πρέπει να συνάπτουν περιστασιακές ερωτικές σχέσεις με άγνωστες κοπέλες και «τουρίστριες ξυπόλυτες και βρώμικες», ενώ οι γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν «τα νυχτερινά κλαμπς με τα τζιουκ-μποξ, τη σεξ-ατμόσφαιρα και τον χαμηλό φωτισμό».
Περισσότερα θα δούμε στις 20 και 21 Απρίλη στη σκηνή του Θεάτρου Αθήναιον (Βασιλίσσης Όλγας 35) όπου θα ανεβεί η ρομαντική κωμωδία «Σεξ Λεξικόν – Η Επιστήμη του Έρωτα» του Σπύρου Δ. Μιχαλόπουλου (στον οποίο έχει απονεμηθεί βραβείο «Μπότση»), σε σκηνοθεσία Αγγελίτας Τσούγκου.
«Ο έρωτας δεν θέλει συνταγές ούτε λεξικά, θέλει καθαρή ανοιχτή επικοινωνία και ισότητα ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους», σημείωσε ο κ. Μιχαλόπουλος σε συνέντευξη που μάς παραχώρησε. Παράλληλα μίλησε για το υπαρκτό «Σεξ Λεξικόν» και την απήχηση που είχε στη δεκαετία του ’70. Αναφέρθηκε στον χώρο της δημοσιογραφίας, και μίλησε για το μέλλον της, ενώ, απαντώντας σε ερώτησή μας, είπε πως αν έπρεπε να διαλέξει ένα λεξικό για τη βιβλιοθήκη του, αυτό θα ήταν το «Λεξικό Ρημάτων Αρχαίας Ελληνικής» του πατέρα του, του Δήμου Μιχαλόπουλου.
-Τι είναι το «Σεξ Λεξικόν»;
-Το Σεξ Λεξικόν, που κρατούν οι δυο ηθοποιοί στα χέρια τους κατά τη διάρκεια της παράστασης, υπήρχε στα αλήθεια. Και αποτέλεσε βεβαίως ισχυρή πηγή έμπνευσής μου για το θεατρικό μου έργο. Το ύφος που διαποτίζει όλο τον «επιστημονικό» τόμο είναι προειδοποιητικό, ηθικοπλαστικό, αποτρεπτικό έως και τρομακτικό για τους αναγνώστες εκείνης της εποχής, ξεκαρδιστικό, αυθαίρετο, σεξιστικό, ρατσιστικό, έως και εξοργιστικό για τους αναγνώστες σήμερα. Μερικά παραδείγματα: «H γυναίκα είναι κάτι που πρέπει να φέρεσαι με ευγένεια», «Οι Κίτρινοι, οι Άραβες, οι Μαύροι, οι Ινδοί δε φιλιούνται», «Η ψυχανάλυσις είναι κουραστική και ανεδαφική για τον άρρωστο», «Οι γυναίκες να κάνουν ένα κρύο ντους το πρωί και να αποφεύγουν τα νυχτερινά clubs με τα τζιουκ μποξ και το χαμηλό φωτισμό».
Η λίστα με τα λήμματα είναι ατελείωτη και ο συγγραφέας του Λεξικού, διδάσκει, βάσει της δικής του κλίμακας αξιών, το «σωστό» και το «πρέπον».
-Γιατί τοποθετήσατε τους ήρωές σας στα τέλη της δεκαετίας του ’70;
-Εκείνη τη δεκαετία ευδοκιμούσαν και είχαν απήχηση εγχειρίδια σαν το Σεξ Λεξικόν. Η ενημέρωση γύρω από το σεξ ήταν αποσπασματική και ευκαιριακή, βασιζόταν σε διηγήσεις και σε αστικούς μύθους. Η τηλεόραση δεν έδειχνε τίποτα άσεμνο. Στα σχολεία, ούτε λόγος. Συνεπώς, οδηγοί σαν το «Σεξ Λεξικόν» είχαν μονοπώλιο. Ήταν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και ήταν διάχυτη μια αίσθηση απελευθέρωσης ανάμεσα στους νέους. Την ίδια ώρα όμως η ελληνική κοινωνία παρέμενε εγκλωβισμένη σε στερεότυπα, αγκυλώσεις και παραδοσιακές αντιλήψεις και συμπεριφορές.
-Ποια επίδραση έχει στους ήρωες η ύπαρξη αυτού του λεξικού;
-Ο Τάκης και η Κάτια είναι δύο ερωτευμένοι τελειόφοιτοι λυκείου που θέλουν να κάνουν έρωτα για πρώτη φορά κυριευμένοι από πάθος, αλλά και από άγνοια. Σε αυτή τη μετάβασή τους από το τέλος της εφηβείας στην αρχή της βιολογικής και συναισθηματικής ενηλικίωσης, θα χρησιμοποιήσουν ως οδηγό τους το «Σεξ Λεξικόν» το πιο περιβόητο «λυσάρι» της εποχής για τον έρωτα. Όλα αυτά τα είδα βέβαια από την κωμική τους πλευρά με μια ισχυρή δόση νοσταλγίας για τη συνθήκη και τα συναισθήματα που δημιουργεί η πρώτη φορά. Κατά της διάρκεια της παράστασης βλέπουμε κατά πόσο το «Σεξ Λεξικόν» ελέγχει τα συναισθήματά τους και τους βοηθά ή όχι να ακολουθήσουν το ένστικτο τους.
