Μια ξεχωριστή συναυλία θα μεταδοθεί την παραμονή των Χριστουγέννων στις 20:15 από την ΕΡΤ3. Είναι η «Μουσική της Ροτόντας» του Δημήτρη Μαραμή στην ολοκληρωμένη και τελική της μορφή. Το Κέντρο Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανέθεσε το 2017 στον γνωστό συνθέτη να δημιουργήσει ένα μουσικό έργο, το οποίο θα αξιοποιεί όλες τις ακουστικές ιδιαιτερότητες του μνημείου. «Η Μουσική της Ροτόντας» πρωτοπαρουσιάστηκε στο ομώνυμο μνημείο τον Μάρτιο του 2018 κι έκτοτε έχει παρουσιαστεί άλλες τρεις φορές.
Το Κέντρο Πολιτισμού της ΠΚΜ αποφάσισε ότι τώρα που η πανδημία έχει αποκλείσει το κοινό από το ζωντανό θέαμα και μας έφερε αντιμέτωπους με πρωτόγνωρες καταστάσεις εγκλεισμού, απομόνωσης και κοινωνικής αποστασιοποίησης ήταν η κατάλληλη στιγμή να μαγνητοσκοπηθεί το έργο και να παρουσιαστεί μέσα από τη συχνότητα της ΕΡΤ3.
Η κινηματογράφηση έγινε στο μνημείο χωρίς κοινό. Μάλιστα όταν γίνονταν η τελική πρόβα στις 29/10, ανακοινώθηκε ότι από το επόμενο πρωί η πόλη έμπαινε «στο κόκκινο» και η Ροτόντα έπρεπε να σφραγιστεί. «Ξεκινήσαμε μια πρόβα, που στην πορεία έγινε μαγνητοσκόπηση…. Όσο αγχωτικό κι αν ήταν, αποτελεί μια εμπειρία πραγματικά μοναδική», ανέφερε στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» ο Θανάσης Κολαλάς που έχει κάνει την σκηνοθετική επιμέλεια και τον σχεδιασμός φωτισμών.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «η εκδήλωση ακολουθεί την τόσο χαρακτηριστική κυκλική κάτοψη του μνημείου. Αλλεπάλληλοι ομόκεντροι κύκλοι συνθέτουν ένα κάναβο πάνω στον οποίο στέκονται, κινούνται, μπλέκονται οι καλλιτέχνες, με κέντρο τον δημιουργό και μαέστρο του έργου», ενώ «φωτιστικά τονίστηκαν οι οκτώ μεγάλοι πυλώνες του κτηρίου αλλά και τα μοναδικά ψηφιδωτά» και εξωτερικά πλάνα έγιναν με drone.
Τόνισε πως η συναυλία εντάσσεται στο γενικό πλάνο του Κέντρου Πολιτισμού της ΠΚΜ «να ανοίγει και να επανασυστήνει γνωστά (αλλά και άγνωστα σε πολλούς) μνημεία, μέσα από εκδηλώσεις».
Τέλος μίλησε για τον πολιτισμό στην εποχή της πανδημίας, αλλά και για την σημασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο Θανάσης Κολαλάς
-Η Ροτόντα είναι ένα εμβληματικό μνημείο. Πώς το χρησιμοποιήσατε στη συναυλία που μαγνητοσκοπήθηκε;
-Η Ροτόντα πράγματι είναι ένα από τα εμβληματικότερα μνημεία της πόλης μας με μακριά ιστορία που ακολουθεί τις σημαντικότερες φάσεις της ιστορίας της, αλλάζοντας χρήση, φόρμα και δομή αλλά αποτελώντας πάντα κεντρικό ρόλο στην λατρευτική και κοσμική της ζωή. Σήμερα πιά έχει παραδοθεί στο κοινό σαν μνημείο, με τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο να θαυμάζουν τη μοναδική της αρχιτεκτονική και τα υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου ψηφιδωτά της. Με δεδομένα τα παραπάνω η φωτιστική ανάδειξη αλλά και τα πλάνα στο εσωτερικό της υπαγορεύονται από τον ίδιο το χώρο, την ιστορία και τις μνήμες που κουβαλάει.
Ας μη ξεχνάμε ότι στη προκειμένη περίπτωση είχαμε την πολύ μεγάλη πρόκληση να μεταφέρουμε στην οθόνη, τις εικόνες και την εμπειρία μιας συναυλίας στο τόσο ξεχωριστό αυτό μνημείο. Στόχος λοιπόν της καλλιτεχνικής ομάδας ήταν η δημιουργία εικόνων τέτοιων που να αποδώσουν στο μεγαλύτερο ποσοστό την μυσταγωγική αίσθηση που πραγματικά βιώναμε εκεί μέσα.
Σαν δομή, η εκδήλωση ακολουθεί την τόσο χαρακτηριστική κυκλική κάτοψη του μνημείου. Αλλεπάλληλοι ομόκεντροι κύκλοι συνθέτουν ένα κάναβο πάνω στον οποίο στέκονται, κινούνται, μπλέκονται οι καλλιτέχνες, με κέντρο τον δημιουργό και μαέστρο του έργου. Φωτιστικά τονίστηκαν οι οκτώ μεγάλοι πυλώνες του κτηρίου αλλά και τα μοναδικά ψηφιδωτά, προσέχοντας να γίνεται τόσο εστιασμένος ο φωτισμός ώστε να είναι πραγματικά σα να ανασύρονται από το βάθος της ιστορίας.
