Έρευνα-Επιμέλεια: ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ
Καλοκαιρινό ζεστό βράδυ, μ' ένα αεράκι ωστόσο πούρχεται απ' το βουνό και δροσίζει την καυτή ατμόσφαιρα του Αυγούστου. Στην άκρη του χωριού, το μεγάλο προαύλιο της εκκλησίας, που γιορτάζει σε λίγες μέρες, είναι κατάμεστο από κόσμο. Εκατοντάδες πιστοί, οι ιερείς, ο Δεσπότης, σύσσωμη η δημαρχιακή αρχή, παρούσα και βυζαντινή χορωδία από τις Σέρρες εδώ και ένα παραδοσιακό συγκρότημα. Κι' όλα τούτα για την εκκλησία της Παναγίας, που γιορτάζει σε λίγες μέρες.
Προς τον κόσμο, τους ιερείς, τον Δεσπότη Ζιχνών και Νευροκοπίου κ. Ιερόθεο, τους αντιδημάρχους και δημοτικούς συμβούλους, απευθύνεται με σύντομο χαιρετισμό ο Δήμαρχος Αμφίπολης, Γιώργος Ν. Βογιατζής. Τη σκυτάλη παίρνει η βυζαντινή χορωδία κι ύστερα το παραδοσιακό συγκρότημα των Σάκη Γιώργου και Κώστα Αργύρογλου. Ύμνοι, παραδοσιακά τραγούδια κι ανάμεσό τους, να διαβάζονται κομμάτια του κειμένου. Ένα κείμενο, ένα διήγημα πιο σωστά, για το οποίο γίνεται η αποψινή εκδήλωση στο κατάμεστο προαύλιο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ροδολίβος, Τετάρτη 8 Αυγούστου 2012. Απόψε συντελείται το "Θαύμα της Παναγίας"!
Την εκδήλωση διοργάνωσε τότε ο δήμος Αμφίπολης, σε συνεργασία φυσικά με την εκκλησία της Παναγίας, για να γίνει με τρόπο πανηγυρικό, παραμονές 15αύγουστου, η παρουσίαση του διηγήματος του Γιώργου Ν. Βογιατζή "Το Θαύμα της Παναγίας", διήγημα που καταγράφει το θαύμα που έκανε η Παναγία τα χρόνια του Τούρκου Μπέη στο Ροδολίβος και έπρεπε να αποτυπωθεί στο χαρτί, γιατί όπως λέει κι ο συγγραφέας του "υπάρχει η προφορική παράδοση για το θαύμα, ωστόσο έπρεπε να διαμορφωθεί και σε μια μικρή ιστορία, για να μπορεί έτσι να είναι εύπεπτο από τον κόσμο και να μείνει".
Η ιστορία λοιπόν είχε μορφοποιηθεί δυο τρία χρόνια νωρίτερα από τον συγγραφέα, έγινε η εκδήλωση παρουσίασής της και τους επόμενους μήνες, τέλη του 2012, αρχές του 2013, έγινε ένα μικρό βιβλιαράκι από την εκκλησία, και μοιράστηκαν στον κόσμο 400-500 αντίτυπα, με τα έσοδα υπέρ της εκκλησίας.
Η γνώμη του Γιώργου Βογιατζή είναι ότι έρεπε να γίνει ένα καλαίσθητο βιβλίο, να υπάρχει με ανατυπώσεις μόνιμα στην εκκλησία, και να αγοράζεται από τον κόσμο που προσέρχεται -ως και μια μόνιμη πηγή εσόδων για το ναό. Δυστυχώς και προς απογοήτευση του συγγραφέα, κάτι τέτοιο δε συνέβη, μ' άλλα λόγια, δεν δόθηκε στο βιβλίο η αξία που του αναλογούσε. "Το σκεπτικό μου", λέει ο συγγραφές, "ήταν ακριβώς αυτό. Να υπογραμμίσουμε το "θαύμα της Παναγίας", ώστε να αποτελέσει ένα επιπλέον θέλγητρο για τους πιστούς. Να προμηθεύονται το βιβλίο και μέσα από αυτό, να διαδίδεται το "θαύμα" Της. Δεν ξέρουν", τονίζει, "ότι είναι θαυματουργή η εικόνα της Παναγίας, δεν ξέρουν ότι έγινε με κείνο το θαύμα της Φατμέ, της μονάκριβης κόρης του Μπέη, η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου...".
