Έρευνα-Παρουσίαση: ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ
Σήμερα δημοσιεύουμε το Β' Μέρος της εκτενούς αναφοράς μας στην κορυφαία προσωπικότητα που γέννησε το Ροδολίβος, τον Οικουμενικό Πατριάρχη Νεόφυτο Η΄, απ' αφορμή το βιβλίο του Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, και πολυγραφότατου συγγραφέα, Απόστολου Αθ. Γλαβίνα με τίτλο "Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Η΄ ο Παπακωνσταντίνου από το Ροδολίβος (1833- 4/5 Ιουλίου 1909)". Το βιβλίο θυμίζουμε, τυπώθηκε το 2014 από τον Δήμο Ροδολίβους και παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στο χωριό, στην πλατεία «ΟΧΙ», την Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014, με παρόντα τον συγγραφέα-καθηγητή και πλήθους κόσμου.
Η συνάντηση με τον Απόστολο Αθ. Γλαβίνα
Στο πλαίσιο αυτών των δημοσιευμάτων, είχαμε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα συνάντηση με τον συγγραφέα του βιβλίου, καθηγητή Απόστολο Αθ. Γλαβίνα και φυσικά μια συζήτηση σε βάθος γύρω από την εξέχουσα προσωπικότητα του Νεόφυτου Η΄ και του έργου του, καθώς και για την όλη "περιπέτεια" της συγγραφής του βιβλίου. "Ήταν κορυφαία προσωπικότητα ο Σερραίος αυτός Πατριάρχης", μας λέει ο κ. Γλαβίνας. "'Ήταν ένας Πατριάρχης με πολύ καλό όνομα, και η συγκίνησή μου ήταν πολύ μεγάλη όταν στην έρευνά μου στη βιβλιοθήκη της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, βρήκα αυτά τα βιογραφικά στοιχεία γραμμένα από τον ίδιο. Γραφόμενα που λένε ξεκάθαρα ότι ο Ιωακείμ Παπακωνσταντίνου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Η΄, γεννήθηκε στο Ροδολίβος και από εκεί ξεκίνησε τη λαμπρή του σταδιοδρομία, με πρώτο σταθμό, στα επτά του χρόνια, την Ιερά Μονή της Εικονοφοίνησσας".
Ο καθηγητής χρησιμοποιεί τη φράση "αγωνίστηκα να τον φέρω στο φως", κάτι που υποδηλώνει ότι οι μέχρι τότε γνωστές πληροφορίες, ήταν πράγματι λιγοστές. Η αναζήτησή του επεκτάθηκε και στη βιβλιοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών αλλά και σε μια σωρεία άλλων βιβλίων ώστε να συλλέξει το πολύτιμο υλικό του. "Αναζητώντας στοιχεία για τον σπουδαίο Μακεδόνα Πατριάρχη, έφτασα στην οικογένειά του στο Ροδολίβος Σερρών, τους γνώρισα, γίναμε φίλοι με την οικογένεια, ήταν πολλές οι επαφές μου, ιδιαίτερα τη δεκαετία του '80 με το χωριό. Σήμερα", μας λέει, "ναι μεν υπάρχουν κάποιοι συγγενείς του Πατριάρχη Νεόφυτου Η΄ που ζουν στο Ροδολίβος, αλλά οι περισσότεροι έχουν διασκορπιστεί και ζουν στις Σέρρες, την Ελευθερούπολη, την Καβάλα, τη Θεσσαλονίκη, την Κατερίνη, την Αθήνα".
