Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Ορμώμενος από ένα προσωπικό του βίωμα που τον έφερε κοντά στον θάνατο, ο Δημήτρης Πολίτης έγραψε την «Επόμενη Στάση» (εκδ.ΙΑΜΒΟΣ). Στο μυθιστόρημά του αυτό χρησιμοποιεί την θεωρία των έξι σταδίων διαχωρισμού για την αόρατη διασύνδεση μεταξύ ανθρώπων, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι συνεπιβάτες στο μετρό. Ο συγγραφέας τονίζει πως στην εποχή μας ο κόσμος είναι περισσότερο διασυνδεδεμένος, αλλά στην ουσία περισσότερο μοναχικός. Πάντως ο ίδιος τονίζει πως υπάρχουν περισσότερα σημεία που μας ενώνουν με τους άγνωστους γύρω μας, από αυτά που μας χωρίζουν.
Απαντώντας σε ερώτησή μας για τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε μεγάλες πόλεις ανέφερε πως δυστυχώς τα ξεχνάμε εύκολα.
Ο ίδιος εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (σημ. συγκεκριμένα στην Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας και Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως αρχισυντάκτης του δικτυακού τόπου "EUROPA" της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και απαντώντας σε ερώτησή μας για την σχέση των πολιτών με την Ευρώπη είπε σχολίασε πως η πίστη του κόσμου στις Ευρωπαϊκές αξίες έχει κλονισθεί, όμως συμπλήρωσε πως ζούμε σε μια περίοδο αλλαγών.
Για το Brexit τόνισε πως έφερε «αναστάτωση και σύγχυση μόνο», ενώ εστιάζοντας στην περίπτωση της Ελλάδας σημείωσε πως υπάρχουν μερικές κακές συνήθειες που είναι βαθιά ριζωμένες στον σύγχρονο νεοέλληνα. Ωστόσο εξέφρασε την αισιοδοξία του πως οι νέοι θα βοηθήσουν να αλλάξει η εικόνα.
-Στο μυθιστόρημά σας χρησιμοποιείτε την περίφημη θεωρία των «έξι σταδίων διαχωρισμού» (six degrees of separation). Πόσο πιστεύετε σε αυτήν και πόσο πιθανό είναι να ισχύει στην καθημερινή μας ζωή;
-Στην προ-ίντερνετ εποχή πιστευόταν ότι υπήρχαν έξι στάδια διαχωρισμού μεταξύ δύο αγνώστων στον πλανήτη μας. Από μικρότερος εύρισκα αυτή την θεωρία τρομερά ελκυστική Σήμερα αυτό έχει ήδη ξεπεραστεί. Για τους χρήστες του Facebook σήμερα, έχει αποδειχθεί ότι ο μέσος βαθμός διαχωρισμού είναι 3,57. Στις μέρες μας ο κόσμος είναι περισσότερο διασυνδεδεμένος, αλλά στην ουσία περισσότερο μοναχικός, κλεισμένος στο εαυτό του κι αποκομμένος από τους γύρω του. Αυτή η χτυπητή αντίθεση με προκάλεσε να παίξω με τη θεωρία των έξι σταδίων διαχωρισμού στο τελευταίο μου μυθιστόρημα. Σε πείσμα των καιρών, πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα που μας ενώνουν με όλους τους άγνωστους και τις άγνωστες γύρω μας παρά που μας χωρίζουν.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτό το βιβλίο;
-Ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή μου, ένα συγκεκριμένο περιστατικό τον Ιούλιο του 2006 στις Βρυξέλλες που με έφερε πολύ κοντά στο θάνατο, στάθηκε αιτία κι αφορμή να γράψω την «Επόμενη Στάση». Τους διάφορους ήρωες και τις ιστορίες τους, τους ανακάλυψα σταδιακά, καλά κρυμμένους στο υποσυνείδητό μου, παρατηρώντας κάθε πρωί στο μετρό γύρω μου τους άγνωστους συνταξιδιώτες και συνταξιδιώτισσές μου, στο δρόμο για τη δουλειά. Διερωτώμενος αν κάποιος από αυτούς είχε ζήσει μια παρόμοια συγκλονιστική εμπειρία σαν και τη δική μου. Κι αν ναι, πώς την αντιμετώπισε. Όταν άρχισα να γράφω τις πρώτες σελίδες, όλα αυτά τα ερωτήματα ήρθαν σιγά-σιγά κι απαντήθηκαν από μόνα τους, σχεδόν μαγικά.
-Με ποιον από τους ήρωές σας νιώθετε πιο κοντά και γιατί;
-Αναμφίβολα με τον Kηθ. Γιατί είναι ένας χαρακτήρας σταθερός κι αδέκαστος με πιστεύω και ιδανικά. Και για το πως λειτουργεί σαν άνθρωπος. Οι αδικίες, οι πισώπλατες συνομωσίες κι οι ακραίες αποφάσεις των άλλων γύρω του, τον φέρνουν αντιμέτωπο με αυτόν το αδέκαστο χαρακτήρα του. Και κατορθώνουν τελικά να τον ξυπνήσουν να τον ξαναζωντανέψουν, να του δώσουν ένα καινούργιο κίνητρο ζωής.
-Τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει μια σειρά από τρομοκρατικά χτυπήματα σε κεντρικά σημεία Ευρωπαϊκών πόλεων. Οι Βρυξέλλες, όπου ζείτε, είναι μια πόλη που δέχτηκε κι αυτή τέτοια χτυπήματα. Πώς βιώνει ο κόσμος με αυτή την απειλή; Και τι αλλαγές έχουν δημιουργηθεί από αυτόν τον φόβο που πλέον υπάρχει;
-Η μνήμη μας είναι δυστυχώς κοντή. Θυμάμαι την απαίσια μέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων: το αρχικό σοκ, τη θλίψη και την αμφισβήτηση, τον φόβο, τα δάκρυα. Τρία χρόνια μετά, ο κόσμος την έχει ξεχάσει είτε από φόβο, είτε γιατί δεν τον άγγιξε με κάποιο τρόπο προσωπικά. Έτσι έχουμε καταντήσει. Βέβαια αυτή είναι η ανθρώπινη φύση. Εδώ υπάρχει κόσμος σήμερα που αμφισβητεί το Ολοκαύτωμα και τον εφιάλτη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου… Προσωπικά, οι τρομοκρατικές επιθέσεις μού άφησαν βαθιά τραύματα - από καθαρή τύχη έχασα την έκρηξη στο μετρό παρά τρίχα. Μάλλον για ψυχο-καθαρτικούς λόγους έγραψα κι ένα συγκεκριμένο διήγημα, το «Μια συνηθισμένη μέρα», το οποίο βραβεύτηκε το 2016 σε πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος.
-Εργάζεστε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πόσο κοντά στην Ευρώπη είναι οι Ευρωπαίοι; Έχουν χάσει τις ελπίδες τους προς αυτήν;
-Οι τελευταίες κοινωνικο-πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη έχουν σήμερα καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό το πρόσωπο της «Κοινωνικής Ευρώπης» με τις επακόλουθες συνέπειες. Η πίστη του κόσμου στις Ευρωπαϊκές αξίες έχει κλονισθεί. Η νέα τεχνολογία που βοηθά στην άμεση διάδοση παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων, η ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση κι η άκρατη δίψα για το κέρδος έχουν συντελέσει σημαντικά σε αυτό. Αυτό που πολλοί δεν καταλαβαίνουν είναι ότι η «Ευρώπη» τελικά αποφασίζει και κάνει αυτά που θέλει η εκάστοτε πλειοψηφία των κυβερνήσεων στα κράτη μέλη της. Όχι οι «απρόσωποι ευρωκράτες» των Βρυξελλών, οι οποίοι είναι απλά εκτελεστικά όργανα. Δε νομίζω ότι η ελπίδα έχει χαθεί. Απλά ζούμε σε μια εποχή τεράστιων αλλαγών. Θα πάρει χρόνο να καταλαγιάσει η σκόνη τους.
-Τι αναμένετε με το Brexit που είναι προ των πυλών η εφαρμογή του;
-Δεν θα φέρει τίποτα καλύτερο ούτε στο Ηνωμένο Βασίλειο ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναστάτωση και σύγχυση μόνο, μέχρι να επιτευχθεί κάποια καινούργια ισορροπία. Είναι ένα μεγάλο κρίμα. Γιατί κι οι δύο έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο. Η στενή συνεργασία σε μια άκρατα παγκοσμιοποιημένη υδρόγειο είναι μονόδρομος για την επιβίωση. Το ρητό «η ισχύς εν τη ενώσει» είναι εδώ πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Η νέα τεχνολογία δε βοήθησε ούτε εδώ. Ο κόσμος που ξεχνά και παρασύρεται εύκολα, παρασύρθηκε κι εδώ.
-Και τι πιστεύετε για το μέλλον της Ελλάδας; Πόσο μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι; Και προς τα πού πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας;
-Υπάρχουν μερικές κακές συνήθειες που κατά τη γνώμη μου είναι βαθιά ριζωμένες στον σύγχρονο νεοέλληνα λόγω των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών που επικράτησαν στην χώρα μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί νομίζω θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας. Οι νεότερες γενιές νομίζω θα το αλλάξουν αυτό. Αλλά αυτό απαιτεί θέληση και χρόνο. Κάθε αλλαγή και δύσκολη. Αλλά όμως πραγματικά θέλει κάτι ο Έλληνας, νομίζω το κατορθώνει. Θέλω να είμαι αισιόδοξος.