-Πόσο έχουν αλλάξει οι σχέσεις από τότε μέχρι σήμερα;
-Οι παλαιότεροι λένε ότι κάποτε ήταν πιο ρομαντικά τα πράγματα. Και τώρα όμως συναντώ ρομαντικούς ανθρώπους που κοκκινίζουν και έχουν τη συστολή και το χτυποκάρδι του πρωτάρη. Ο τρόπος είναι διαφορετικός. Κάποτε έστελναν ένα γράμμα και έριχναν δυο σταγόνες άρωμα και τώρα ένα μήνυμα στο κινητό με καρδούλες και φατσούλες. Είναι θέμα παιδείας και νοοτροπίας η ερωτική/σεξουαλική συμπεριφορά, όχι θέμα τεχνολογίας.
Ειδικά για τους σύγχρονους νέους ανθρώπους, οι οποίοι εν μέσω κρίσης και γενικής κατήφειας, καλούνται να βρουν το δρόμο τους, αλλά και να ερωτευτούν, έχω απόλυτο σεβασμό. Είναι κι αυτό δείγμα ρομαντισμού. Πάνε κόντρα στο ρεύμα και αυτό τους δικαιώνει στα μάτια μου.
-Είναι το πρώτο σας θεατρικό έργο. Πώς αποφασίσατε να στραφείτε στο θέατρο και γιατί επιλέξατε αυτό το θέμα;
-Η αλήθεια είναι ότι το πρώτο μου ολοκληρωμένο θεατρικό έργο το έγραψα πριν πέντε χρόνια χωρίς όμως να το προχωρήσω περαιτέρω. Είχα εισπράξει θετικά σχόλια αλλά δεν επιχείρησα κάτι περισσότερο. Ήμουν σε φάση που χρειαζόμουν μια νέα συγγραφική πρόκληση. Το γράψιμο ήταν ούτως ή άλλως στην καθημερινότητα μου, λόγω της θητείας μου στις εφημερίδες, αλλά ένιωθα ότι ήθελα να δοκιμαστώ σε κάτι τελείως διαφορετικό.
Ύστερα με επέλεξε το Εθνικό Θέατρο από ένα έργο μου στην ομάδα των δέκα συγγραφέων στο Studio Θεατρικής συγγραφής το 2015-16. Εκείνη την περίοδο είχα την τύχη να δω και το μονόπρακτό μου «Εστίες» στη σκηνή του «Ρεξ» του Εθνικού Θεάτρου και να διαπιστώσω πως παίρνει σάρκα και οστά αυτό που δούλευες στο μυαλό σου. Λίγο μετά έγραψα και το «Σεξ Λεξικόν: Η επιστήμη του Έρωτα» με στόχο να ανέβει. Εκτιμήθηκε από τους παραγωγούς του θεάτρου 104 και παίχτηκε με επιτυχία για δύο σεζόν.
Στο Σεξ Λεξικόν ήθελα να πω κάτι απλό: ότι ο έρωτας δεν θέλει συνταγές ούτε λεξικά, θέλει καθαρή ανοιχτή επικοινωνία και ισότητα ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους. Πρόκειται για μία απλή αλήθεια και ίσως να την έχουν πει πολλοί, αλλά εδώ υπεισέρχεται το θέμα της πρωτότυπης ιδέας, μέσω της οποίας θα πεις αυτό που θέλεις και θεωρώ ότι το Σεξ Λεξικόν έχει κερδίσει σε αυτό το κομμάτι.
-Πόσο επηρέασε τον τρόπο γραφής σας η ενασχόλησή σας με τον χώρο της δημοσιογραφίας;
-Η δημοσιογραφία, όπως τουλάχιστον ξεκίνησα να τη μαθαίνω εγώ από 21 ετών, είναι ένα πολύ απαιτητικό επάγγελμα που οφείλεις να το κάνεις με ισχυρή συναίσθηση υπευθυνότητας και κοινωνικής συνείδησης. Η δημοσιογραφία μπορεί να σε οδηγήσει σε διάφορους δρόμους, συχνά ετερόκλητους μεταξύ τους. Η φύση της δουλειάς είναι εξερευνητική και διεισδυτική. Αυτό είναι κοινό με τη διαδικασία της θεατρικής γραφής, από τη στιγμή που καλείσαι κι εκεί να διεισδύσεις στην ψυχή των χαρακτήρων. Στα δημοσιογραφικά κείμενα συνήθως γράφεις κάτι που έχει αρχή, μέση και τέλος. Παρότι στο θέατρο δεν υπάρχει συγκεκριμένη φόρμα, προτιμώ κι εκεί να γράφω ιστορίες με σαφή δομή.
