Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Μια από τις καλύτερες εκθέσεις στην ιστορία του θεσμού ήταν η 15η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, με περισσότερο διεθνή χαρακτήρα, περισσότερα περίπτερα, επισκέπτες και εκδηλώσεις. Όπως δήλωσε ο γενικός της διευθυντής κ. Μανώλης Πιμπλής ουσιαστικά «έχει γυρίσει η σελίδα μετά την κάμψη της έκθεσης από το 2013 έως το 2015, λόγω οικονομικών προβλημάτων και του κλεισίματος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και, τώρα, όλοι μιλούν για την έκθεση σαν να μην έκανε ποτέ κοιλιά». Απαντώντας στην κριτική για το θέμα της παρουσίας της ΔΕΒΘ στην πόλη είπε πως «πρέπει να γίνουν συνέργειες» και πως «αν βρεθούν τα χρήματα θα χρειαζόταν να έχει και μόνιμο γραφείο στην πόλη».
Ανέφερε πως οι προετοιμασίες για την 16η ΔΕΒΘ έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του για την μελλοντική χρηματοδότηση του θεσμού, προσθέτοντας πως «πολλά εξαρτηθούν από τη δημιουργία νέου φορέα για το βιβλίο και τη χρηματοδότησή του».
-Η 15η ΔΕΒΘ ολοκληρώθηκε πριν λίγες μέρες. Πώς αποτιμάτε την φετινή διοργάνωση; Τι κερδίσατε, τι πετύχατε και τι θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα;
-Οι περισσότεροι λένε ότι ήταν μία από τις καλύτερες εκθέσεις στην ιστορία της ΔΕΒΘ. Προχωρήσαμε σε αρκετές καινοτομίες: μία είναι η επέκταση των εκδηλώσεων που οργανώνει το ίδιο το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού – οργανωτής της έκθεσης – με πλήθος δικών μας θεματικών, σε βαθμό που, πράγματι, δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία του θεσμού, θεματικών μάλιστα αιχμηρών, όπως είναι η «Δημοκρατία στον 21ο αιώνα», η «Προσφυγική εμπειρία», η «Λογοτεχνία και μνήμη» κ.α. Φτιάξαμε για πρώτη φορά αίθουσα περφόρμανς μέσα στην έκθεση, αυτονομήσαμε την «Παιδική γωνιά» σε τρίτο, δικό της περίπτερο, φτιάξαμε μεικτά πάνελ από Έλληνες και ξένους ομιλητές (αυτό είχε ξεκινήσει από πέρυσι), επιλέξαμε μία γλώσσα και όχι μία χώρα ως τιμώμενη, οργανώσαμε ημερίδα για το ηλεκτρονικό βιβλίο, είχαμε εννέα εικαστικές εκθέσεις, προβολές άνω των δέκα ταινιών, υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ συνδέσμων Ρώσων και Ελλήνων εκδοτών και πολλά άλλα. Όλα αυτά θα τα αποτιμήσουμε, θα δούμε τι πρέπει να κρατηθεί και τι όχι, πού θα εμβαθύνουμε και πού θα χρειαστούν διορθωτικές κινήσεις.
Το κυριότερο που πετύχαμε είναι, νομίζω, ότι γυρίσαμε οριστικά σελίδα μετά την κάμψη της έκθεσης από το 2013 έως το 2015, λόγω οικονομικών προβλημάτων και του κλεισίματος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και, τώρα, όλοι μιλούν για την έκθεση σαν να μην έκανε ποτέ κοιλιά, έχοντας δεδομένη την ποιότητά της, ασκώντας εποικοδομητική κριτική για να γίνει καλύτερη. Αυτό είναι τεράστιο κέρδος.
Βελτιώσεις, βέβαια, μπορούν να υπάρξουν πολλές ακόμα. Θέλουμε η Έκθεση, που είναι το πιο βασικό ετήσιο γεγονός για το βιβλίο, να επεκτείνει τον ωφέλιμο χρόνο της. Να εξακτινωθεί με πανελλαδική παρουσία ως θεσμός, σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, αν είναι δυνατόν, πρώτα όμως να μπει πολύ περισσότερο στη ζωή της ίδιας της πόλης της Θεσσαλονίκης. Με τη βοήθεια και του Δήμου, ελπίζουμε να την κάνουμε περισσότερο γνωστή στους κατοίκους της πόλης και των όμορων δήμων, όχι πως δεν είναι τώρα, έχει άλλωστε δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες, αλλά υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης σε αυτόν τον τομέα.
Η διαδικτυακή της παρουσία έχει επίσης πολλά περιθώρια βελτίωσης, ενώ θα πρέπει να αυξηθούν οι συζητήσεις για το ίδιο το βιβλίο και την αγορά του, καθώς και οι επαφές ξένων και ελλήνων συγγραφέων και εκδοτών. Και υπάρχουν και πολλά άλλα που μπορούν και πρέπει να γίνουν. Σε κάθε περίπτωση, η φετινή ήταν από τις πιο «διεθνείς» εκθέσεις των τελευταίων χρόνων, καρπός πολύ σκληρής δουλειάς μιας ολόκληρης ομάδας ανθρώπων. Διατηρούμε την αισιοδοξία μας.
