Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Η Κουβανή που θέλει να δώσει ενέργεια στη Θεσσαλονίκη

Αναλύει την «χρήσιμη τέχνη» σε εργαστήριο στα παλιά Σφαγεία

Της Λεμονιάς Βασβάνη

 

Τι είναι η Arte Útil και πώς μπορεί να βοηθήσει έναν τόπο; «Όταν δεν υπάρχει άλλη λύση, η τέχνη μπορεί να βοηθήσει σε κοινωνικά προβλήματα», σχολίασε η διεθνώς καταξιωμένη καλλιτέχνιδα Τania Bruguera σε τηλεφωνικές δηλώσεις της στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» με αφορμή το εργαστήριο που πραγματοποιεί μέχρι και την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019 στο Κτήριο Παλαιών Δημοτικών Σφαγείων (έδρα προγράμματος LABattoir).

arteutil.jpeg

Η Κουβανή δημιουργός αυτές τις μέρες δίνει περισσότερο «φως» στην έννοια της Arte Útil, όπως η ίδια χαρακτηρίζει την πρακτική της που στα Ελληνικά αποδίδεται ως “χρήσιμη τέχνη”, προτείνοντας τρόπους με τους οποίους η τέχνη μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό μηχανισμό ή εργαλείο για την κατάδειξη πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων.

16f1b.jpg

«Δουλεύουμε με μια ομάδα ανθρώπων, δημιουργών, χορευτών, ηθοποιών κλπ με σκοπό να εξασκήσουμε την ιδέα της Arte Útil, της νοοτροπίας ότι μπορούμε να πάρουμε θέση για το τι γίνεται σε κοινωνικά και πολιτικά θέματα στον τόπο μας. Για παράδειγμα κάποιοι από τους συμμετέχοντες μου μίλησαν για μια τοποθέτηση αγωγού κοντά στον χωριό τους, ενώ δεν είχαν ενημερωθεί νωρίτερα για αυτό το γεγονός που θα επηρέαζε τη ζωή τους. Γενικώς τα θέματα που τους απασχολούν είναι για τους άστεγους, την κρίση, την ατομικότητα. Η τέχνη δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, όμως μπορεί να δώσει ένα έναυσμα για μια συζήτηση και, γιατί όχι, για μια πρώτη δράση πάνω στο πρόβλημα. Ίσως οδηγήσει σε δημιουργικότητα», σημείωσε η κα Bruguera.

labattoir.jpg

Η Bruguera είναι εμβληματική καλλιτέχνιδα της πρακτικής του Art for Social Change (τέχνη για την κοινωνική αλλαγή).

Εδώ και 25 χρόνια δημιουργεί  δράσεις και εγκαταστάσεις που αφορούν στην κοινωνία και εξετάζουν τη φύση των δομών πολιτικής εξουσίας και την επίδρασή τους στη ζωή των πολιτών. Η έρευνά της επικεντρώνεται στους τρόπους με τους οποίους η τέχνη μπορεί να εφαρμοστεί στην καθημερινή πολιτική ζωή, καθώς και στην μετατροπή της κοινωνικής επιρροής σε πολιτική αποτελεσματικότητα. Τα μακροχρόνια project της αποτελούν εντατικές παρεμβάσεις που κριτικάρουν και σχολιάζουν τη θεσμική δομή της συλλογικής μνήμης, της εκπαίδευσης και της πολιτικής. Τα έργα της συχνά παρουσιάζουν τις κοινωνικές επιρροές των πολιτικών δυνάμεων και εκθέτουν παγκόσμια ζητήματα, όπως η εξουσία, η μετανάστευση, η λογοκρισία και η καταπίεση μέσα από συμμετοχικά έργα που μετατρέπουν τους “θεατές” σε “πολίτες”.

Δημιουργώντας προτάσεις και αισθητικά πρότυπα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να προσαρμοστούν από άλλους, η καλλιτέχνης αυτοπροσδιορίζεται περισσότερο ως μυητής παρά ως δημιουργός των έργων της. Συχνά συνεργάζεται με διαφορετικούς φορείς και άτομα, προκειμένου το έργο της να ολοκληρώνεται όταν υιοθετείται και εξελίσσεται από άλλους.

 

«Φεύγουμε από το “δεν μπορώ”

και πάμε στο “τι άλλο μπορώ να κάνω”»

brug2.jpg

«Η arte Útil είναι μια άλλη νοοτροπία. Φεύγουμε από το “δεν μπορώ”, στο “τι άλλο μπορώ να κάνω”. Ελπίζουμε φυσικά να μην μείνουμε μόνο στις συζητήσεις, αλλά από το διάλογό μας να προκύψουν γόνιμοι προβληματισμοί και να υπάρξει δράση», συμπλήρωσε η κυρία Bruguera.

Όσο για την διάδραση με το κοινό; «Μέχρι τώρα υπάρχει μεγάλη ικανοποίηση από τους συμμετέχοντες», δήλωσε από την πλευρά της η Λυδία Χατζηιακώβου από την Artbox. «Ουσιαστικά μέσα από αυτό το εργαστήριο μπαίνουν στη διαδικασία να σκεφτούν αλλιώς», συμπλήρωσε.

 

Για την Bruguera

art4.jpeg

Το έργο της Bruguera περιστρέφεται γύρω από ζητήματα εξουσίας και ελέγχου και αρκετά από τα έργα της αναπαριστούν και προσεγγίζουν κριτικά γεγονότα από την ιστορία της Κούβας. Ως αποτέλεσμα των εικαστικών της παρεμβάσεων και της ακτιβιστικής της δράσης, η Tania Bruguera έχει συλληφθεί και φυλακιστεί αρκετές φορές. Της έχει απονεμηθεί πτυχίο τιμής ένεκεν από το School of the Art Institute of Chicago, έχει επιλεγεί ανάμεσα στους 100 Κορυφαίους Διεθνώς Στοχαστές από το Foreign Policy Magazine και ήταν υποψήφια για το βραβείο #Index100 Freedom of Expression Award. Tης έχουν επίσης απονεμηθεί τα βραβεία Herb Alpert Award και Robert Rauschenberg Award. Είναι υπότροφος του Ιδρύματος Guggenheim, του Ινστιτούτου Radcliffe και του προγράμματος Yale World του Πανεπιστημίου Yale. Είναι η πρώτη φιλοξενούμενη καλλιτέχνης (artist-in-residence) στο Γραφείο του Δημάρχου της Νέας Υόρκης περί Μεταναστευτικής Πολιτικής.

Επίσης, συμμετείχε στην documenta 11 και έχει ιδρύσει το πρόγραμμα Arte de Conducta (Συμπεριφορική Τέχνη) στο Instituto Superior de Arte στην Αβάνα.

Φωτογράφος : Άγγελος Τσομπανίδης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