-Κάντε μας ένα σχόλιο για τη δημοσιογραφία στην Ελλάδα σήμερα. Και πώς πιστεύετε ότι θα είναι σε π.χ. 10 χρόνια;
-Έχει αλλάξει ο τρόπος που ασκείται η δημοσιογραφία σε σχέση με ότι εγώ συνάντησα όταν ξεκίνησα. Ήταν και παραμένει ένα ανοιχτό επάγγελμα. Θεωρητικά όλοι μπορούν να γίνουν δημοσιογράφοι. Ειδικά όταν δεν απαιτείται, σε πολλές περιπτώσεις, η φυσική παρουσία και οι πληροφορίες διακινούνται μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Με εντυπωσιάζει και με διευκολύνει η άμεση και γρήγορη ενημέρωση του διαδικτύου- το οποίο ούτως ή άλλως είναι πια το κύριο εργαλείο ενημέρωσης-αλλά πολύ συχνά διαβάζω «ρεπορτάζ» αμφιβόλου εγκυρότητας και χαμηλής ποιότητας.
Όποιος αποφασίζει να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία θα πρέπει να έχει κατά νου ότι ασκεί ένα επάγγελμα του οποίου ο στόχος είναι το γενικό καλό κι η ενημέρωση των πολιτών. Όταν παρεκκλίνει από αυτή την αντίληψη τότε κάνει κάποιο άλλο επάγγελμα.
Πραγματικά δεν ξέρω τι θα συμβαίνει σε δέκα χρόνια, πόσα και ποια Μέσα Ενημέρωσης θα υπάρχουν ακόμη και κυρίως σε ποια μορφή. Είναι ένα τοπίο που συνεχώς αλλάζει. Κάποτε π.χ. η τηλεόραση ήταν δωρεάν και τώρα όλο και περισσότερο συνδρομητική.
-Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα λεξικό για τη βιβλιοθήκη σας, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
-Το «Λεξικό Ρημάτων Αρχαίας Ελληνικής» του πατέρα μου, του Δήμου Μιχαλόπουλου.
-Τι θα ακολουθήσει μετά τη Θεσσαλονίκη;
-Η Θεσσαλονίκη είναι η κορύφωση της παράστασης «Σεξ Λεξικόν: Η Επιστήμη του ερώτα». Έπειτα από δυο χρόνια κλείνουμε ιδανικά έναν κύκλο και ανασυντασσόμαστε ενόψει της συνέχειας.
Κατά τα άλλα, τελειώνω ένα νέο έργο που κάποια στιγμή ευελπιστώ να βρει το δρόμο του.
Χρήσιμα
Διάρκεια: 80 λεπτά. Είσοδος: 14€, φοιτητών & άνω των 65 12€, ανέργων, ΑΜΕΑ & ατέλειες 10€. Προπώληση: viva.gr. Τηλ. κρατήσεων: 6971 95 95 29 & 2310 832 060.
Λίγα λόγια για τον Σπύρο Δ. Μιχαλόπουλο
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ξεκίνησε την επαγγελματική καριέρα στη δημοσιογραφία. Είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ).
Το 2006 του απονεμήθηκε το Βραβείο Μπότση για την ανάδειξη των θεμάτων Ισότητας των δύο φύλων από τα άρθρα του στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος». Έχει διατελέσει συντάκτης και αρχισυντάκτης σε ημερήσιες πολιτικές εφημερίδες, περιοδικά, ιστοσελίδες, ενώ έως και σήμερα επιμελείται και παρουσιάζει ραδιοφωνικές εκπομπές επικαιρότητας και λόγου στο Κανάλι Ένα του Πειραιά στους 90,4.
To 2015 συμμετείχε ως executive producer στην αμερικανική Ταινία μικρού μήκους: “Encounters” της Αγγελίτας Τσούγκου, σε σκηνοθεσία Dustin Mansfield, California 2015. Η ταινία απέσπασε τρία διεθνή βραβεία σεναρίου.
Το Σεπτέμβριο του 2015 το Εθνικό Θέατρο τον επέλεξε, μετά από διαγωνισμό, στους δέκα συγγραφείς του Studio θεατρικής Συγγραφής. Στις 11 Ιουνίου παρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο στο Νέο Ρεξ το έργο του «Εστίες».
Aπό τον Οκτώβριο του 2016 παίζεται στο θέατρο «104» το του έργο «Σέξ Λεξικόν-Η επιστήμη του έρωτα». Το έργο έκτος από την Αθήνα, πάιχτηκε και σε άλλες πόλεις της Ελλάδος και στην Κύπρο.