Από την εισαγωγή του βιβλίου
Λέει στην εισαγωγή του βιβλίου του αυτού ο συγγραφέας, Γιώργος Ν. Βογιατζής: "Δύο χιλιάδες χρόνια μετά την Ανάσταση του Κυρίου κάθε φορά που βλέπουμε και ακούμε τα θαύματά του, νοιώθουμε μικροί κι αδύναμοι, δύσπιστοι να δεχθούμε το θαύμα, και ζητούμε τεκμήρια και μαρτυρίες, να βάλουμε το δάχτυλό μας στη πληγή και στα σημάδια, όπως ο μαθητής του ο Θωμάς. Στη προκειμένη περίπτωση τα τεκμήρια του θαύματος που έγινε από την Παναγία πριν από 200 χρόνια εδώ στο Ροδολίβος είναι η δωρεά 40 στρεμμάτων γης κι αρκετών χρημάτων από τον τοπικό Τούρκο Μπέη(Κιορ-Φετά Μπέη) προς την Παναγία και το μικρό ναό της(Εκκλησάκι), με σκοπό να κτιζόταν στο όνομά της ναός μεγάλος και λαμπρός, αφού ο ίδιος ένοιωσε τόσο πολύ ευεργετούμενος από τη θεία χάρη της, όταν μίλησε το κωφάλαλο παιδί του.
Σήμερα στο χώρο αυτό των 40 στρεμμάτων υπάρχει από το 1811 ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και ένα σχολικό κτίριο όπου σήμερα στεγάζεται το αστυνομικό τμήμα και η πυροσβεστική. Η ιστορία αυτή, γύρω από το θαύμα και το κτίσιμο του ναού της Παναγίας, το 1811, από τον Τούρκο Μπέη, γράφτηκε σύμφωνα με τις μνήμες και τις αφηγήσεις των γεροντότερων κατοίκων του Ροδολίβους. Κάποιες αφηγηματικές λεπτομέρειες της ιστορίας προστέθηκαν αναγκαστικά για να εξυπηρετήσουν λογοτεχνικές ανάγκες του κειμένου...".
Αποσπάσματα...
1. (..."Ένας βαρύς αναστεναγμός ξέφυγε από το στόμα του Μπέη. Πέντε χρόνια τώρα μεγάλη φωτιά έκαιγε τα σωθικά του. Η μονάκριβη κόρη του η Φατμέ, σαν έγινε πέντε χρονών, την πήρε ο δούλος του ο Μουσταφάς να την κάνει βόλτα με το ολόασπρο αραβικό του άλογο και στον δρόμο από κάτι τρόμαξε και έριξε το παιδί κάτω στο καλντερίμι . Σαν άκουσε τα κλάματα του Μουσταφά ο Μπέης τινάχτηκε έξω από τον οντά και βλέποντας το παιδί του κάτω στις πέτρες αναίσθητο τράβηξε το μαχαίρι και χωρίς δεύτερη σκότωσε τον Μουσταφά . Το παιδί βέβαια έζησε αλλά από τότε το μονάκριβο πουλί του είχε χάσει την λαλιά του. Τώρα , του φαινόταν όλα μαύρα , δεν είχε όρεξη για τίποτα καθόταν ώρες μόνος του και βυθιζόταν στις σκέψεις του...".)
2. (...Από την πίσω μεριά του κονακιού μια γυναικεία φιγούρα γλίστρησε από μια χαμηλή πορτούλα και χώθηκε μέσα στο παγωμένο καλντερίμι . Μέρες τώρα η Λεϊλά, η γυναίκα του Μπέη, μια όμορφη γυναίκα από την Καππαδοκία, σηκωνόταν το χάραμα και κρυφά απ' αυτόν έτρεχε στην πάνω άκρη του χωριού δίπλα στα σπίτια των τσομπαναραίων που είχε ένα εκκλησάκι με μια με μια εικόνα της Παναγίας της μητέρας του Χριστού. Την είχε πει η γειτόνισσα της η Χρυσή ότι ήταν πολύ θαυματουργή εικόνα! Πριν από αρκετά χρόνια όταν η πανούκλα μάστιζε όλη την περιοχή έκαναν λιτανεία γύρω από τα χώρια με την εικόνα και το θανατικό σταμάτησε. Όπως την είχε πει η Χρυσή η ιστορία αυτής της εικόνας ήταν πολύ παλιά. Όταν επάνω στο ‘’Καλιά’’ λειτουργούσε το κάστρο κάτω στις ρίζες της βουνοκορφής είχε ένα μοναστήρι, του Αϊ Γιώργη, με καλόγερους που όργωσαν τα Χερσολείβαδα και τα κάναν αμπέλια και σιταροχώραφα...).