Αναφερόμενος γενικότερα στη συγγραφή βιβλίων και άρθρων και στην παρατήρησή μας ότι πρόκειται πράγματι για ένα τεράστιο αριθμό γραπτών -σύμφωνα και με την έρευνά μας- ο κ. Γλαβίνας, μας λέει ότι ουσιαστικά αγνοεί τον αριθμό τους, "δεν ξέρω πόσα έχω γράψει, 130-140 άρθρα σε βιβλία, περιοδικά, θα μπορούσα να τα συγκεντρώσω αλλά δεν το έκανα", είναι η χαρακτηριστική του φράση. Στο συνοπτικό βιογραφικό του Απόστολου Αθ. Γλαβίνα που παραθέτουμε σήμερα, ως συνέχεια και συμπλήρωση του προηγούμενου, το εμπλουτίζουμε με έναν μικρό σχετικά, κατάλογο βιβλίων του, ενδεικτικών της ακάματης ενασχόλησής του με τη συγγραφή.
Προσκυνηματική εκδρομή συγγενών και τρισάγιο στη μνήμη του Πατριάρχη Νεοφύτου Η', τον Ιανουάριο του 2012
Όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα "Παρατηρητής" των Σερρών της εποχής, συγγενείς του μακαριστού πατριάρχη Νεοφύτου του Η΄ που κατάγονται από το Ροδολίβος, πραγματοποίησαν προσκυνηματική εκδρομή στον τάφο του, που βρίσκεται στον αύλειο χώρο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης στα Πριγκιπόννησα, προκειμένου ανήμερα της ονομαστικής του γιορτής (21/1/2012) να τιμήσουν τη μνήμη του.
Το τρισάγιο στη μνήμη του Πατριάρχου Νεοφύτου Η΄ τέλεσε, το Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012, επί τη μνήμη του Αγίου Νεοφύτου, ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στο Κοιμητήριο της Αγίας Τριάδος. Παρέστησαν οι συγγενείς του αοιδίμου Πατριάρχου και ομοπάτριοί του προσκυνητές από τις Σέρρες, ανάμεσά τους και ο Πρώην Υπουργός Γιώργος Καλαντζής, οφικιάλιος της Μ.τ.Χ.Ε.
Οι συγγενείς που οργάνωσαν την εκδρομή, είναι απόγονοι των τεσσάρων αδελφών του Νεοφύτου του Η' (δύο αγοριών και δύο κοριτσιών) που έζησαν και δημιούργησαν οικογένειες στο Ροδολίβος, καθώς και συγγενείς απόγονοι του Πατριάρχη από τον πέμπτο αδελφό του που έζησε στην Ελευθερούπολη Καβάλας.
Πατριάρχης Βαρθολομαίος: «Ήτο εξέχουσα προσωπικότης»
Οι προσκυνητές, μετά το τρισάγιο ξεναγήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και παρακάθισαν σε γεύμα που τους παρέθεσε ο κ.κ. Βαρθολομαίος. Στο τέλος της δεήσεως ο Πατριάρχης αναφέρθηκε στον Πατριάρχη Νεόφυτο, τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής:
" Ήταν ένας μεγάλος Πατριάρχης. Εδώ τα ερατεινά Πριγκηπόννησα ιδιαιτέρως τον ενθυμούνται και η Αντιγόνη στην οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και εδώ η Χάλκη εις την οποία ετελέσθη η εξόδιος ακολουθία του και ενεταφιάσθη.
Πολλές φορές περιπατώντας είτε στον κήπο της Θεολογικής Σχολής, είτε στους κενούς, δυστυχώς, ακόμη διαδρόμους, ενθυμούμαι όσα έχω διαβάσει για όλες αυτές τις μεγάλες μορφές της Εκκλησίας και του Γένους που υπηρέτησαν με σθένος, με πίστη, με αφοσίωση, με αυτοθυσία εκείνα τα πιό δύσκολα από τα σημερινά χρόνια, υπηρέτησαν λέγω, την Εκκλησία και το Γένος και τα θεολογικά γράμματα εδώ στη Θεολογική Σχολή και απήλθον του κόσμου τούτου με αναπαυμένη τη συνείδησή τους ότι εξετέλεσαν το χρέος τους και έχοντας αφήσει ανεξίτηλον την σφραγίδα τους στη ζωή της Μητέρας Εκκλησίας, στην ιστορία της και στην μαρτυρία της προς τον κόσμον, προς τους εγγύς και τους μακράν.