Έμφαση δόθηκε στις δύο εισόδους-άξονες του κτηρίου, τον άξονα των ρωμαϊκών και τον άξονα των χριστιανικών χρόνων. Τέλος εξωτερικά πλάνα με drone μάς παρουσιάζουν το μνημείο, με την τόσο χαρακτηριστική του μορφή απ’ έξω.
Ο Δημήτρης Μαραμής και η Μυρτώ Παπαθανασίου
-Ο συνθήκες της μαγνητοσκόπησης ήταν ιδιαίτερες. Πώς καταφέρατε να προσαρμοστείτε στα δεδομένα, αλλά και στο γεγονός πως όταν είχατε τελική πρόβα ανακοινώθηκε ότι από την επόμενη μέρα θα μπαίναμε σε δεύτερο λοκντάουν;
-Πραγματικά οι συνθήκες είναι πρωτόγνωρες. Σε άλλη περίπτωση ενδεχομένως να είχαμε ματαιώσει το εγχείρημα. Παρόλα αυτά η πολύ καλή προετοιμασία, αλλά και το «δημιουργικό θράσος» που μας χαρακτηρίζει στο Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας μάς έκαναν να το τολμήσουμε. Η μελέτη του έργου για παραπάνω από ένα μήνα και ο λεπτομερής, πλάνο-πλάνο, σχεδιασμός της κίνησης των καλλιτεχνών, των φωτιστικών αλλαγών και των βιντεολήψεων που θα γινόταν, μας έδινε την σιγουριά που χρειαζόταν.
Βασικός παράγοντας βέβαια είναι και οι συνεργάτες, όταν έχεις δίπλα σου τους καλύτερους της πόλης, διευθυντή φωτογραφίας, camera man, φωτιστή, ηχητικούς και μια πλειάδα έμπειρων καλλιτεχνών, νοιώθεις πολύ πιο βέβαιος στο να τολμάς.
Ξεκινήσαμε μια πρόβα, που στην πορεία έγινε μαγνητοσκόπηση και έληξε τις πρώτες ώρες του δεύτερου λοκ ντάουν. Όσο αγχωτικό κι αν ήταν, αποτελεί μια εμπειρία πραγματικά μοναδική.
-Τι θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό μέσα από αυτό το πρότζεκτ;
-Βασικό όραμα του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα είναι η ανάδειξη της μεγάλης και σημαντικής πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς του τόπου μας. Βασικός εκφραστής του οράματος το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας και η διοίκησή του, που μέσα από πολιτιστικές δράσεις υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου μας ανοίγει και επανασυστήνει γνωστά (αλλά και άγνωστα σε πολλούς) μνημεία, μέσα από εκδηλώσεις που η βιωματική διαδικασία τις αφήνει ανεξίτηλα γραμμένες στη μνήμη.
-Οι τέχνες έχουν πληγεί και αυτές από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού. Ποια η θέση του πολιτισμού μέσα στις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας;
-Πραγματικά οι καλλιτέχνες, οι επιχειρηματίες του χώρου, ο πολιτισμός εν γένει έχουν πληγεί από την πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση που ζούμε. Παρόλα αυτά μόνο με όχημα τον πολιτισμό και τη διαφυγή σε ουτοπίες που μας προσφέρει θα μπορέσουμε να πάμε στην επόμενη μέρα.
Οι καλλιτέχνες έχουν το πολύ μεγάλο πλεονέκτημα ότι είναι ονειροπόλοι. Και όταν δε δημιουργούν, φαντάζονται και σχεδιάζουν. Αυτή η ιδιαίτερη προσέγγιση της πραγματικότητας είναι που δίνει στους ίδιους, αλλά γεννάει και στον κόσμο, την ελπίδα για το αύριο.
-Πόσο βοηθούν φορείς όπως το Κέντρο Πολιτισμού της ΠΚΜ στην παραγωγή και μετάδοση πολιτιστικού περιεχομένου;
-Ο φορέας πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με τον πολύ μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων και την πολύ σημαντική του στόχευση σε επίπεδο καλλιτεχνικών επιλογών αλλά και καλλιτεχνών, αποτελεί βασικό μέσο παραγωγής ντόπιου πολιτιστικού προϊόντος, που έχει καταφέρει να «εξάγει» από τα όρια της περιφέρειας παραγωγές του, με αποτέλεσμα εξωστρέφεια αλλά και παροχή ευκαιριών αλλά και προβολής σε καλλιτέχνες.
Παράλληλα η ανάδειξη των μνημείων μας με σειρά από εκδηλώσεις σε εμβληματικούς χώρους όπως ο Λευκός Πύργος, το βυζαντινό λουτρό, το Τζιντζιρλί Τζαμί, το αρχαίο θέατρο της Μίεζας, η Ροτόντα συνδέουν άμεσα την πολιτιστική κληρονομιά με την τέχνη και ως εκ τούτου τον τουρισμό με τον πολιτισμό, δημιουργώντας έτσι θεσμούς/ πυρήνες προσέλκυσης τουριστών.
Κορωνίδα φυσικά όλου αυτού του εγχειρήματος το Φεστιβάλ Επταπυργίου, που έχει αναδειχθεί σε ένα από τους σημαντικότερους θεσμούς στην πόλη.
**Στη συναυλία συμμετέχουν 16 φωνές της Μικτής Χορωδίας Θεσσαλονίκης. Συμμετέχει επίσης κουαρτέτο εγχόρδων καθώς και η διεθνούς φήμης σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου, η οποία εκτελεί σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση την Aria Vocalise που συνέθεσε ειδικά για το συγκεκριμένο δρώμενο ο συνθέτης κατόπιν παραγγελίας του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Τύπος Θεσσαλονίκης"