3. (...Όταν οι Τούρκοι κατέστρεψαν το κάστρο του (Καλιά) και το μοναστήρι του Αϊ Γιώργη, σκότωσαν εκτός από τους πολιορκημένους του κάστρου και όλους τους καλόγερους του μοναστηριού γιατί λέει ότι βοηθούσαν τους πολιορκημένους. Ο τόπος εκείνος ρήμαξε κι ερήμωσε και οι Τσομπαναραίοι του Ροδολίβους πήραν την εικόνα της Παναγίας της Σπηλιότισσας και την έστησαν στην πάνω άκρη του χωριού δίπλα στα σπίτια της σ’ ένα μικρό εκκλησάκι από πέτρα και χώμα.
Η Λεϊλά έφτασε μπροστά στο μικρό ξωκλήσι και κοιτάζοντας τα μάτια της εικόνας την Παναγία γονάτισε και προσκύνησε και δάκρυα πλημύρισαν τη ξάγρυπνη ματιά της.
-Μανούλα είσαι και συ, ψιθύρισε η Λεϊλά, γιάτρεψε το παιδί μου και εγώ…).
4. (... -Αφού είναι έτσι γυναίκα, είπε χαρούμενος ο Μπέης, και αυτή η μάνα του Χριστού μας έκανε τέτοιο καλό μόλις γυρίσουμε πίσω, εκείνο το μέρος που είναι το ξωκλήσι και άλλα 40 στρέμματα θα τα χαρίσω στους Χριστιανούς να κάνουν μεγαλύτερο ναό στην Παναγία που μας έκανε τέτοιο θαύμα.
Εκείνο το πρωί ο ήλιος ήταν ο πιο φωτεινός ήλιος του κόσμου που έλαμπε μέσα στο χιονισμένο δρόμο που οδηγούσε την άμαξα του Μπέη πίσω στο Ροδολίβος...).
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΟΥ ΡΟΔΟΛΙΒΟΥΣ
[Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος ο Η΄
«Ροδολείβος.(εκ του ρόδα λείβειν). Εις απόστασιν 50 ακριβώς λεπτών της ώρας και ΒΑ του χωρίου Σεμάλτου (Μ. Σουλίου) κείται η μεγίστη πασών των κατά το Πάγγαιον κωμοπόλεων. Έχει 3400 κατ. εξ ων 3000 Έλληνες Χριστιανοί και 400 Οθωμανοί. Οι μεν Έλληνες κατ. εργατικοί και φιλόπονοι όντες, διατηρούσιν ιδίαις δαπάναις αστικήν σχολήν μετά δύο διδασκάλων και Παρθεναγωγείον μετά δύο διδασκαλισσών, οι δε Οθωμανοί ανώτερον γραμματοδιδασκαλείον μετά δύο διδασκάλων και εν τέμενος. Η κωμόπολις αύτη κειμένη επί λαμπράς τοποθεσίας και έχουσα μαγευτικήν άποψιν, είνε πατρίς του ενδόξως και θεαρέστως τανύν πατριαρχεύοντος Παναγ. και Οικουμενικού Πατριάρχου Νεοφύτου του Η΄. Έχει δύο μεγάλας εκκλησίας μίαν προς τιμήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οπότε και πανήγυρις τελείται. Διαιρείται υπό λάκκου εις δύο άνισα μέρη συγκοινωνούντα διά γεφυρών». (Αστέριος Δ. Γούσιος: «Η κατά το Πάγγαιον χώρα», Λειψία 1894).
Σύντομη περιγραφή κάποιων μερών του χωριού Ροδολίβους
"Επιπλέον έξω από το χωριό φαίνονται ερείπια αρχαίων εκκλησιών, που δεν ξέρω τι έπαθαν πριν από πολλά χρόνια, από τις οποίες η μία, που φέρει το όνομα του Αγίου ενδόξου προφήτη Ηλία του Θεσβίτου, βρίσκεται ανατολικά του χωριού στο μεσόβουνο του Παγγαίου, η άλλη με το όνομα της υπεραγίας Θεοτόκου στο νότιο άκρο του χωριού, δίπλα στην οποία επιπλέον κυλάει ρυάκι με θεραπευτικό νερό και προσφέρει στους ευσεβείς θεραπεία στις ασθένειες…". (28 Ιουνίου 1859, Χάλκη, Μελέτιος Αριστόβουλος, αδελφός του Πατριάρχη Νεοφύτου Η΄)].
Ποιος είναι ο Γιώργος Ν. Βογιατζής
Ο Γιώργος Ν. Βογιατζής, γεννήθηκε στο Ροδολίβος Σερρών το 1959, από αγροτική οικογένεια. Είναι πτυχιούχος του Ε.Α.Π., στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πρόγραμμα Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό και εργάζεται στο Υπουργείο Οικονομικών (ΔΥΟ). Από το 1978 ασχολήθηκε με τα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής και από το 1989 μέχρι το 2010, ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδολίβους, πρωτοστάτησε στη δημιουργία θεσμικών εκδηλώσεων στην περιοχή του Παγγαίου όπως Φεστιβάλ Αρχαίας Αμφίπολης, Ορφικοί Αντίλαλοι Ροδολίβους, Κουρήτος (Γιορτή Κρασιού στο Ροδολίβος) και άλλων θεατρικών, χορευτικών και εικαστικών τμημάτων. Συνεργάστηκε στενά με τους πολιτιστικούς φορείς του Νομού Σερρών, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα θεσμοθετημένο δίκτυο πολιτιστικών ανταλλαγών. Παράλληλα ερευνά και καταγράφει την προϊστορία και την ιστορία του Παγγαίου.
Τα βιβλία του
Είναι συγγραφέας επτά βιβλίων:
• «Ορφέας-Παγγαίο-Ροδολίβος», 1990
• «Έτος μ.Χ…», 1992
• «Οι βραχογραφίες του Παγγαίου αποκαλύπτουν», 1996
• «Κουρήτες – Δερβίσσηδες», 2002
• «Πάγγαιον όρος… Ορφέας, Όμηρος, Σικελιανός» (συνεργασία με τον Κώστα Σίμογλου), 2009
• «Το θαύμα της Παναγίας», 2012
• «ΓΕΝΟΙΤΟ», 2019
Συνδικαλιστής και Δήμαρχος Αμφίπολης
Συμμετέχοντας στο συνδικαλισμό του εργασιακού του κλάδου, διετέλεσε αντιπρόεδρος των Ελεγκτών ΟΤΑ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης από το 1989 έως το 2002. Το 1993 ήταν συνεργάτης στο διεθνές ιστορικό συνέδριο των Σερρών και το 1999-2000 συνεργάστηκε με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών για την επανέκδοση του Βιβλίου του Ε. Στράτη, «Ιστορία της πόλεως των Σερρών». Από το 1983 έως το 2002, ως Ελεγκτής των οικονομικών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), απέκτησε μεγάλη εμπειρία πάνω στη λειτουργία της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ως εκλεγμένος Νομαρχιακός Σύμβουλος Σερρών, από το 1998 έως το 2006, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα σε θέματα πολιτισμού και τουρισμού και στην προώθηση των έργων και των υποδομών στη Περιοχή του Παγγαίου, ενώ καθ’ όλη την οκταετία ως μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής διαχειρίσθηκε μαζί με τον Νομάρχη, τις δράσεις και την ολοκλήρωση των έργων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σερρών. Διετέλεσε Δήμαρχος Αμφίπολης από το 2010 έως την 1η Σεπτεμβρίου του 2014.
Χρήσιμα
Το βιβλίο του Γιώργου Ν. Βογιατζή, "Το θαύμα της Παναγίας", πρωτοεκδόθηκε στο Ροδολίβος, τέλη του 2012, αρχές του 2013 και φυσικά είναι εξαντλημένο. Πρόθεση του συγγραφέα, είναι να επανακυκλοφορήσει σύντομα -και εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση- σε μια νέα εμπλουτισμένη και καλαίσθητη έκδοση, που θα
διανέμεται φυσικά από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου και θα κάνει έτσι γνωστή ευρύτερα, τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
* "Παγγαίου Γη - Συγγράμματα & Συγγραφείς"
(Ροδολίβος-Δόμιρος-Μικρό Σούλι-Αμφίπολη-Παλαιοκώμη-Ν. Φυλή-Λακκοβήκια-Μεσολακκιά-Ν. Κερδύλλια-Πρώτη-Αγγίστα-Κρηνίδα-Κορμίστα-Ν. Μπάφρα-Ηλιοκώμη--Συμβολή-Σέρρες)
**Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον συγγραφέα, και πρόκειται να αποτελέσουν μέρος της ανανεωμένης έκδοσης του βιβλίου του.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
1. Το εξώφυλλο του βιβλίου, "Το θαύμα της Παναγίας", όπου εικονίζεται ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ροδολίβους.
2. Ο συγγραφέας-ερευνητής, Γιώργος Ν. Βογιατζής.
3. Η θαυματουργή εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ροδολίβους.
4. Το καμπαναριό της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ροδολίβους.
5. Εργάτες χτίζουν το καμπαναριό της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ροδολίβους.
6. Πανοραμική εικόνα του Ροδολίβους, το 1910.
7. Πανοραμική εικόνα του χιονισμένου Ροδολίβους. Ψηλά στο μέσον, η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με τη θαυματουργή εικόνα της.