Με αυτά τα αισθήματα και με αυτές τις απλές και ταπεινές σκέψεις σας υποδέχομαι ως διάδοχος του μακαριστού Πατριάρχου Νεοφύτου όλους εσάς που ήλθατε λίαν αξιεπαίνως από τα δικά του μέρη για να τιμήσετε την μνήμη του σήμερα που εόρταζε, του Αγίου Νεοφύτου, και σας ευλογώ από μέρους της Μητρός Εκκλησίας και εύχομαι αισίαν επάνοδον εις τα ίδια, και ευλογημένη από Θεού χρονιά, με τις προσευχές του Πατριάρχου Νεοφύτου. Ο Θεός μαζί μας. Είμαι βέβαιος ότι η ψυχή του αγάλλεται σήμερα και μας ευλογεί από το υπερπέραν."
Οι συγγενείς τιμούν τη μνήμη του...
Από την πλευρά τους οι συγγενείς του Πατριάρχου Νεοφύτου εξέφρασαν στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο την ευγνωμοσύνη τους για την παρουσία του και την μέριμνά του στο χώρο του τάφου του. Κατά την αναχώρηση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και οι προσκυνητές κατέβηκαν πεζή από τη Σχολή ως το λιμάνι και επιβιβάστηκαν μαζί στο καραβάκι για την επιστροφή στην Κωνσταντινούπολη. Το προσκύνημα οργάνωσαν οι απευθείας συγγενείς και απόγονοι του Νεοφύτου Η`: Ελευθέριος, Κυριάκος και Ελένη Σίμογλου, Αμαλία Τσεπέλτζελη, Κωνσταντίνος και Φωτεινή Παπαπακωνσταντίνου, Σταύρος και Μαρία Παπακωνσταντίνου. Στην αποστολή συμμετείχαν συνολικά 28 άτομα, από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον των διοργανωτών. Να σημειωθεί πως οι απόγονοι των αδελφών του Νεόφυτου του Η', τιμούν πάντα με σεβασμό τη μνήμη του. Στις 31/5/`09 τέλεσαν στο Ροδολίβος αρχιερατικό τρισάγιο με πέντε Αρχιερείς, με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατό του.
Συνοπτικό βιογραφικό του Πατριάρχου Νεοφύτου Η' (1833-1909)
Ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο Η΄ και κατά κόσμον Ιωακείμ Παπακωνσταντίνου, γιος του Ιερέα Κωνσταντίνου και της Μαργαρίτας από το Ροδολίβος, γεννήθηκε το 1833 στο Ροδολίβος. Σχετικά με την καταγωγή του μας αναφέρει ο ίδιος τον Ιούνιο του 1853, στα Απομνημονεύματα της εμής βιοτής, που έγραψε στη θεολογική σχολή της Χάλκης:
["Πατρίς μου μέν εἶναι χωρίον τι ῥαδολύβος καλούμενον, πρός Βοῤῥᾶν τῆς Ἀμφιπόλεως, τῆς μεταξύ τῶν δύω τοῦ Στρυμόνος βραχιόνων κείμενον, καί τέσσαρας περίπου ὥρας τῆς Δράμας ἀπέχον. Γεννήτορες δέ, Κωνσταντῖνος Ἱερεύς καί Μαργαρίτα, οἵτινες ἐννέα υἱούς ἐγέννησαν μεθ’ ὧν καί ἐμέ τρίτον· τῷ 1833· βαπτισθείς δέ κατά τήν τάξιν τῆς ὀρθοδόξου καί ἀμώμου πίστεως ὑπό τινος Δωροθέου Ἱερομονάχου, ὠνομάσθην Ἰωακείμ. Γενόμενος δέ ἑπταετής παρεδόθην ὑπό τῶν γονέ-ων μου εἰς τόν πρός πατρός θεῖον μου διατελοῦντα εἰς τήν Ἱεράν μονήν τῆς Εἰκονοφοινήσσης τῆς κατά τό παγγαῖον ὄρος...".]
Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και στη διάρκεια των σπουδών του χειροτονήθηκε διάκονος και μετονομάστηκε σε Νεόφυτος. Έπειτα πήγε στη Γερμανία, όπου έμαθε γερμανικά και σπούδασε Θεολογία στο Μόναχο. Μετά το θάνατο του Οικουμενικού Πατριάρχη Διονυσίου Ε΄, εξελέγη νέος Πατριάρχης στις 27 Οκτωβρίου 1891, όχι όμως χωρίς αντιπαραθέσεις και επεισόδια, καθώς εκείνη την εποχή υπήρχε διχασμός μεταξύ «ιωακειμικών» και «αντιιωακειμικών». Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του αντιμετωπίστηκε το λεγόμενο «σχολικό ζήτημα», δηλαδή το ζήτημα αναγνώρισης των σχολείων της ομογένειας, καθώς επίσης διευθετήθηκε το θέμα της εισαγωγής σε αυτά της διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας. Επί των ημερών του ξεκίνησε επίσης η δημιουργία κτηματολογίου των μονών. Στις 25 Οκτωβρίου του 1894 εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και απεσύρθη στη νήσο Αντιγόνη, όπου και πέθανε στις 5 Ιουλίου 1909. Ετάφη στον περίβολο της Θεολογικής Σχολής Χάλκης. Σήμερα υπάρχουν στο Ροδολίβος αρκετοί απόγονοι αυτής της οικογένειας, ενώ η προτομή του κοσμεί το πάρκο της πλατείας «OXI» στο Ροδολίβος.
Συνοπτικό βιογραφικό του καθηγητή Απόστολου Αθ. Γλαβίνα
Ο ομότιμος καθηγητής Απόστολος Γλαβίνας, γιος του καπνεργάτη-αγρότη Αθανασίου Γλαβίνα και της οικοκυράς Μαγδαληνής Βαρελά, γεννήθηκε στο Σοχό Θεσσαλονίκης, στις 7 Ιουλίου του 1939. Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα (1945-1951) και από το 1951 φοίτησε στην επτατάξια Εκκλησιαστική Σχολή της Αγίας Αναστασίας (επταετής φοίτηση), στο ομώνυμο Μοναστήρι κοντά στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Πήρε απολυτήριο το 1958. Το 1959 γράφτηκε την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, από την οποία πήρε πτυχίο το 1963. Μετά τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, (1963-1965, έφεδρος ανθυπολοχαγός Πεζικού), εργάστηκε για ένα έτος (1965-1966) ως καθηγητής των Θρησκευτικών στην ιδιωτική εκπαίδευση.
Το Νοέμβριο του 1966 πήγε στη Γερμανία, όπου εκεί ως υπότροφος της Καθολικής Εκκλησίας της Γερμανίας, γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Τυβίγγης. Ως κανονικός μεταπτυχιακός φοιτητής παρακολούθησε στα επόμενα τέσσερα χρόνια (1967-1969) μαθήματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας και Δογματικής στην Καθολική Θεολογική Σχολή, καθώς επίσης και Αρχαίας Ιστορίας και Μεσαιωνικής Ιστορίας στην εκεί Φιλοσοφική Σχολή. Το καλοκαίρι του 1969 πήγε στο Παρίσι ως υπότροφος του Βατικανού και στα δυό χρόνια που έμεινε εκεί (1969-1971), παρακολούθησε στην Ecole Pratique des Hautes Etudes Βυζαντινή Ιστορία και Θεολογία, καθώς επίσης και Ιστορία των Χριστιανικών Δογμάτων και Μυστηρίων. Η Σχολή αυτή τον ονόμασε Eleve titulaire τον Οκτώβριο του 1971.