-Πόσο ενισχύθηκε ο διεθνής χαρακτήρας της έκθεσης; Και πόσο συνέβαλε σε αυτό η φετινή τιμώμενη χώρα;
-Ο διεθνής χαρακτήρας ήταν έντονος χάρη κυρίως στην τιμώμενη χώρα που, όπως προείπαμε, δεν ήταν τιμώμενη χώρα αλλά γλώσσα. Η επιλογή αυτή, που ευτύχησε να τύχει της επιμέλειας του Γαλλικού Ινστιτούτου και ιδίως του Philippe Ray, προξένου και διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου της Θεσσαλονίκης, οδήγησε στο να έρθουν στην πόλη της Θεσσαλονίκης κοντά πενήντα συγγραφείς (μαζί και με τους άλλους ξένους, πλην Γαλλοφωνίας) από τόσο διαφορετικά σημεία του κόσμου όπως είναι η Γουαδελούπη, η Αλγερία, το Τόγκο και το Βιετνάμ. Τέτοιος πλούτος και τέτοια μεγάλη βεντάλια πολιτιστικών προτύπων σπάνια εμφανίζεται σε μία πόλη, μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Πρόσφερε στους επισκέπτες της έκθεσης την αίσθηση, πιστεύω, ότι δεν βρίσκονται σε μια Ελλάδα της γκρίνιας και της κατήφειας αλλά σε μια Ελλάδα που έχει ακόμα δυνάμεις να προχωρήσει δημιουργικά.
-Υπήρξε κριτική για την παρουσίαση και διαφήμιση της ΔΕΒΘ στην πόλη. Πώς θα μπορούσε να γίνει περισσότερο γνωστή η έκθεση στους πολίτες που ενδεχομένως δεν έχουν στενή σχέση με το βιβλίο;
-Σε αυτό χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τη βοήθεια του Δήμου και όλης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, είναι κάτι που δεν μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας. Αυτό που το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού μπορεί να κάνει είναι να οργανώνει κάποιες προαγγελτήριες ή και μεθεόρτιες εκδηλώσεις στην πόλη, σε βιβλιοπωλεία και αλλού, ενώ αν βρεθούν τα χρήματα θα χρειαζόταν, βέβαια, να έχει και μόνιμο γραφείο στην πόλη. Τις ημέρες της έκθεσης χρειάζεται μεγαλύτερη παρουσία με αφίσες στην πόλη, στο αεροδρόμιο, στα λεωφορεία, σε βιβλιοπωλεία και καφέ, παντού. Αλλά επαναλαμβάνω, αυτό πρέπει να γίνει με συνέργειες.
-Στην συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση της ΔΕΒΘ είχατε εκφράσει αισιοδοξία για τον χώρο του βιβλίου. Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον του;
-Νομίζω μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Ο εκδοτικός κόσμος διατήρησε, παρά τα τεράστια προβλήματα της εποχής των μνημονίων, και τον πλουραλισμό και τον δυναμισμό του. Οι ρυθμοί μόνο κάπως έπεσαν, όπως βέβαια και οι αμοιβές, όπως και οι πωλήσεις, με συνακόλουθη και την ύπαρξη παράλληλης αγοράς βιβλίων στην τιμή του ενός ευρώ ή με βιβλία τριών-τεσσάρων χρόνων σε πολύ χαμηλές τιμές. Η γενική εικόνα πάντως, έτσι όπως διαμορφώθηκε τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, δεν άλλαξε δραματικά. Τώρα βλέπω ότι οι εκδοτικές μηχανές ξαναφουλάρουν. Είναι κατάλληλη η στιγμή και για την Πολιτεία να συμβάλει με τη δημιουργία ενός φορέα για το βιβλίο, όπως έχει ήδη εξαγγείλει, με την επαναφορά της ενιαίας τιμής και με άλλες παρεμβάσεις. Ούτως ή άλλως, το ότι οι πωλήσεις μειώθηκαν δεν σημαίνει ότι μειώθηκε το αναγνωστικό κοινό. Η ανάγνωση, ως φτηνή ψυχαγωγία, οπωσδήποτε αυξήθηκε και οι αναγνώστες βρήκαν διάφορους τρόπους να διαβάζουν χωρίς να καταξοδεύονται. Τώρα φαίνεται πως ανεβαίνουν ξανά και οι πωλήσεις. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι με ίδια περίπου επισκεψιμότητα στην έκθεση, σε σχέση με πέρυσι, οι τζίροι των εκδοτών παρουσιάζονται αυξημένοι.
-Τι θα ετοιμάσετε για την επόμενη ΔΕΒΘ;
-Δεν θα ήθελα να προαναγγελθεί κάτι πριν να οριστικοποιηθεί. Αρκούμαι να πω ότι η προετοιμασία ξεκινάει ευθύς αμέσως, ότι έχει συσσωρευθεί πολύ σημαντική εμπειρία και ότι ο προγραμματισμός, πλέον, γίνεται σε βάθος χρόνου.
-Είναι γνωστό πως η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης είναι εξασφαλισμένη οικονομικά μέχρι και το 2019. Τι θα γίνει για το θέμα της χρηματοδότησης μετά;
-Προς το παρόν δεν βλέπω σημαντικό λόγο ανησυχίας. Υπάρχει ένα νομικό ζήτημα ως προς το επόμενο ΕΣΠΑ, δεν νομίζω όμως ότι είναι άλυτο. Η σχετική συζήτηση έχει ξεκινήσει. Επίσης πολλά εξαρτηθούν από τη δημιουργία νέου φορέα για το βιβλίο και τη χρηματοδότησή του. Έχω την αίσθηση ότι τα θέματα αυτά θα ξεκαθαριστούν μέσα στο 2018.
