Της Λεμονιάς Βασβάνη
Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, το Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα τιμά το εναρκτήριο λάκτισμα του Αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία τους, αφιερώνοντας το φετινό Ημερολόγιο στα επαναστατικά κινήματα που συγκλόνισαν τη Μακεδονία τον 19ο αιώνα.
«Αναζητώντας την Κληρονομιά του Εικοσιένα στη Μακεδονία του 19ου αιώνα» ο τίτλος του. Όπως εξηγεί η Διευθύντρια του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, Ιστορικός Τέχνης κ. Φανή Τσατσάια αναφερόμενη στο περιεχόμενό του: «…τα κινήματα του Ζιάκα και του Καρατάσου το 1854, η “Προσωρινή Κυβέρνηση της εν Μακεδονία επαρχίας της Ελιμείας” στον Βούρινο το 1878 είναι η επαναστατική κληρονομιά των αγώνων του Εμμανουήλ Παππά, του καπετάν Χάψα, του Ζαφειράκη και άλλων Μακεδόνων αγωνιστών του 1821 στον μακρύ 19ο αιώνα». Συμπληρώνοντας, αναφέρει ότι στις σελίδες του Ημερολογίου ο αναγνώστης θα βρει σημαντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από τη συλλογή του Γεώργιου Κωνσταντινίδη, του αρχείου του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και άλλων συλλεκτών της Μακεδονίας.
Το έργο εμπλουτίζεται με κείμενα και αρχειακό υλικό σχετικό με τη διοίκηση της ελληνικής κοινότητας, την εκπαίδευση και τα καλλιτεχνικά δρώμενα στη Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα, ενώ δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την ιστορία της πόλης, καθώς και της ελληνικής κοινότητας σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η ίδρυση της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης (1871) και η κατασκευή του ταυτισμένου με τον Μακεδονικό Αγώνα νέου Ελληνικού Προξενείου (1893).
Η κ. Τσατσάια αναφέρεται στην επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης από τον κ. Ιωάννη Χασιώτη, Ομότιμο Καθηγητή ΑΠΘ, με ιδιαίτερη μνεία στον Πρόλογο του Καθηγητή Ιστορίας Νεότερων Χρόνων ΑΠΘ κ. Βασίλειου Κ. Γούναρη, καθώς και στη συγγραφή των κειμένων που διανθίζουν τους μήνες του Ημερολογίου από τη Διευθύντρια του Κ.Ε.Μ.Ι.Τ. κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ., τον συλλέκτη κ. Γεώργιο Κωνσταντινίδη, Πρόεδρο του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και τον Δρ. Ιστορίας κ. Κωνσταντίνο Σ. Παπανικολάου, Επιστημονικό Συνεργάτη του ΙΜΜΑ. Την επιμέλεια και το γενικό συντονισμό του εκδοτικού έργου είχε η κ. Τσατσάια, Διευθύντρια του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.
Αναδεικνύεται ο ρόλος της Μακεδονίας στον αγώνα για την Απελευθέρωση
Ρωτήσαμε την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ και Διευθύντρια του Κ.Ε.Μ.Ι.Τ. κ. Σταυρούλα Μαυρογένη γιατί συνηθίζουμε να έχουμε στο νου την Επανάσταση ως υπόθεση της νότιας Ελλάδας και σημείωσε: «Από τα σχολικά μας εγχειρίδια ακόμη περνά στη συνείδηση των Ελλήνων ότι η υπόθεση της δημιουργίας του πρώτου ελληνικού κράτους αφορά τη Νότια Ελλάδα. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε τον πολύ σημαντικό ρόλο της ελληνικής κοινότητας πρωτίστως της Θεσσαλονίκης, αλλά και γενικότερα της Μακεδονίας στον αγώνα για την απελευθέρωση. Ο χώρος της Μακεδονίας πολύ κοντά στην Κωνσταντινούπολη ήταν φυσικό να είναι πιο ευάλωτος και η καταστολή οποιασδήποτε επαναστατικής κίνησης ήταν ραγδαία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν ήταν σημαντικός και δεν στάθηκε ως πρόχωμα η Μακεδονία απέναντι στο κίνημα του πανσλαβισμού».
Ποιος ήταν λοιπόν ο ρόλος της Μακεδονίας κατά τον 19ο αιώνα στον αγώνα για την δική της απελευθέρωση; «Η Μακεδονία επί έναν αιώνα μετά τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους συνεχίζει τους αγώνες της μέσα από την έντονη πνευματική κίνηση, αλλά και την πολιτιστική ταυτότητά της ισχυρή απέναντι στις άλλες κοινότητες. Ούτε μια στιγμή δεν κάμφθηκε το ελληνικό φρόνημα και με συμπαραστάτη των ελληνικών Προξενείων της περιοχής, τα Ιδρύματα και την ανεπτυγμένη οικονομικά και κοινωνικά ελληνική κοινότητα κράτησαν αναλλοίωτη την ελληνική φυσιογνωμία της περιοχής. Όταν τα μακεδονικά εδάφη τελικά ενσωματώνονται στην υπόλοιπη Ελλάδα θα προσφέρουν στην πατρίδα μια νότα νεοτερισμού, μια οικονομική άνθιση, καθώς και ένα πολιτιστικό προφίλ που είχε ανάγκη η νότια Ελλάδα», εξήγησε η κ. Μαυρογένη.
Εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα έχει ετοιμάσει τις δικές του εκδηλώσεις.
«Το Μουσείο μας συμμετέχει τις εορταστικές εκδηλώσεις των 200 χρόνων στην προκήρυξη Εικαστικού Διαγωνισμού στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που οργανώνει το ΑΠΘ. Αντικείμενο του διαγωνισμού θα είναι μια σύνθεση εικαστικού έργου εμπνευσμένου από την Επανάσταση του 1821.
Σήμερα, 200 χρόνια μετά, ο Ελληνισμός έρχεται αντιμέτωπος με νέες προκλήσεις. Οι διαγωνιζόμενοι καλούνται να εμβαθύνουν στη σύγχρονη σημασία της ιστορικής εθνικής επετείου. Με αφετηρία το 1821, η νέα γενιά θα πρέπει να αναλογιστεί τις ποικίλες αποχρώσεις και εκδηλώσεις της έννοιας του παρελθόντος σε σχέση με το σήμερα, να νοηματοδοτήσει τον ηρωισμό σε διαφορετικές στιγμές της ιστορίας και να στοχαστεί τα δεινά του πολέμου.
Επιπρόσθετα μαζί με το British Council, τη Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα και τον διεθνή οργανισμό Never Such Innocence ενώνουμε τις δυνάμεις μας και καλούμε τους μαθητές από όλη την Ελλάδα να συμμετάσχουν στον επετειακό κύκλο με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, ο οποίος περιλαμβάνει το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Αναζητώντας την κληρονομιά του ΄21 στη Μακεδονία του 19ου αιώνα», δήλωσε η κυρία Μαυρογένη.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Τύπος Θεσσαλονίκης". Τις φωτογραφίες παραχώρησε η κυρία Τσατσάια.