Το Μάϊο του 1972 εγκρίθηκε από τη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης η διδακτορική του διατριβή και η αναγόρευσή του έγινε το Φεβρουάριο του 1973. Στις 30 Δεκεμβρίου 1973 διορίστηκε Επιμελητής στην Έδρα της Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στη Σχολή αυτή εργάστηκε μέχρι τις 31 Αυγούστου 2006, οπότε και αποχώρησε από την ενεργό υπηρεσία. Είναι μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και ιδρυτικό μέλος της Ιστορικής Εταιρείας της Ελλάδος και της Εταιρείας Βυζαντινών Ερευνών.
Διετέλεσε Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους (1986-1988) και θυμάται χαρακτηριστικά την επίσκεψη σ' αυτό του Ιταλού συγγραφέα, Ουμπέρτο Έκο, το Καλοκαίρι του 1988, τις συζητήσεις του με τους μοναχούς για το αλάθητο του Πάπα και τις αιρέσεις, λίγο πριν εκδώσει το «Εκκρεμές του Φουκώ». Ακόμα θυμάται τις επισκέψεις του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, και του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας, Χρήστου Σαρτζετάκη καθώς και πολλών βουλευτών. Ο καθηγητής, τιμήθηκε με τον τίτλο του Άρχοντα Χαρτουλαρίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Υπηρέτησε, τέλος, ως διευθυντής στο Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, στη Μονή Βλατάδων.
Το πλούσιο συγγραφικό του έργο
Το συγγραφικό του έργο, εκτός από τη διδακτορική του διατριβή και τη διατριβή για υφηγεσία, περιλαμβάνει αρκετές αυτοτελείς μελέτες και πάνω από 120 άρθρα, που αναφέρονται σε Μοναστήρια, Αγίους, Νεομάρτυρες, Επισκοπές, Επισκόπους, λογίους κληρικούς και στην Εκκλησία της Ηπείρου και Αλβανίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
1. Η επί Αλεξίου Κομνηνού (1081-1118) περί ιερών σκευών, κειμηλίων και αγίων εικόνων έρις (1081-1095), Έκδοση 1972.
2. Η επιστολή του Πάπα Βίκτωρος Β' προς την Αυτοκράτειραν του Βυζαντίου Θεοδώραν, Έκδοση 1975.
3. Μητροπολίται τινές Θεσσαλονίκης κατά τον ιστ' αιώνα, Έκδοση 1975.
4. Βραχέα τινά περί Μητροπολιτών Θεσσαλονίκης, Έκδοση 1976.
5. Το αυτοκέφαλον της εν Αλβανία Ορθοδόξου Εκκλησίας επί τη βάσει ενέκδοτων εγγράφων, Έκδοση 1978.
6. Ο Άγιος Διονύσιος ο εν τω Ολύμπω, Έκδοση 1981.
7. Έγγραφα περί της πραξικοπηματικής συγκροτήσεως της συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας (1929), Έκδοση 1981.
8. Το Μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της φαρμακολύτριας, Έκδοση 1983.
9. Η Ορθόδοξη αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας = kisha Orthodhokse autoqefale e shqipnis, Έκδοση 1985.
10. Αναστάσιος ο Παντοδύναμος, Έκδοση 1986.
11. Οι Δώδεκα Απόστολοι- Η ζωή και η δράση των Αγίων Αποστόλων, Εκδόσεις: Τέρτιος, Σελίδες:196, Ημερομηνία Έκδοσης: 1/1/1990.
12. Ιστορία της Εκκλησίας, Έκδοση 1991.
13. Ο ναουσαίος δάσκαλος Αναστάσιος Καμπίτου, Έκδοση 1991.
14. Η Ιερατική Σχολή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας: (1918-1971), Έκδοση 1991.
15. Οι δώδεκα απόστολοι, Έκδοση 1993.
16. Ο Νεομάρτυρας Νικήτας (4 Απριλίου 1808), Έκδοση 1995.
17. Το αυτοκέφαλο της ορθόδοξης εκκλησίας της Αλβανίας, Εκδότης: Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν, Έτος έκδοσης: 1996.
18. Οι νεομάρτυρες της Τουρκοκρατίας: εισαγωγή, βιβλιογραφία, ασματικές ακολουθίες, Εκδότης: Επέκταση, Έκδοση 1997.
19. Ο νεομάρτυρας Μιχαήλ από την Γρανίτσα των Αγράφων, Εκδότης: Επέκταση, Έτος έκδοσης: 1997.
20. Η Νεομαρτύρισσα Αγία Χρυσή (13 Οκτωβρίου 1795), Έκδοση 2001.
21. Ο Άγιος Διονύσιος Ολύμπου: βίος - πάραδοση - τέχνη, Έκδοση 2017.
* "Παγγαίου Γη - Συγγράμματα & Συγγραφείς"
(Ροδολίβος-Δόμιρος-Μικρό Σούλι-Αμφίπολη-Παλαιοκώμη-Ν. Φυλή-Λακκοβήκια-Μεσολακκιά-Ν. Κερδύλλια-Πρώτη-Αγγίστα-Κρηνίδα-Κορμίστα-Ν. Μπάφρα-Ηλιοκώμη--Συμβολή-Σέρρες)
ΛΕΖΑΝΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
1. Η στήλη με την προτομή του Πατριάρχη Νεόφυτου Η΄, κοσμεί το πάρκο της πλατείας «OXI» στο Ροδολίβος, της γενέτειράς του. Ένα έργο που έγινε επί προεδρίας Παναγιώτη Συνάδου και γράφει τα εξής: «ΠΑΤΡΙΣ ΜΟΥ ΜΕΝ ΧΩΡΙΟΝ ΤΙ ΡΟΔΟΛΥΒΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΝ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑΝ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΩΣ...". Τα απομνημονεύματα της εμής βιοτής, Νεόφυτος Η΄. (Φωτογραφία του Δημήτρη Μουρατίδη).
2. Το εξώφυλλο του βιβλίου "Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Η΄ ο Παπακωνσταντίνου από το Ροδολίβος (1833- 4/5 Ιουλίου 1909)", του Απόστολου Αθ. Γλαβίνα.
3. Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Απόστολος Αθ. Γλαβίνας, υπογράφει το βιβλίο που έγραψε για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Νεόφυτο Η΄.
4. Αναμνηστική φωτογραφία από τη συνάντησή μας με τον Ομότιμο καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Απόστολο Αθ. Γλαβίνα, στο σπίτι του στην Καλαμαριά.
5. Συγγενείς του Πατριάρχη Νεοφύτου Η`, από το Ροδολίβος, στο τρισάγιο στη μνήμη του, το Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012, στον τάφο του που βρίσκεται στον αύλειο χώρο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, στα Πριγκιπόννησα. Στο τρισάγιο τότε, στο Κοιμητήριο της Αγίας Τριάδος, παρέστη ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος καθώς και ο Πρώην Υπουργός Γεώργιος Καλαντζής.
6. Ο παλιός σταυρός στο μνήμα του Νεόφυτου Η΄: "ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Η΄ 1891-1894".
7. Απόφοιτοι της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης μαζί με την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στον αύλειο χώρο της Σχολής, την Πέμπτη 4 Ιουνίου 2015. Από αριστερά οι Απόστολος Γλαβίνας (ο συγγραφέας του βιβλίου), Νικόλαος Ξεξάκης, πρωτ. Σωτήριος Παναγιωτόπουλος, Νικηφόρος Ψυλλάκης, Γεώργιος Ταμπατζής, Ισαάκ Βασιλειάδης, Μιχάλης Μπαλκής, Χρήστος Πλέγκας, Andrew Poulis και Κωνσταντίνος Θερμός.
